Palau
Z Wikipedii
Belu’u era Belau Republika Palau |
|||||
|
|||||
Dewiza: (ang.) Rainbow's End (Koniec tęczy) |
|||||
Hymn: Belau rekid | |||||
Język urzędowy | angielski, palau | ||||
Język używany | angielski, palau, sonsorol, tobi, anguar, japoński, tagalog, chiński | ||||
Stolica | Melekeok | ||||
Ustrój polityczny | republika | ||||
Głowa państwa | prezydent Tommy Remengesau |
||||
Szef rządu | prezydent Tommy Remengesau |
||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
179. na świecie 508 km² 0% |
||||
Liczba ludności (2005) • całkowita • gęstość zaludnienia |
220. na świecie 20 303 44 osób/km² |
||||
Jednostka monetarna | dolar amerykański (USD) | ||||
Niepodległość | od USA 1 października 1994 |
||||
Strefa czasowa | UTC +9 | ||||
Kod ISO 3166 | PW | ||||
Domena internetowa | .pw | ||||
Kod samochodowy | PW | ||||
Kod telefoniczny | +680 | ||||
Palau, Republika Palau (ang. Republic of Palau, palau Belau, Belu’u era Belau) – wyspiarskie państwo samorządowe, stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi, położone na Oceanie Spokojnym, w Oceanii oraz w Mikronezji, ok. 1160 km na południe od Guam, ok. 800 km na wschód od Filipin i 3200 km na południe od Tokio. Obejmuje zachodnią część archipelagu Karoliny oraz 4 pojedyncze wyspy koralowe (Sonsorol, Merir, Pulo Ana i Tobi) i atol Helen (łącznie ponad 250 wysp).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wyspy odkryte zostały w 1543 przez R. L. de Villalobosa. Od końca XVII wieku do 1899 jako część Karolin stanowiły posiadłość hiszpańską, a następnie zostały sprzedane Niemcom, które rozpoczęły na wyspach wydobycie boksytów (rudy aluminium) i innych zasobów.
Od 1920 terytorium mandatowe Ligi Narodów pod administracją Japonii. Po II wojnie światowej, w latach 1947-94 terytorium powiernicze ONZ pod administracją USA (do 1990 w ramach Powierniczych Wysp Pacyfiku).
w 1978 Palau stało się oddzielnym państwem i przyjęło nazwę Belau (po podziale administracyjnym przez USA wysp Oceanu Spokojnego). W 1979 mieszkańcy Palau odrzucili propozycję wstąpienia do Sfederowanych Stanów Mikronezji. W 1981 państwo przyjęło konstytucję Palau. W tym samym roku została także wprowadzona autonomia wewnętrzna kraju. W 1982 władze państwa zawarły ze Stanami Zjednoczonymi układ o swobodnym stowarzyszeniu. Ratyfikowano go w 1993.
1 października 1994 Palau uzyskało niepodległość jako państwo stowarzyszone z USA. Państwo utrzymuje związki o charakterze gospodarczym z USA, Japonią i Tajwanem (pomoc finansową). 15 grudnia 1994 zostało członkiem ONZ oraz kilku innych organizacji międzynarodowych.
[edytuj] Ustrój polityczny
Palau jest republiką. Konstytucja została przyjęta w 1981. Polityka zagraniczna i obronna podlega USA. Głową państwa i szefem rządu jest prezydent, wybierany na kadencję 4-letnią w wyborach powszechnych. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego Kongresu Narodowego (Izba Przedstawicieli i Senat), wybieranego w wyborach powszechnych. Władza wykonawcza należy do rządu, powoływanego przez prezydenta.
[edytuj] Geografia
Klimat wysp to klimat równikowy wybitnie wilgotny: średnia temperatura miesięczna w ciągu całego roku wynosi ok. 28°C, a roczne opady 3800 mm. Od czerwca do listopada częste tajfuny.
[edytuj] Podział administracyjny
Od 1984 roku Palau dzieli się na 16 okręgów (gmin):
- Aimeliik
- Airai
- Angaur
- Hatohobei
- Kayangel
- Koror
- Melekeok
- Ngaraard
- Ngarchelong
- Ngardmau
- Ngatpang
- Ngchesar
- Ngaremlengui
- Ngiwal
- Peleliu
- Sonsorol
[edytuj] Gospodarka
Na większości wysp rośnie palma kokosowa. Główne rośliny żywieniowe: kolokazja (taro), maniok, bataty, banany. Dużą rolę odgrywa połów ryb (zwłaszcza tuńczyka), żółwi, muszli. Palau eksportuje ryby, olej kokosowy i kopra, wyroby rzemiosła artystycznego i szylkret. Rozwija się turystyka, sporty wodne.
Międzynarodowy port lotniczy położony jest na wyspie Babelthuap, połączonej mostem z wyspą Koror.
[edytuj] Ludność
Ludność posługuje się głównie językiem palau (z grupy indonezyjsko-oceanicznej języków austronezyjskich) natomiast językiem urzędowym jest angielski. Stale zamieszkanych tylko 8 wysp, a średnia gęstość zaludnienia to 44 osoby/km².
- Skład etniczny: Palauanie (Mikronezyjczycy), Amerykanie.
- Główne wyznania: anglikanie, katolicy, protestanci
[edytuj] Ciekawostki
- Na archipelagu znajduje się 3334 endemicznych gatunków roślin,
- Na wyspach Palau odbyła się 10 edycja programu Robinsonowie.
- Na Palau średnia gęstość zaludnienia jest najbardziej zbliżona do średniej gęstości zaludnienia na świecie.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Australia • Fidżi • Kiribati • Mikronezja • Nauru • Nowa Zelandia • Palau • Papua-Nowa Gwinea • Samoa • Tonga • Tuvalu • Vanuatu • Wyspy Marshalla • Wyspy Salomona
Terytoria zależne
Baker • Clipperton • Guam • Howland • Jarvis • Johnston • Kingman • Mariany Północne • Midway • Niue • Norfolk • Nowa Kaledonia • Palmyra • Pitcairn • Polinezja Francuska • Samoa Amerykańskie • Tokelau • Wake • Wallis i Futuna • Wyspa Bożego Narodzenia • Wyspy Ashmore i Cartiera • Wyspy Cooka • Wyspy Kokosowe • Wyspy Morza Koralowego
Integralne części państw położonych poza Australią i Oceanią
Hawaje (część Stanów Zjednoczonych) • Papua, Papua Zachodnia (część Indonezji) • Wyspa Wielkanocna, Sala y Gómez (część Chile) • Ogasawara Shotō, Minami Tori-shima, Okino Tori-shima, Kazan Rettō (część Japonii)