Nowożytny i współczesny Egipt

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Spis treści 1 Okres osmański (1517-koniec XVIII w.) 2 Egipt Mameluków (koniec XVIII w.-1808) 2.1 Okres napoleoński (1798-1801) 3 Wicekrólestwo (1804-1914) 4 Okres brytyjski - Sułtanat (1914-1922) 5 Królestwo (1922-1953) 6 Arabska Republika (1952-1958 i od 1971) 7 Zjednoczona Republika Arabska (1958-1971) 8 Zobacz też

[edytuj] Okres osmański (1517-koniec XVIII w.)

[edytuj] Egipt Mameluków (koniec XVIII w.-1808)

Egipt Mameluków - obiegowa nazwa państwa egipskiego pod koniec XVIIIw., teoretycznie (lecz tylko teoretycznie) nadal część Imperium Osmańskiego, faktycznie pod całkowitą władzą Mameluków (muzułmańska arystokracja wojskowa).

[edytuj] Okres napoleoński (1798-1801)

Po 1797 r. trwała jeszcze wojna Francji z Monarchią Brytyjską, jako ostatnim państwem z I koalicji antyfrancuskiej, zawiązanej w 1793 r. przeciwko wydarzeniom rewolucyjnym we Francji. By ją zmusić do zakończenia wojny, Napoleon Bonaparte zaproponował podbicie Indii – perły Korony Brytyjskiej. Okazało się jednak, że Francja nie jest w stanie prowadzić tak dalekosiężnych działań. Napoleon ruszył więc na Egipt Mameluków, mający być przyszłą bazą wypadową pod inwazję na Indie. Wyprawa egipska doszła do skutku w maju 1798 r. Wzięło w niej udział 38 tysięcy marynarzy i żołnierzy oraz 175 uczonych i artystów, którzy mieli badać kulturę i historię Egiptu. Ci wybitni twórcy francuscy utworzyli Instytut Egipski.

Po sukcesach, sprowadzających się do zajęcia Malty i Dolnego Egiptu z Aleksandrią i Kairem, wojska ekspedycyjne spotykały same niepowodzenia: upiorny klimat, choroby tropikalne, zniszczenie floty francuskiej przez eskadrę angielskich okrętów admirała Nelsona u ujścia Nilu (mylnie zwana przez historię bitwą pod Abukirem), powstanie ludności w Kairze, ingerencja wojsk tureckich, zajęcie Malty przez Anglików. Ostatecznie Francuzi zmuszeni zostali przez siły turecko-angielskie do kapitulacji w 1801 r. Ekspedycja egipska Napoleona udała się więc tylko w swej części naukowo-badawczej. Między innymi znalezienie wówczas w czasie wykopalisk tzw. „kamienia z Rosetty”, to jest płyty z wyrytymi napisami greckimi i hieroglificznymi, pozwoliło na odczytanie w 1822 r. hieroglifów egipskich.

Po początkowych zwycięstwach francuskich w Egipcie Napoleon, nie czekając na ostateczne zakończenie kampanii, powrócił do Francji. Za dotychczasowe wielkie zasługi wojenne Dyrektoriat mianował go dowódcą wojskowym Paryża. Wykorzystał to niezwłocznie, inicjując w dniu 9 listopada (18 brumaire'a) 1799 r. zakończony nazajutrz wojskowy zamach stanu. W jego wyniku Dyrektoriat został obalony, a władza w państwie przeszła w ręce Napoleona Bonapartego jako pierwszego konsula. Zgodnie z nową konstytucją roku VIII miał ją sprawować przez dziesięć lat.

[edytuj] Wicekrólestwo (1804-1914)

[edytuj] Okres brytyjski - Sułtanat (1914-1922)

Sułtanat Egiptu - to państwo arabskie powstałe w wyniku ogłoszenia Egiptu protektoratem brytyjskim 5 sierpnia 1914.

W okresie I wojny światowej na terytorium Egiptu i tureckiej Palestyny miała miejsce kampania przeciw Imperium osmańskiemu.

Stan z 1914 utrzymywał się do 28 lutego 1922, gdy Egipt oficjalnie ogłosił niepodległość od Wielkiej Brytanii. Panujący wówczas już 5 lat drugi sułtan Egiptu (brat Husajna Kāmila) został pierwszym nowożytnym królem Egiptu.

[edytuj] Królestwo (1922-1953)

Królestwo Egiptu - to arabskie państwo powstałe po uzyskaniu (oficjalnej) niepodległości od Brytyjczyków.

Podczas II wojny światowej oficjalnie neutralny, lecz w rzeczywistości sojusznik aliantów. 23 lipca 1952 wybuchła rewolucja, która doprowadziła do abdykacji króla Faruka osadzając na tronie jego półrocznego syna Fuada II. Jednak władzę sprawowały władze rewolucyjne. Fuada II zdetronizowano w 1953 wprowadzając Republikę. Dopiero po obaleniu monarchii Egipt uniezależnił się w pełni od Brytyjczyków.

[edytuj] Arabska Republika (1952-1958 i od 1971)

Egipt (łac. Aegyptus, gr. Aigyptos, arab. مصر Misr; nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu, arab. جمهوريّة مصر العربيّة Dżumhurijat Misr Al-Arabija) – państwo położone częściowo w północno-wschodniej Afryce i częściowo w Azji (półwysep Synaj), nad Morzem Śródziemnym i nad Morzem Czerwonym, pomiędzy Libią a Izraelem i Strefą Gazy.

[edytuj] Zjednoczona Republika Arabska (1958-1971)

Zjednoczona Republika Arabska (ZRA) - państwo powstałe 1 lutego 1958 roku z połączenia Egiptu i Syrii. 5 lutego 1958 jej prezydentem został Gamal Abdel Naser. W 1961 roku Syria wycofała się z unii, natomiast Egipt zachował nazwę Zjednoczonej Republiki Arabskiej aż do 1971.

[edytuj] Zobacz też

• Egipcjanie
  • Fellahowie
  • Koptowie