15 Eskadra Myśliwska
Z Wikipedii
15 Eskadra Myśliwska - eskadra polskiego lotnictwa wojskowego, sformowana w 1919 jako 4 Wielkopolska Eskadra Bojowa, przemianowana na 15 Eskadrę w 1920. W okresie 1925-1928 nosiła numer 112 Eskadry Myśliwskiej, następnie 132 Eskadry Myśliwskiej.
Spis treści |
[edytuj] 4 Wielkopolska Eskadra Bojowa
Jednostka sformowana została 25 maja 1919 roku w Poznaniu jako 4 Wielkopolska Eskadra Bojowa (tzn. myśliwska, w odróżnieniu od eskadr "polowych"). Dowódcą został por. pil. Jerzy Dziembowski, początkowo eskadra miała 6 pilotów.
Posiadała samoloty poniemieckie, początkowo 3 myśliwce Albatros D.III, 2 Fokker D.VII i 1 Fokker D.VIII (E.V). Od lipca 1919 do treningu używano francuskich myśliwców SPAD VII, następnie doszły dalsze Fokkery D.VII.[1].
20 września 1919 roku stacjonowała na lotnisku Poznań-Ławica, pozostając w dyspozycji Naczelnego Dowództwa.
[edytuj] 15 Eskadra Myśliwska
W lutym 1920 roku, w ramach zjednoczenia Wojska Wielkopolskiego z Wojskiem Polskim, otrzymała nazwę 15 Eskadry Myśliwskiej[2]. Przebazowana na lotnisko w Bydgoszczy, stanowiła rezerwę Naczelnego Dowództwa. W kwietniu 1920 eskadra liczyła 7 pilotów i 9 myśliwców Fokker D.VII, 2 SPAD VII i 1 dwumiejscowy samolot wielozadaniowy Albatros B.II (część samolotów niezmontowana)[1]. Dowódcą był por.pil. Jerzy Dziembowski. Wśród lotników był m.in. ppor. obs. Zdzisław Bilażewski.
[edytuj] Działania bojowe V-VII 1920
W maju 1920 została wysłana na front wojny polsko-radzieckiej i włączona do III Dywizjonu. 16 maja 1920 roku eskadra dotarła na lotnisko Wapniarka na Podolu, skąd prowadziła rozpoznanie i atakowała cele naziemne podczas działań bojowych przeciw bolszewikom lekkimi bombami i ogniem broni pokładowej. M.in. 24 maja 5 samolotów zniszczyło radziecką baterię artylerii w Zielonce, a 27 i 28 maja eskadra aktywnie uczestniczyła w atakach na stację kolejową Malewannaja, znajdujący się tam tabor i pociągi pancerne (z 5. i 21. Eskadrą).[3].
Na początku czerwca w związku z postępami wojsk radzieckich eskadrę wycofano do Płoskirowa, gdzie przez pewien czas odpoczywała, a od 25 czerwca wznowiła działania z lotniska w Deraźni. 27 czerwca jednak ponownie została wycofana do Płoskirowa, a 1 lipca dalej do Tarnopola, po czym 14 lipca do Lwowa, gdzie odtwarzała gotowość bojową, otrzymując nowe samoloty. Na wyposażeniu miała wówczas kilka myśliwców Fokker D.VII, jeden Fokker D.VIII (E.V) oraz jeden wielozadaniowy Albatros B.II. [4]Od 21 lipca eskadra wznowiła działalność z lotniska Lewandówka pod Lwowem.
[edytuj] Walki o Lwów i działania VIII-X 1920
Mimo planów przebazowania do Radomia, celem wsparcia 4 Armii w bitwie warszawskiej, pozostała we Lwowie w III Dywizjonie wspierając 6 Armię. Armia i cały Front Południowy miały za zadanie bronić Lwowa i szachować kawalerię Budionnego w Małopolsce wschodniej. Dowódcą eskadry w bitwie pod Lwowem był por. Dziembowski, w skład pilotów wchodzili m.in. Antoni Bartkowiak, Józef Hendricks, Edward Lewandowski, Stanisław Rozmiarek[5].
15 sierpnia 1920 eskadra jako pierwsza z III Dywizjonu rozpoczęła ataki szturmowe na konnicę Budionnego w okolicy Bugu. Tego dnia rozbito w przymusowych lądowaniach dwa samoloty uszkodzone ogniem karabinów maszynowych - śmiertelnie ranny został sierż. Rozmiarek, a por. Hendricks zdołał uniknąć niewoli. Od 16 sierpnia eskadra w składzie całego III Dywizjonu wykonywała intensywne loty w celu powstrzymania armii Budionnego, wdzierającej się w lukę, szczególnie w dniach 17 i 18 sierpnia. M.in. 17 sierpnia dowódca eskadry por. Dziembowski wykonał 4 loty, ppor. Lewandowski 4 loty. 18 sierpnia ppor. Lewandowski został jednak zestrzelony.[5]
W obawie przed zajęciem Lwowa, pod wieczór 18 sierpnia Dywizjon, w tym 15 eskadra, odleciał do Przemyśla, we Lwowie pozostało jedynie dowództwo lotnictwa frontu i armii z mjr pil Cedric Fauntleroyem na czele. Kontynuowano jednak stamtąd mniej nasilone loty bojowe w rejonie Lwowa, głównie rozpoznawcze, a 24 sierpnia Dywizjon powrócił pod Lwów. 25 sierpnia eskadra dysponowała 4 samolotami sprawnymi, 6 w remoncie i 3 w montażu.[5]
Na przełomie sierpnia i września 1920 eskadra ponownie walczyła z kawalerią Budionnego, podczas bitwy pod Komarowem. M.in. 31 sierpnia ppor. Bartkowiak wykonał 4 loty i rozproszył kilkusetosobowy oddział jazdy w rejonie Cześnik pod Zamościem. Z uwagi na oddalenie rejonu bitwy, eskadra urządziła lotnisko wysunięte pod Korczowem. 8 października Eskadra przebazowała do Zdołbunowa, wykonując loty bojowe do 17 października[5].
Ogółem, od maja do października 1920, 15 Eskadra wykonała 277 lotów bojowych, tracąc 4 samoloty od ognia z ziemi (dalsze 3 uszkodzono w walce) i jednego pilota zabitego i jednego rannego.[1] Nie dochodziło do walk powietrznych.
[edytuj] Po wojnie
Po zakończeniu działań wojennych, na mocy rozkazu z 18 stycznia 1921 roku 15 Eskadra Myśliwska stacjonowała w Ostrowie Wielkopolskim.
W sierpniu 1921 roku 15 Eskadra Myśliwska wchodziła w skład V Dywizjonu Myśliwskiego 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu-Ławicy. Zgrupowano w niej myśliwce Albatros D.III (Oef)[1].
[edytuj] 112 Eskadra Myśliwska
W 1925 zmieniono nazwę eskadry na 112 Eskadrę Myśliwską. W dalszym ciągu wchodziła w skład V Dywizjonu Myśliwskiego 3 Pułku Lotniczego. W 1927 na uzbrojenie weszły myśliwce SPAD 51 i SPAD 61. Dowodził nią kpt. pil. Kazimierz Jarzębiński, później kpt. pil. Franciszek Jach [6]. Jesienią 1928 w ramach uporządkowania nazewnictwa, jednostkę przemianowano na 132 Eskadrę Myśliwską, pod którą nazwą brała udział w II wojnie światowej.
Przypisy
[edytuj] Źródła
- Tarkowski, Krzysztof: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920. Warszawa: 1991. ISBN 83-206-0985-2,
- Goworek, Tomasz: Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa 1991, ISBN 83-85001-46-8
[edytuj] Zobacz też
Brygady lotnicze: Pościgowa • Bombowa • Pułki lotnicze: 1 plot • 2 plot • 3 plot • 4 plot • 5 plot • 6 plot • 11 pmyśl. •
Grupy lotnicze (dywizjony) (1920): I • II • III • IV • V • VII
Eskadry (1920): wywiadowcze: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 14 • 16 • 17 • 18 • myśliwskie: 7 • 13 • 15 • 19 • niszczycielska: 21
Dywizjony (1939): morski • myśliwskie: III/1 • III/2 • III/3 • III/4 • III/5 • III/6 • IV/1 • liniowe: II • VI • X • XV
Eskadry (1921-1938) lotnicze: 13 • 23 • 24 • 33 • 36 • 43 • 44 • 54 • 143 •
Eskadry (1939): towarzyszące (obserwacyjne): 13 • 16 • 19 • 23 • 26 • 29 • 33 • 36 • 39 • 43 • 46 • 49 • 53 • 56 • 59 • 63 • 66 • 69 •
Eskadry (1939) liniowe (rozpoznawcze i bombowe): 11 • 12 • 21 • 22 • 24 • 31 • 32 • 34 • 35 • 41 • 42 • 51 • 55 • 61 • 62 • 64 • 65 •
Eskadry (1939) myśliwskie: 111 • 112 • 113 • 114 • 121 • 122 • 123 • 131 • 132 • 141 • 142 • 151 • 152 • 161 • 162 •
Eskadry bombowe: 211 • 212 • 213 • 214 • 215 • 216 • 217 • 221 • 222 •
