Aniela Steinsbergowa

Z Wikipedii

Aniela Zofia Steinsbergowa, z domu Berlinerblau (ur. 29 czerwca 1896 w Wiedniu, zm. 22 grudnia 1988 w Warszawie), prawnik, adwokat w wielu procesach politycznych i – po 1956 – rehabilitacyjnych (w 1968 pozbawiona prawa wykonywania zawodu), działaczka PPS, członek Komitetu Obrony Robotników i KSS KOR, społecznik, tłumacz.

Wychowała się w zamożnej rodzinie zasymilowanych Żydów, była córką Józefa (zm. 1935), który ukończył Konserwatorium Muzyczne w Warszawie, a później uzyskał habilitację z chemii na uniwersytecie w Bernie i był właścicielem (a także dyrektorem) fabryki przerobu juty "Stradom" w Częstochowie, oraz Heleny z Oppenhemów (Oppenheimów, 1870-1939), absolwentki warszawskiej Szkoły Rysunku. Miała troje rodzeństwa: siostra Dorota, zamężna Seydenmann (1898-1943) była malarką, brat Adolf (1900-1977) inżynierem chemikiem i dyrektorem technicznym fabryki "Stradom" (w czasie II wojnie światowej osiadł w USA), drugi brat Tadeusz (1907-1941 lub 1942) ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie i pracował jako architekt w pracowni Szymona Syrkusa w Warszawie (zginął we Lwowie z rąk Ukraińców). Urodzona w Wiedniu, dzieciństwo i młodość spędziła w Warszawie, po ślubie (1921) zamieszkała w Krakowie, gdzie własną, uznaną kancelarię adwokacką prowadził jej mąż Emil Steinsberg (1879-1943). Jedna z pierwszych w Polsce kobiet – adwokatów. W latach międzywojennych słynęła z obrony komunistów i robotników - była jednym z adwokatów, którzy bronili w roku 1936 robotników krakowskiej fabryki Semperit , oskarżonych o udział w krwawych zamieszkach, które wybuchły po stłumieniu z użyciem broni przez policję robotniczej demonstracji.

W czasie II wojny światowej ukrywała się w Warszawie i pracowała w Radzie Pomocy Żydom Żegota (referacie żydowskim Delegatury Rządu na Kraj), wyszukując kryjówki dla uciekających na aryjską stronę Żydów. Bezpośrednio po wojnie broniła żołnierzy Armii Krajowej. W latach 1948-1955 należała do PZPR (po połączeniu PPS z PPR). W 1955 r. razem z mecenasem Władysławem Winawerem reprezentowała Kazimierza Moczarskiego, późniejszego autora Rozmów z katem . Wrażenia z tamtych procesów spisała w swojej kronice "Widziane z ławy obrończej" wydanej przez Instytut Literacki w Paryżu.

Członek Klubu Krzywego Koła, sygnatariuszka wielu listów protestacyjnych.

Później broniła studentów aresztowanych w Marcu 1968 r. Podobnie jak przedwojennych komunistów broniła ich za darmo - tym razem swój polityczny wybór przypłaciła utratą prawa wykonywania zawodu. Nie można jednak było jej zabronić udzielania opozycjonistom porad prawnych.

W 1975 r. Aniela Steinsbergowa podpisała List 59, petycję przeciwko projektowi zmian w Konstytucji PRL (pomysł kampanii konstytucyjnej powstał w jej mieszkaniu). W Czerwcu 1976 sygnowała list solidaryzujący się z robotnikami represjonowanymi w Radomiu i Ursusie.

Członek–założyciel Komitetu Obrony Robotników.

Redagowała pisma Stefanii Sempołowskiej, którą opiekowała się podczas okupacji, przetłumaczyła m.in. Smutek tropików i Totemizm Claude'a Lévi-Straussa.

[edytuj] Źródła

• Robert Jarocki, Aniela Steinsberg, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XLIII, 2004-2005