Namiestnicy Gondoru

Z Wikipedii

Namiestnicy Gondoru - namiestnicy rządzący fikcyjnym państwem Gondor leżącym w Śródziemiu - świecie wykreowanym przez J. R. R. Tolkiena.

Informacje na ich temat znajdują się zarówno w tekście Władcy pierścieni, jak i w Dodatkach do trzeciego tomu powieści oraz w Silmarillionie i Niedokończonych opowieściach.

• W angielskim oryginale – Stewards of Gondor / Ruling Stewards
• Przekład Marii Skibniewskiej – Namiestnicy Gondoru / Rządzący Namiestnicy
• Przekład Jerzego Łozińskiego – Namiestnicy Gondoru / Rządcy
• Przekład Marii i Cezarego Frąców – Namiestnicy Gondoru / Rządzący Namiestnicy

[edytuj] Namiestnicy Gondoru

(w nawiasach podano daty sprawowania urzędu; wszystkie dotyczą Trzeciej Ery, chyba że zaznaczono, iż chodzi o Czwartą Erę; znak † oznacza śmierć w gwałtownych okolicznościach)

Namiestnicy Królów Gondoru:

• Húrin z Emyn Arnen (1621? – 1634?)^[1]

(...) – kolejni bliżej nieznani Namiestnicy z Rodu Húrina

• Pelendur (1936? – 1944 i 1945 – 1998) – przez rok (1944 – 1945) rządził Gondorem, po śmierci króla Ondohera i jego synów (Artamira i Faramira)
• Vorondil Łowca (1998 – 2029)
• Mardil Voronwë (2029 – 2043 i 2043 – 2050)

Namiestnicy rządzący Gondorem:

1. Mardil Voronwë (2029 - 2080 TE)
2. Eradan (2080 - 2116)
3. Herion (2116 - 2148)
4. Belegorn (2148 - 2204)
5. Húrin I (2204 - 2244)
6. Túrin I (2244 - 2278)
7. Hador (2278 - 2395)
8. Barahir (2395 - 2412)
9. Dior (2412 - 2435)
10. Denethor I (2435 - 2477)
11. Boromir (2477 - 2489)
12. Cirion (2489 - 2567)
13. Hallas (2567 - 2605)
14. Húrin II (2605 - 2628)
15. Belecthor I (2628 - 2655)
16. Orodreth (2655 - 2685)
17. Ecthelion I (2685 - 2698)
18. Egalmoth (2698 - 2743)
19. Beren (2743 - 2763)
20. Beregond (2763 - 2811)
21. Belecthor II (2811 - 2872)
22. Thorondir (2872 - 2882)
23. Túrin II (2882 - 2914)
24. Turgon (2914 - 2953)
25. Ecthelion II (2953 - 2984)
26. Denethor II (2984 - 3019 †)

Namiestnicy Królów Gondoru:

• Faramir (3019 Trzecia Era – 82 Czwarta Era) – książę Ithilien
• Elboron (82 – ? Czwarta Era) – książę Ithilien
• Barahir (? – ? Czwarta Era) – książę Ithilien

Urząd Namiestnika (w języku quenya Arandur – Sługa króla) został ustanowiony przez Rómendacila I. Monarcha wybierał na tę godność człowieka zaufanego i mądrego, zwykle będącego w zaawansowanym wieku. Nigdy nie wywodził się on z dynastii królewskiej. Nie wolno mu było opuszczać państwa ani uczestniczyć w wojennych wyprawach. Namiestnik służył monarsze radą, a przed każdą koronacją przekazywał nowemu władcy zwój z informacją o lokalizacji grobu Elendila Wiernego na Amon Anwar. Urząd ten był pełniony dożywotnio.

Król Minardil (być może w 1621 roku) mianował swoim namiestnikiem Húrina z Emyn Arnen. Odtąd wszyscy kolejni monarchowie wybierali na ten urząd jego potomków z Rodu Húrina. Z biegiem czasu godność namiestników zyskiwała na znaczeniu. Zasiadali oni w Radzie Gondoru, byli „zastępcami” królów, a w potrzebie i wicekrólami. Sprawowali też pieczę nad palantírami. Po śmierci króla Ondohera i jego synów w bitwie na Dagorlad (1944 rok), to właśnie namiestnik Pelendur rządził przez rok (1944 – 1945) państwem podczas bezkrólewia. On też przyczynił się do odrzucenia roszczeń do tronu księcia Arvedui z Arthedainu i obioru Eärnila II.

Gdy Pelendur zmarł (1998 rok) urząd namiestnika stał się godnością dziedziczną i odtąd przechodził z ojca na syna (ewentualnie na najbliższego spadkobiercę).

W 2050 roku, gdy zaginął król Eärnur, władzę w jego imieniu zaczął sprawować namiestnik Mardil, ponieważ nikt nie chciał dopuścić do wybuchu nowej wojny domowej pomiędzy pretendentami do tronu, z których żaden nie mógł poszczycić się pełnią praw i niekwestionowanym pokrewieństwem z dynastią królewską.

Mardil jest zatem pierwszym formalnym namiestnikiem Gondoru. Każdy z nich obejmując urząd składał przysięgę, iż będzie sprawował rządy w imieniu króla aż do jego powrotu^[2]. Z biegiem czasu stał się to zwrot czysto zwyczajowy i ceremonialny, a sami namiestnicy, nie wierzyli w powrót prawowitego króla. Nie przykładali też wagi do wieści o istnieniu w ukryciu Linii Północnej rodu Elendila, której przedstawiciele formalnie mieli prawa do tronu Gondoru.

Namiestnicy mieli ten sam zakres praw i obowiązków, co dawni królowie, i tak jak oni posiadali właściwie absolutną władzę. Ograniczały ich jedynie wcześniej ustanowione prawa^[3]. Podejmowali wszystkie najważniejsze decyzje w państwie. Ich ciałem doradczym była Rada Gondoru. Z mocy prawa i urzędu namiestnicy mogli korzystać z palantírów. Każdy z nich mógł również objąć bezpośrednią komendę nad armią. Do 2510 roku kolejni namiestnicy wraz ze swymi następcami odwiedzali grób Elendila Wiernego na Amon Anwar.

Mimo iż namiestnicy posiadali w praktyce pełnię władzy królewskiej, nigdy nie nosili korony. W Wielkiej Sali Białej Wieży w Minas Tirith zasiadali nie na tronie monarchów, lecz tylko poniżej niego, na czarnym kamiennym fotelu. Insygnium i symbolem ich władzy była biała laska (różdżka), opatrzona złotą gałką. Sztandar namiestników również był cały biały, bez żadnych godeł. Tytułowano ich mianami – Namiestnik Wielkiego Króla oraz Władca i Namiestnik Minas Tirith. Po śmierci chowano ich w Grobowcach Minas Tirith.

Po pokonaniu Saurona (3019 rok), gdy "król powrócił" do Gondoru (w osobie Aragorna II) linia rządzących namiestników zakończyła się na Denethorze II. Jego syn Faramir, nie był wliczany w ich poczet, bowiem Gondorem samodzielnie władał krótko (25 marca – 1 maja), żeby w porządku przekazać powiernictwo prawemu władcy^[4]. Jednak podczas koronacji Aragorn II zatwierdził Faramira na urzędzie namiestnika (ze słowami: Będziesz nadal piastował tę godność, ty, a po tobie twoi potomkowie, dopóki mój ród nie wygaśnie^[4]).

Wkrótce potem urząd ten połączono z tytułem księcia Ithilien. Namiestnicy w Zjednoczonym Królestwie zachowali swoją wysoką pozycję. Jako książęta Ithilien byli jednymi z największych wielmożów w państwie. Zasiadali w Wielkiej Radzie Gondoru, byli przedstawicielami monarchy podczas jego nieobecności, choroby, czy momentu między śmiercią władcy a objęciem tronu przez następcę. Podczas wojennych kampanii mogli zastępować króla w dowództwie. Sprawowali też pieczę nad wschodnimi granicami królestwa. Ich gwardią przyboczną była Biała Kompania.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Nie wiadomo nic bliższego o żadnym z namiestników pełniących ten urząd przed Húrinem.
2. ↑ Cytat z Powrotu króla (Dodatek A, podrozdział 4 Gondor i spadkobiercy Anáriona) w przekładzie Marii Skibniewskiej.
3. ↑ Jak pisał w jednym z listów do czytelników sam Tolkien: Númenorejski król był monarchą, mającym w kwestiach spornych władzę podejmowania niepodważalnych decyzji; rządził jednak państwem w ramach dawnego prawa, które chronił (a także interpretował), lecz którego nie stanowił. (cytat z listu 244 w: Listy, wybrane i opracowane przez H. Carpentera przy współpracy Ch. Tolkiena, przełożyła Agnieszka Sylwanowicz, Poznań 2000)
4. ↑ ^{4,0 4,1} Cytat z Powrotu króla (księga 6, rozdział 5 Namiestnik i król) w przekładzie Marii Skibniewskiej.