Siedem cudów świata
Z Wikipedii
Nazwa Siedem Cudów Świata odnosi się generalnie do każdej liczby najbardziej popularnych miejsc turystycznych. Najstarszą taką listą i najbardziej sławną jest Lista siedmiu cudów starożytnego świata. Był to swoistego rodzaju turystyczny przewodnik dla podróżników starożytności, którzy chcieli zobaczyć najbardziej sławne i znane miejsca.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Najwcześniejsza znana wersja listy została stworzona w II wieku p.n.e. przez Antypatera z Sydonu. Lista, którą znamy dzisiaj została skompletowana w średniowieczu, kiedy to wiele z miejsc na niej umieszczonych już nie istniało. Jako że lista pochodzi głównie z antycznych greckich opowieści, tylko miejsca, które były znane i zwiedzane przez starożytnych Greków zostały na niej umieszczone.
Budowle te są uważane za cuda, ponieważ znajdowały się pomiędzy najbardziej popularnymi celami turystycznymi nawet w czasach takich jak 1600 rok p.n.e., Graffiti turystów znajduje się na monumentach w dolinie królów od czasów, kiedy Sfinks miał już tysiąc lat. Jest warte zauważenia, że wszystkie siedem cudów było stworzonych przez człowieka i nie są one dziełami natury. Razem z rewolucją przemysłową i jej wpływem na środowisko i powstaniem ruchu naturalistycznego w turystyce stworzona została lista siedmiu cudów natury.
[edytuj] Siedem cudów starożytnego świata
Wymienione według czasu ich konstrukcji cuda prezentują się następująco:
| Cud | Data | Budowniczy | Zniszczone | Przyczyna |
|---|---|---|---|---|
| Piramida Cheopsa | 2560 p.n.e. | Egipcjanie | ciągle istnieje | brak |
| Wiszące ogrody Semiramidy | 600 p.n.e. | Babilończycy | po I wieku p.n.e. | trzęsienie ziemi |
| Świątynia Artemidy w Efezie | 550 p.n.e. | Persowie, Grecy | 356 p.n.e. | ogień |
| Posąg Zeusa w Olimpii | 435 p.n.e. | Grecy | V - VI wiek naszej ery | ogień |
| Mauzoleum w Halikarnasie | 351 p.n.e. | Persowie, Grecy | w 1494 naszej ery | trzęsienie ziemi |
| Kolos Rodyjski | 292-280 p.n.e. | Grecy | 224 p.n.e. | trzęsienie ziemi |
| Latarnia morska w Faros | III wiek p.n.e. | Hellenistyczny Egipt | 1303-1480 naszej ery | trzęsienie ziemi |
Oryginalna lista Antypatera zastępowała Latarnię z Aleksandrii Bramą Isztar. W starożytności wymieniano również posąg Asklepiosa w Epidauros wyrzeźbiony przez Trasymedesa z Paros oraz Kolosy Memnona. Aż do VI wieku naszej ery powyższa lista była w użyciu. Ze wszystkich tych cudów przetrwał tylko jeden i jest nim Wielka Piramida Cheopsa z Gizy. Istnienie wiszących ogrodów Semiramidy nie zostało nigdy definitywnie udowodnione. Źródła pokazują że pozostałe pięć cudów zostało zniszczonych przez naturalne kataklizmy. Świątynia Artemidy i Posąg Zeusa zostały zniszczone przez ogień, podczas gdy Latarnia z Aleksandrii, Kolos Rodyjski i Mauzoleum w Halikarnasie zostały zniszczone przez trzęsienia ziemi. Niektóre z rzeźb z Mauzoleum w Halikarnasie i Świątyni Artemidy znajdują się w Muzeum Brytyjskim.
[edytuj] Siedem Cudów Średniowiecznego Świata
Siedem Cudów Średniowiecznego Świata jest listą dla której nie ma jednomyślnej opinii co do jej zawartości lub nazwy.[1] Ta lista jest postrzegana bardziej poprzez typ pierwowzoru niż specyficzną listę. Podobne nazwy zawierają "Cudy Średniowiecza" (nie ograniczające się do specyficznego ograniczenia do liczby siedem) i "Siedem Cudów Średniowiecza" lub "Średniowiecznego Umysłu". Nazywano je także "Architektonicznymi cudami Średniowiecza". Jest nieprawdopodobne, że lista ta powstała w Średniowieczu. Brewer’s nazywa ją "późniejszą listą"[2]. Słowo Średniowiecze zostało wymyślone przez autorów Ery Oświecenia i koncepcja "Średnich Wieków" nie powstała aż do XV stulecia i początku działalności humanistów. Romantyzm w XIX stuleciu gloryfikował wszystkie rzeczy powiązane z Średniowieczem, lub dokładniej wszystko, co działo się przed Erą Oświecenia.
Najczęściej wymieniani reprezentanci cudów średniowiecza[3][1][4][5][2] to:
- Stonehenge
- Koloseum
- Katakumby Kaum asz-Szukafa
- Wielki Mur Chiński
- Porcelanowa Wieża w Nankinie
- Hagia Sophia
- Krzywa wieża w Pizie
Inne miejsca które zostały wymienione to:
- Jaskinia Dziesięciu Tysięcy Buddów
- Wielkie Zimbabwe
- Angkor Wat
- Krak des Chevaliers
- katedra w Salisbury
- Alhambra
- Tenochtitlan
- Cytadela Kairska[6]
- Ely Cathedral[7]
- Tadź Mahal[8]
- Opactwo w Cluny[9]
[edytuj] Współczesna lista
W tradycji Siedmiu Cudów Starożytnego Świata wiele innych list zostało zaproponowanych, zawierając zarówno ludzkie twory inżynierii jak i cudy natury. Jednak te listy są raczej informacyjne, i nie istnieje konsensus nad jakąkolwiek z tych list.
Najbardziej znana lista przedstawia:
- budynek opery w Sydney
- tunel pod kanałem La Manche
- Międzynarodowy Port Lotniczy Kansai w Japonii
- samolot pasażerski Concorde
- Wielka Tama w Asuanie
- budynek Sears Tower
- Centrum Lotów Kosmicznych imienia Johna F. Kennedy'ego
[edytuj] Cuda współczesnego świata
Amerykańskie Stowarzyszenie Cywilnych Inżynierów skompletowało następną listę cudów współczesnego świata [10]:
| Cud | Data rozpoczęcia | Data końcowa | Lokalizacje |
|---|---|---|---|
| Tunel pod kanałem La Manche | 1 grudnia 1987 | 6 maja 1994 | Cieśnina Kaletańska, Europa |
| Wieża CN | 6 lutego 1973 | 26 czerwca 1976 | Toronto, Ontario, Kanada |
| Empire State Building | 22 stycznia 1930 | 1 maja 1931 | Nowy Jork, Nowy Jork (stan), Stany Zjednoczone |
| Most Golden Gate | 5 stycznia 1933 | 27 maja 1937 | Na północ od San Francisco, Kalifornia, USA |
| Tama Itaipu | styczeń 1970 | 5 maja 1984 | Parana (rzeka), Ameryka Południowa |
| Plan Delta | 1953 | 10 maja 1997 | Holandia, Europa |
| Kanał Panamski | 1 stycznia 1880 | 7 stycznia 1914 | Przesmyk Panamski, Ameryka Środkowa |
[edytuj] Cuda turystycznych podróży
Następująca lista Siedmiu Turystycznych Cudów Świata (nie zawiera miejsc pielgrzymek np. Mekka czy Częstochowa) została stworzona przez Hillman Wonders:[11]
- Wielka Piramida Cheopsa w Gizie
- Wielki Mur Chiński
- Tadź Mahal
- Park Narodowy Serengeti
- Galapagos
- Wielki Kanion
- Machu Picchu
[edytuj] Cuda natury
Podobnie jak z innymi listami cudów nie istnieje żaden konsensus na temat listy siedmiu cudów natury świata, chociaż była toczona debata na temat jak wielka ta lista powinna być. Jedna z wielu list została skompletowana przez CNN [12]:
- Wielki Kanion
- Wielka Rafa Koralowa
- Port w Rio de Janeiro
- Mount Everest
- Zorza polarna
- Paricutín wulkan
- Wodospady Wiktorii
[edytuj] Podwodne cuda
Lista Podwodnych Cudów jest nieznana w swoim pochodzeniu, ale została dość często powtórzona i nabrała przez to stopnia zauważalności:[13] [14]
- Palau
- Belize Barrier Reef
- Wielka Rafa Koralowa
- Deep-Sea Vents
- Wyspy Galapagos
- Jezioro Bajkał
- Północne Morze Czerwone
[edytuj] Nowe Siedem Cudów
Od 2000 roku został wypromowane dwie listy "Nowych Siedmiu Cudów".
Zobacz więcej w osobnym artykule: Siedem nowych cudów świata.W 2001 roku Szwajcarska organizacja NOWC zapoczątkowała inicjatywę wybrania Nowych Siedmiu Cudów Świata z ponad 200 istniejących monumentów.[15] 21 finalistów zostało ogłoszonych 1 stycznia 2006[16].
7 lipca 2007 w Lizbonie ogłoszono listę nowych Siedmiu cudów świata:
- Wielki Mur Chiński
- Pomnik Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro
- Koloseum w Rzymie
- Taj Mahal
- Petra
- Chichen Itza
- Machu Picchu
W listopadzie 2006 amerykańska gazeta USA Today w połączeniu z amerykańskim telewizyjnym programem Good Morning America utworzyła listę Nowych Siedmiu Cudów wybranych przez ławę sześciu sędziów[17]. Cuda były ogłaszane stopniowo, jedno na dzień na przestrzeni tygodnia jako specjalne wydarzenie w programie Good Morning America. Ósmy cud został wybrany 24 listopada z głosów oglądających[18].
| Cud | Lokalizacja | Data Ogłoszenia |
|---|---|---|
| Pałac Potala | Lhasa, Tybet | 9 listopada 2006 |
| Stare Miasto w Jerozolimie | Jerozolima, Izrael | 10 listopada 2006 |
| Polarne czapy lodowe | Islandia | 13 listopada 2006 |
| Hawaiian National Marine Monument | Hawaje, USA | 14 listopada 2006 |
| Internet | Globalna Sieć | 15 listopada 2006 |
| Piramidy Majów z Chichen Itza | Jukatan, Meksyk | 16 listopada 2006 |
| Park Narodowy Serengeti | Kenia i Tanzania, Afryka | 17 listopada 2006 |
| Wielki Kanion (wybrany przez widzów "Ósmy Cud") | Arizona, Stany Zjednoczone | 24 listopada 2006 |
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Hereward Carrington (1880-1958), "Siedem Cudów Świata: starożytnego, średniowiecznego i współczesnego", reprinted in the Carington Collection (2003) ISBN 0-7661-4378-3, page 14.
- ↑ 2,0 2,1 I H Evans (reviser), Brewer's Dictionary of Phrase and Fable (Centenary edition Fourth impression (corrected); London: Cassell, 1975), page 1163
- ↑ WonderClub.com
- ↑ Edward Latham. A Dictionary of Names, Nicknames and Surnames, of Persons, Places and Things (1904), page 280.
- ↑ Francis Trevelyan Miller, Woodrow Wilson, William Howard Taft, Theodore Roosevelt. America, the Land We Love (1915), page 201.
- ↑ The Complete Idiot's Guide to the Crusades (2001, page 153))
- ↑ The Rough Guide To England (1994, page 596))
- ↑ Palpa, as You Like it, page 67)
- ↑ The Catholic Encyclopedia, v.16 (1913), page 74
- ↑ American Society of Civil Engineers Seven Wonders
- ↑ Hillman Wonders
- ↑ CNN Natural Wonders
- ↑ Underwater Wonders of the World
- ↑ 2nd list of Underwater Wonder
- ↑ New Seven Wonders
- ↑ Finalist Page
- ↑ New Seven Wonders panel
- ↑ ABC Good Morning America "7 New Wonders" Page
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Cox, Reg, and Neil Morris, "The Seven Wonders of the Modern World". Chelsea House Publications: Library. October, 2000. ISBN 0-7910-6048-9
- Cox, Reg, Neil Morris, and James Field, "The Seven Wonders of the Medieval World". Chelsea House Publications: Library. October, 2000. ISBN 0-7910-6047-0
- D'Epiro, Peter, and Mary Desmond Pinkowish, "What Are the Seven Wonders of the World? and 100 Other Great Cultural Lists". Anchor. December 1, 1998. ISBN 0-385-49062-3
- Morris, Neil, "The Seven Wonders of the Natural World". Chrysalis Books. December 30, 2002. ISBN 1-84138-495-X
