Rakija
Z Wikipedii
Rakija (bułgarska: ракия / rakija, bośniacka rakija, chorwacka rakija, grecka ρακί, macedońska ракија / rakija, serbska rакија / rakija, węgierska pálinka, albańska raki, rumuńska rachiu (pot. răchie), słoweńska žganje, słowacka pálenka, turecka rakı) to ciężki napój alkoholowy zbliżony do brandy lub bimbru, otrzymywany przez destylację przefermentowanych owoców. Popularna w rejonie Bałkanów. Zawartość alkoholu wynosi 40%, ale domowej produkcji może być mocniejsza, przeciętnie 50 do 60%. Prepečenica to podwójnie destylowana rakija, z zawartością alkoholu czasami przekraczającą 60%.
Rakija jest uważana za narodowy napój wśród południowosłowiańskich krajów, takich jak: Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, i Republika Macedonii. Jej najbardziej popularna forma, śliwowica, jest wytwarzana ze śliwek. Inne często wykorzystywane owoce to winogrona (najpopularniejsze w Chorwacji, Bułgarii, Czarnogórze i Macedonii), brzoskwinie, morele, jabłka, figi oraz pigwy. Śliwkowa i winogronowa rakija jest czasami mieszana po destylacji z innymi składnikami jak zioła, miód, wiśnie i orzechy.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje
Jest wiele rodzajów rakiji, w zależności od owoców z jakich została wytworzona:
| Owoce | w dawnej Jugosławii | w Bułgarii |
|---|---|---|
| Podstawowe rodzaje | ||
| śliwki (śliwowica) | šljivovica, шљивовица,шљива | сливова (slivova), сливовица (slivovica) |
| winogrona | lozovača/loza, лозова ракија/лозовача/лоза | гроздова (grozdova) гроздовица (grozdovica) мускатова (muskatova) |
| wytłok z winogron (kom)[1] |
komovica, комова ракија/комовица | джиброва (dzhibrova) джибровица (dzhibrovica) |
| morele | kajsijevača, кајсијевача | кайсиева (kajsieva) |
| gruszki | kruškovača/vilijamovka, крушковача/виљамовка,крушка | крушева (krusheva) |
| jabłka | jabukovača, јабуковача | ябълкова (jabylkova) |
| pigwy | dunjevača, дуњевача | дюлева (djuleva) |
| figi | smokvovača, смоквача | смокинова (smokinova) |
| z dodatkami | ||
| z różą | - | гюлова (gjulova) |
| z ziołami | travarica, траварица/trava | билкова (bilkova) |
| z orzechami | orahovača, ораховача/orahovica | орехче (orehce) |
| z miodem[2] | medovača, медовача/medenica, medica - bardzo popularna w Istrii - regionie Chorwacji | греяна (grejana) |
| z wiśniami | višnjevac/višnjevača, вишњевача | вишновка (vishnovka) |
Normalnie rakija jest bezbarwna, chyba że dodano do niej zioła lub inne dodatki. Niektóre rodzaje rakiji są trzymane w drewnianych beczkach (dębowych lub morwowych) w celu nabrania dodatkowego aromatu i złotego koloru.
Powinna być pita ze specjalnych małych kieliszków o pojemności 30 do 50 ml.
Popularnym mitem jest ten który mówi, że moc rakiji zależy od średnicy bąbelków, które się tworzą kiedy mocno się wstrząśnie butelką. Jest on również błędnie brany za miarę jakości tego napoju alkoholowego.
W Bułgarii oraz Macedonii rakija jest zazwyczaj podawana z szopską sałatą, mleczną sałatką, marynowanymi warzywami (turshiya) lub innymi sałatkami tworzącymi zakąski. Muskatova rakija jest wytwarzana z winorośli właściwej, podczas gdy przygotowanie dzhibrovej rakiji jest taka sama jak włoskiej Grappy. Innym rodzajem podawanego napoju jest "grejana" rakija, która jest podgrzewana i słodzona miodem lub cukrem.
W Chorwacji travarica (ziołowa rakija) jest zwykle podawana na początku posiłku, razem z suszonymi figami. Chorwackie wybrzeże adriatyku jest znane z wielu ziołowych gatunków grappy, a niektóre z nich są typowe tylko dla jednej lub grupy wysp. Wyspa Havar jest znana z grappy z dodatkiem mirry (mrtiny - gorzkiej i ciemno brązowej). Południowe wyspy jak Korčula i miasto Dubrovnik są znane z grappy z dodatkiem anyżu (aniseta), a w centralnej Dalmatii najbardziej popularna jest grappa z orzechów (orahovica). Jest zwykle produkowana w warunkach domowych i podawana z herbatnikami lub suszonymi figami. W lecie można ujrzeć wielkie, szklane słoje z grappą i orzechami na każdym balkonie, ponieważ proces produkcji wymaga wystawienia orachowicy na słońce. Na północy Adriatyku - głównie w Istrii - rakia jest zwykle wytwarzana z miodu (medica) lub jemioły (biska). Biska, żółto brązowa i słodka, jest typowym likierem w Istrii.
[edytuj] Proces produkcji
Przygotowany zacier z owoców poddawany jest fermentacji przez dzikie drożdże, aż do momentu wytworzenia na powierzchni twardej skorupy. Przed procesem destylacji dodawana jest jest soda oczyszczona w celu poprawienia smaku końcowego produktu. Destylacja odbywa się w kazanie - tradycyjnym alembiku, o charakterystycznym kształcie.
Ze względu na ograniczenia prawne podane zostały jedynie kluczowe procesy rozróżniające produkcje rakiji od innych napojów spirytusowych bez podania dokładnego przepisu.
[edytuj] Rytualne zastosowania
Tak jak wino jest nieodzowną częścią obrzędu eucharystii w Cerkwii prawosławnej i Kościele Katolickim, rakija na Bałkanach znalazła zastosowanie w pewnych obrzędach religijnych i powiąznanych z nimi rytuałami.
Na koniec prawosławnego pogrzebu, przy wyjściu z cmentarza, żałobnikom podawany jest kawałek sodowego chleba (pogača) i kieliszek rakiji. Kiedy piją "za duszę" zmarłego, jeden wylewa trochę rakiji na ziemię mówiąc po rumuńsku, "Dumnezeu sa-i primeasca" (Niech Bóg otrzyma to dla niego/niej), zanim wypije resztę.
Podczas ceremoni ślubu ojciec pana młodego przechadza się wokół wszystkich stołów oferując kieliszek rakiji wszystkim gościom, wznosząc toast za szczęście nowożeńców. Ogólnie, na Bałkanach rakija jest oferowana gościom domu jako gest powitania.
Często "gotowana" (kuvana or grejana) rakija, podgrzewana w wielkich baniakach, jest oferowana odwiedzającym festiwale pod gołym niebem, zwłaszcza w zimowe dni. Jest ona podobna do grzanego wina, jako ze używane są słabsze marki rakiji (lub mocniejsze rozcieńczone z wodą), do których dodawane są miód, cukier i przyprawy.
[edytuj] Raki (rakija) w Albanii
Raki została przyniesiona do Albanii przez osmański podbój kraju pod koniec 14 wieku. Jest wytwarzana z przefermentowanych owoców a następnie poddanych destylacji. Najczęściej używa się winogron lub czasami śliwek. Albańska raki nie zawiera anyżku. Raki wytwarzana z winogron, jest zwykle uznawana jako wysokojakościowa, natomiast rakii mieszana z wodą uznawana za niewłaściwą i jest rzadko spotykana w Albanii.
Proces wytwarzania raki w Albanii jest wyjątkowo trudny, gdyż najmniejsza pomyłka może zmienić potencjalny nastaw w coś, co jest znane jako "miękka raki", uznawana przez większość za niewartą picia. Od zacierania owców, by je przefermentować we właściwych warunkach, do upewnienia się, że pod kotłem destylacyjnym jest wystarczająco duży ogień, aż wreszcie dodawanie do finalnego produktu gałązek jabłoni. Jest to pracochłonne zadanie i ci, którzy potrafią to robić dobrze, są obdarzani wielkim szacunkiem.
Albańczycy są bardzo dumni ze swojego narodowego napoju, który jest pity w małych ilościach, i zarówno wytwarzanie jak i picie są niemal formami sztuki. Jest zwykle pity na zebraniach społecznych jako apéritif.
Jedna z najlepszych raki w Albanii pochodzi z okręgu Skrapar oraz okręgu Përmet. Bardzo wysoko oceniana rakija jest również wytwarzana z morw (raki mani).
[edytuj] Drinki podobne do rakiji
- Rakı, doprawiany anyżkiem Turecki likier
- Tsikoudia podobny napój w Grecji, zwłaszcza na Krecie
- Tsipouro, alkoholowy, grecki napitek
- Ţuică, podobny napój w Rumunii.
- Palinka, podobny napój wytwarzany na Węgrzech i w Rumunii.
- Grappa, napój alkoholowy podobny do komovicy
Przypisy
- ↑ Kom lub džibra to moszcz który pozostaje po produkcji wina. Zawiera do 5.5 litra czystego alkoholu na 100 kg, co najmniej 40% suchej masy.
- ↑ Nie należy mylić z miodem pitnym, który jest wytwarzany na bazie miodu w procesie podobnym do produkcji wina.
