Bitwa pod Talavera de la Reyna
Z Wikipedii
| Bitwa pod Talavera de la Reina Wojny napoleońskie w Hiszpanii i Portugalii |
|||||||||||||||||
| Data | 27-28 lipca 1809 | ||||||||||||||||
| Miejsce | na pd-zach od Madrytu, Hiszpania | ||||||||||||||||
| Wynik | pyrrusowe zwycięstwo anglo-hiszpańskie[1] | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Wojny napoleońskie w Hiszpanii i Portugalii |
|---|
|
Dos de Mayo - El Bruc - Cabezón - Saragossa (1808) - Medina del Rio Seco - Bailén - Roliça - Pancorbo - Valmaseda - Burgos - Espinoza - Tudela - Somosierra - Saragossa (1809) - Yevenes - Ciudad Real - Sahagún - Benavente - Cacabelos - La Coruna - Talavera - Almonacid - Gerona (1809) - Ocaña - Alba de Tormes - Fuengirola - Côa - Almeida - Buçaco - Fuentes de Oñoro - Albuera - Vitoria - Tuluza |
Bitwa pod Talaverą, rozegrana w dniach 27-28 lipca 1809 roku – krwawe lecz nierozstrzygnięte starcie około 110 kilometrów na południowy zachód od Madrytu. Choć francuska armia króla Józefa Bonaparte cofnęła się po bitwie, Brytyjczycy dowodzeni przez Arthura Wellesleya (późniejszego księcia Wellington) wkrótce musieli uchodzić z Hiszpanii, zostawiając swoich rannych pod opieką hiszpańskiego generała Cuesty, który wydał ich Francuzom. Doprowadziło to do nadszarpnięcia zaufania w stosunkach brytyjsko-hiszpańskich w późniejszym okresie wojny.
Spis treści |
[edytuj] Siły przeciwników
Chociaż nominalnie armią francuską dowodził Józef Bonaparte, w rzeczywistości to w rękach jego doradcy, marszałka Jourdana, leżało dowodzenie 37 700 piechurami i artylerzystami, 8400 kawalerzystami i 80 działami. I Korpus Victora składał się z dywizji piechoty generałów François Ruffina (5300 ludzi), Pierre'a Lapisse'a (6900) i Eugene-Casimira Villatte'a (6100), plus brygada lekkiej kawalerii Beaumonta 1000). IV Korpus Sebastianiego składał się z jego własnej dywizji piechoty (8100), 1600 Polaków z Legii Nadwiślańskiej i niemiecko-holenderskiej dywizji Levala (4500). Merlin dowodził brygadą kawalerii lekkiej IV Korpusu (1200). Marie Victor Latour-Maubourg (3300) i Édouard Milhaud (2350) dwiema dywizjami ciężkich dragonów rezerwy kawaleryjskiej. Garnizon Madrytu składał się z dywizji Jeana Dessollesa (3300), hiszpańskiej Królewskiej Gwardii Pieszej (1800) i dwóch pułków kawalerii (700).
Brytyjska armia Wellesleya składała się z czterech dywizji piechoty, trzech brygad kawalerii i 30 dział. W skład piechoty wchodziła 1. dywizja Johna Sherbrooke'a (6000 ludzi), 2. dywizja Rowlanda Hilla (3900), 3. dywizja Aleksandra Mackenzie (3700) i 4. dywizja (3000) Aleksandra Campbella. Generał Henry Fane dowodził brygadą ciężkiej kawalerii (1100), podczas gdy Stapleton Cotton (1000) i George Anson (900) dowodzili brygadami kawalerii lekkiej. Były także trzy brytyjskie i dwie niemieckie (ze składu Królewskiego Legionu Niemieckiego) 6-działowe baterie. Hiszpańska armia Cuesty składała się z pięciu dywizji piechoty i dwóch dywizji kawalerii + około 30 dział.
[edytuj] Przebieg bitwy
Po zmuszeniu do wycofania się francuskiego korpusu Nicolasa Soulta z Portugalii[2], Sir Arthur Wellesley, na czele około 20 000 wojsk brytyjskich wkroczył do Hiszpanii, by połączyć się z 33-tysięczną armią hiszpańską Cuesty. Następnie wojska pomaszerowały w górę Tagu do Talavera de la Reina, gdzie napotkały 46 000 Francuzów marszałka Victora i gen. Sebastianiego, z francuskim królem Hiszpanii, Józefem Bonaparte, jako nominalnym wodzem armii. Połączone siły sprzymierzonych miały przewagę i szanse na pokonanie wojsk Victora, ale decyzja Cuesty, że Hiszpanie nie będą bić się w niedzielę, dała Francuzom możliwość ucieczki.
Następnego dnia, straciwszy już jedyną szansę na zwycięstwo, Cuesta rzucił swą armię w pościg za Victorem, przegrywając starcie ze wzmocnioną armią francuską (obecnie rzeczywiście dowodzoną przez króla Józefa). Hiszpanie wycofali się pospiesznie, zmuszając kilka brytyjskich batalionów do osłaniania odwrotu, co o mało nie skończyło się schwytaniem Wellesleya przez kawalerię francuską. W nocy patrole francuskich dragonów wystraszyły hiszpańską piechotę: dziesięć tysięcy karabinów wypaliło jednocześnie, w największej pojedynczej salwie wojen napoleońskich. Przerażeni własnym ogniem Hiszpanie zaczęli uciekać w panice i nie odegrali prawie żadnej roli w walkach następnego dnia.
Po południu 27 lipca Francuzi przekroczyli rzeczkę Alberche. W kilka godzin później zaatakowali prawe skrzydło Hiszpanów i lewe Brytyjczyków. Wzgórze o strategicznym znaczeniu przechodziło kilkakrotnie z rąk do rąk, ale w końcu Brytyjczykom udało się je utrzymać. O świcie 28 lipca Francuzi ponownie zaatakowali lewe skrzydło brytyjskie celem ponownego odebrania wzgórza, ale zostali odparci atakiem 29. i 48. pułku piechoty na bagnety. Do południa - do wtóru negocjacji na temat zawieszenia broni - trwała francuska kanonada artyleryjska. Po południu, gdy rozmowy się załamały, ponowna ciężka wymiana ognia artyleryjskiego poprzedziła kilka starć piechoty i kawalerii, gdzie znakomicie spisywali się ułani nadwiślańscy Konopki. Wieczorem doszło do jeszcze jednego większego natarcia francuskiego, ale bez rezultatu. Armaty prowadziły ogień aż do zapadnięcia ciemności. Rankiem Brytyjczycy i Hiszpanie zorientowali się, że Francuzi - zostawiając część rannych i dział - odeszli z pola bitwy.
Francuzi i Polacy stracili 7390 zabitych i rannych. Straty Hiszpanów wyniosły około 1770, a Brytyjczycy 5500 ludzi. Wielu rannych z obu stron poniosło śmierć w wyniku pożaru traw, które zapaliły się w czasie bitwy.
W międzyczasie marszałek Soult zmierzał na południe, zagrażając siłom Wellesleya odcięciem od ich baz w Portugalii. Sądząc, że siły Soulta liczą zaledwie 15 000 ludzi, Wellesley ruszył 3 sierpnia naprzeciw, zostawiając 1500 rannych pod opieką Hiszpanów. Zorientowawszy się nagle, że Soult ma ponad 30 000 ludzi, brytyjski dowódca zrezygnował z uderzenia i jedynie posłał lekką brygadę piechoty spiesznym marszem dla obsadzenia mostu na rzece Tag w miejscowości Almaraz. Brytyjczycy dotarli tam 6 sierpnia, tuż przed ariergardą Soulta. Teraz, mając zabezpieczone połączenie z Lizboną, Wellesley postanowił ponownie połączyć się z Cuestą, ale okazało się, że jego hiszpański sprzymierzeniec zostawił rannych Anglików Francuzom i że nie należy mu ufać.
Wprawdzie Hiszpanie zapewniali Brytyjczyków, że od chwili wkroczenia do Hiszpanii będą zaopatrywani w żywność i furaż, nie tylko zaopatrzenie nie napływało, ale - co więcej - Hiszpańskie wojska groziły każdemu miastu, które dostarczyłoby żywności "sprzymierzeńcom", rabunkiem. To również było przyczyną odwrotu Wellesleya do Portugalii.
[edytuj] Bibliografia
- David Chandler, Dictionary of the Napoleonic Wars, Macmillan 1979
- David Gates, The Spanish Ulcer, A History of the Peninsular War, Da Capo Press 2001, ISBN 0-306-81083-2
- Przemysław Gawron, Bitwa pod Talavera de la Reyna 27-28 lipca 1809 Zabrze 2002
- Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w Epoce Napoleońskiej, Poznań 1912/reprint 1996 ISBN 83-86600-51-9
- George Nafziger, Poles and Saxons of the Napoleonic Wars, Chicago 1991, ISBN 0-9626655-2-5
- Kazimierz Tański, Piętnaście lat w Legionach, Warszawa 1905
