Franciszek Mirandola
Z Wikipedii
| Franciszek Mirandola | |
 |
|
| Prawdziwe nazwisko | Franciszek Pik-Mirandola |
| Data i miejsce urodzenia | 13 lipca 1871, Krosno |
| Data i miejsce śmierci | 3 czerwca 1930, Kraków |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | poezja, proza w języku polskim i francuskim, tłumaczenia |
| Styl | impresjonizm, ekspresjonizm (wiersze okolicznościowe, fantastyka, weird fiction) |
 Teksty na Wikiźródłach |
|
Franciszek Mirandola (właśc. Franciszek Pik) (ur. 13 lipca 1871 w Krośnie, zm. 3 czerwca 1930 w Krakowie), polski pisarz, poeta i tłumacz okresu Młodej Polski. Kojarzony z takimi kierunkami literackimi jak impresjonizm i ekspresjonizm. Jeden z pierwszych twórców rodzimej fantastyki naukowej oraz fantastyki grozy (tzw. weird fiction).
Spis treści |
[edytuj] Życie
Syn Wojciecha Pika, miejscowego aptekarza i Marii ze Stacherskich. Ukończył wydział farmacji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Choć trudności materialne zmuszały poetę do prowadzenia apteki na prowincji - w Krośnie, Stryju, Bukowsku (w Sanockiem). Uparcie wracał co jakiś czas do Krakowa, a szczęśliwe czasy studiów pozwoliły mu odbywać podróże literackie i naukowe (Mirandola studiował filozofię w Heidelbergu, przebywał w Berlinie i Paryżu).
Podobieństwo własnego nazwiska (Pik) do pierwszego członu nazwiska włoskiego renesansowego pisarza Pico della Mirandola podsunęło mu pomysł na pseudonim literacki.
Przełożył około 200 tomów prozy literatur: włoskiej, francuskiej, angielskiej, niemieckiej i skandynawskiej. Publikował także tłumaczenia poezji (m.in. Novalisa i Laforgue).
Debiutem poetyckim Mirandoli jest wydany w Krakowie w 1898 roku zbiór wierszy Liber tristium, stanowiący wyraz typowej atmosfery młodopolskiej. W 1901 roku ukazał sie kolejny tom poezji zatytułowany Liryki.
Duża część poezji Mirandoli rozproszona po pismach lewicowych, nigdy nie została zebrana. Jest to grupa utworów rewolucyjnych, związanych z polskim ruchem robotniczym. Mirandola zetknął się z ruchem socjalistycznym w latach uniwersyteckich i wstąpił do PPS. Brał udział w redagowaniu czasopisma Naprzód - jeszcze jako tygodnika, następnie współpracował z innymi pismami socjalistycznymi i lewicowymi: Ogniwo, Robotnik warszawski, Prawo Ludu, Promień lwowski. W Bibliotece Latarni wydał broszurę Sztuka a lud.
Okres wojny 1914-1918 spędził Mirandola w galicyjskim miasteczku, gdzie tworzył nowele drukowane w czasopismach, a potem zebrane w tomie Tempore belli. Wydanie w 1916 roku nie zakończyło cyklu. W 1919 ukazał się kolejny zbiór prozy pod tytułem Tropy.
Ostatnie lata życia Mirandoli nie sprzyjały oryginalnej twórczości. Tłumaczył pozycje wchodzące w skład serii laureatów Nagrody Nobla dla firmy Wagnera w Poznaniu, dla wydawnictwa Renaissance. Zaczął interesować sie filmem - układać scenariusze i napisy, opracowywał serie przezroczy. Mimo tak różnorodnych zajęć poeta żył w nędzy - zapomniany, atakowany przez pisma z powodu filologicznych nieścisłości swoich przekładów, nadużywający alkoholu, załamał się po śmierci bliskiego przyjaciela, Władysława Orkana i w niedługi czas potem, w pierwszych dniach czerwca 1930 roku zmarł w swoim mieszkaniu przy ul. Felicjanek, z którego właśnie oczekiwał eksmisji za niezapłacony czynsz.
[edytuj] Źródło
- Opracowano w oparciu o: J. Trznadel, Franciszek Mirandola[w:] Literatura okresu Młodej Polski, pod red. K. Wyki, A. Hutnikiewicza, M. Puchalskiej, t. 1, Warszawa 1968, s. 775 - 791.
[edytuj] Twórczość
Jako poeta Mirandola kultywował tendencje impresjonistyczne oraz parnasizm. Były to przeważnie drobne utwory okolicznościowe bądź opisowe, charakteryzujące się kunsztem i sprawnością formalną. Tematyka tych wierszy była jednak wtórna względem panujących w okresie Młodej Polski tendencji czy typowych dla tej epoki fascynacji.
Ponadczasową wartość zdradzają jednak nowele fantastyczne Mirandoli zebrane w tomie Tropy (1919). Prozę tę zwykło się zaliczać do początków polskiego ekspresjonizmu, choć Mirandola posłużył się również elementami symbolizmu, groteski, baśni, oniryzmu i horroru. Dzięki temu Tropy są niejako prekursorskie względem powstałego później surrealizmu. Na wykreowanie osobliwego świata prozy Mirandoli wielki wpływ odegrała filozofia Wschodu, pisma Nietzschego i psychoanalityczne teorie Junga. Tropy stawiają zatem Mirandolę w szeregu takich pionierów niesamowitości w literaturze polskiej jak: Bogusław Adamowicz, Antoni Lange, Stanisław Baliński czy Stefan Grabiński.
[edytuj] Przekłady
- Johann Wolfgang Goethe "Cierpienia młodego Wertera"
- Romain Rolland Colas Breugnon; Dusza zaczarowana
- Björnstjerne Björnson Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza
- Fryderyk Schiller Dziewica orleańska
- Rudyard Kipling "Księga dżungli"
- Emil Zola Germinal
- Maurice Maeterlinck Życie pszczół
- Knut Hamsun Głód
- Selma Lagerlöf Gösta Berling
- Joanna Spyri Heidi
