Grodzisk Mazowiecki

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°06'32" N 20°37'30" E52.1088889 20.625 (Grodzisk Mazowiecki)

Grodzisk Mazowiecki

Herb Grodziska Mazowieckiego

Województwo

mazowieckie

Powiat

grodziski (mazowiecki)

Gmina
- rodzaj

Grodzisk Mazowiecki
miejsko-wiejska

Założono

wczesne średniowiecze

Prawa miejskie

1522

Burmistrz

Grzegorz Józef Benedykciński

Powierzchnia

13,19 km²

Położenie

52° 06'32'' N
20° 37'30'' E

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość
- aglomeracja

27 174
2037,9 os./km²
warszawska

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

05-825 do 05-827

Tablice rejestracyjne

WGM

Położenie na mapie Polski

Grodzisk Mazowiecki

TERC10
(TERYT)

1142005044

Miasta partnerskie

Weiz

Urząd miejski³

ul. Kościuszki 32a
05-825 Grodzisk Mazowiecki
tel. 22 755-55-34; faks 22 755-53-27
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Grodzisk Mazowiecki - miasto w woj. mazowieckim, w powiecie grodziskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Grodzisk Mazowiecki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. warszawskiego. Miasto posiada połączenia drogowe z Warszawą, Żyrardowem, Błoniem i Mszczonowem. Przez miasto przebiega linia warszawsko-wiedeńska, Centralna Magistrala Kolejowa i Warszawska Kolej Dojazdowa.

Według danych z 31 grudnia 2006^[1], miasto miało 27 174 mieszkańców.

Spis treści

1 Demografia
2 Historia
3 Gospodarka
4 Komunikacja
5 Edukacja
6 Kościoły
7 Infrastruktura
8 Atrakcje turystyczne
9 Kultura
10 Sport i rekreacja
- 10.1 Kluby sportowe
- 10.2 Tereny rekreacyjne
11 Przypisy
12 Linki zewnętrzne
13 Zobacz też

[edytuj] Demografia

[edytuj] Historia

XI-XIII w. - w pobliżu istniał wczesnośredniowieczny gród w Chlebni,
XII w. - powstała wieś Grodzisk,
XIV w. - miejscowość należała do rodziny Grodziskich,
1355 - Tomasz Grodziski ufundował kościół we wsi,
1522 - król Zygmunt I Stary nadał Grodziskowi prawa miejskie,
1540 - pożar zniszczył miasto,
II połowa XVI w. - urodził się tu Grzegorz Knapski, autor słownika polsko-łacińskiego,
1623 - właścicielami miasta stała się rodzina Mokronoskich,
1655 - zniszczenie i wyludnienie miasta w czasie najazdu szwedzkiego,
1708 - ponowne zniszczenie miasta, epidemia cholery,
1795 - pod zaborem pruskim,
1807 - w Księstwie Warszawskim,
1815 - w Królestwie Polskim,
1845 - uzyskanie połączenia kolejowego ze stolicą (Kolej Warszawsko-Wiedeńska),
1865 - miasto przeszło w ręce hr. Henryka Skarbka,
1870 - utrata praw miejskich,
1881 - parcelacja Jordanowic, uruchomienie pierwszej fabryki,
1884 - powstał Zakład Wodoleczniczy (dr Michał Bojasiński), z którego korzystali m.in. Adolf Dygasiński i Miłosz Kotarbiński,
1915 - ponowne nadanie praw miejskich,
1918 - w granicach Polski,
1927 - otwarcie Elektrycznej Kolei Dojazdowej, łączącej miasto z Warszawą (obecnie WKD),
1928 - miejscowość otrzymała obecną nazwę,
1939-1945 - okupacja niemiecka, eksterminacja Żydów

[edytuj] Gospodarka

Największym zakładem, pod względem zatrudnienia i obrotów, jest Danfoss. Ustępuje mu Polfa, założona na początku XX w., specjalizująca się w produkcji salicylanów, leków przeciwzawałowych i materiałów chirurgicznych. Przemysł spożywczy reprezentują firmy Frito-Lay z grupy PepsiCo, piekarnia Hiestand, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska. Dogodne położenie miasta wykorzystuje firma logistyczna Raben Logistic. Inne większe firmy działające w Grodzisku to: Firmenich, Fabryka Tarcz Ściernych "Słoń", Trouw Nutrition i Amerplast.

Oprócz dużych zakładów siłę gospodarki Grodziska stanowią liczni drobni przedsiębiorcy działający na terenie miasta i gminy. Plan zagospodarowania przestrzennego zakazuje budowy obiektów handlowych o powierzchni przekraczającej 500 m kw., dlatego w Grodzisku nie ma żadnego dużego centrum handlowego. Działa natomiast pięć placówek należących do sieci Carrefour Express, Champion, Lidl i Biedronka (dwa sklepy).

Ciekawostką jest, że z pobliskiego Milanówka do Grodziska swoją produkcję przeniosła jedna z wytwórni krówek. Tzw. "Krówki z Milanówka" są teraz wytwarzane również w Grodzisku.

[edytuj] Komunikacja

Autobusy PKS obsługujące trasy miejskie

Przez miasto przebiegają drogi wojewódzkie:

719 kierunek Warszawa - Pruszków - Żyrardów
579 kierunek Kazuń Polski 7 - Leszno - Błonie - Grodzisk Mazowiecki - Radziejowice

W planach jest budowa obwodnicy północ-południe i zachód-wschód, a także wjazdu na autostradę A2 w miejscowości Tłuste (na północ od granic miasta).

Komunikacja autobusowa jest domeną firmy PKS Grodzisk Mazowiecki. Obsługuje ona dziesięć miejskich linii oraz połączenia międzymiastowe (także z Warszawą). Z Grodziska kursuje też darmowy autobus do Centrum Janki.

Na stacji PKP zatrzymują się pociągi Kolei Mazowieckich jeżdżące trasą Warszawa-Skierniewice oraz pociąg pośpieszny "Niebieskie Źródła" relacji Tomaszów Mazowiecki-Warszawa. Władze miasta obiecywały też wydłużenie linii S2 Szybkiej Kolei Miejskiej aż do Grodziska.

W obrębie miasta znajduje się siedziba Warszawskiej Kolei Dojazdowej oraz jej cztery przystanki:

Grodzisk Mazowiecki Radońska,
Grodzisk Mazowiecki Jordanowice (dawniej Muzeum),
Grodzisk Mazowiecki Piaskowa,
Grodzisk Mazowiecki Okrężna

[edytuj] Edukacja

Dwór Mokronoskich - siedziba szkoły muzycznej

Rodzaj placówki	Szkoły podstawowe	Gimnazja	Szkoły średnie i zasadnicze	Szkoły wyższe
Liczba placówek	7 (w tym 1 społeczna)	4	3	1
Liczba uczniów	2767	1361	2183	146

Grodziskie szkoły średnie i zasadnicze połączone są w zespoły:

Zespół Szkół Technicznych i Licealnych Nr 2 (Technikum Samochodowe, Liceum Techniczne i Zasadnicze Szkoły Zawodowe)
Zespół Szkół Nr 1 (Licea Ogólnokształcące i Technikum Spożywczo-Gastronomiczne)
Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy Zespole Szkół im. H. Szczerkowskiego

W mieście działa pięć przedszkoli publicznych oraz pięć prywatnych, a także dziewięć prywatnych szkół języków obcych. Znajduje się tu także sala wykładowa Wyższej Szkoły Społeczno-Ekonomicznej i punkty konsultacyjne dwóch innych uczelni (Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Amerykanistyki oraz Collegium Varsoviensis)

Dzieci uczęszczające do Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Tadeusza Bairda mają możliwość nauki gry m.in. na fortepianie, skrzypcach, wiolonczeli i saksofonie. Natomiast Publiczne Ognisko Plastyczne im. Jana Skotnickiego udostępnia swoim słuchaczom pracownie: rysunku, malarstwa, interdyscyplinarną (grafika, ceramika, rzeźba w glinie, kolaż), wiedzy o sztuce oraz pracownię fotograficzną.

[edytuj] Kościoły

Na terenie miasta działają następujące kościoły:

[edytuj] Infrastruktura

Szpital Zachodni

Na przełomie XIX i XX w. miasto było znanym ośrodkiem letniskowym. Pozostałością po tym są piękne wille i budynek zakładu hydropatycznego. Obecnie Grodzisk stracił charakter miejscowości typowo wypoczynkowo-letniskowej. Na potrzeby mieszkańców powstały ostatnio obiekty sportowej infrastruktury miasta: nowoczesna Grodziska Hala Sportowa (1997) i kryta Pływalnia Miejska "Wodnik 2000" (2000). W kompleksie ośrodka sportu i rekreacji znajduje się także stadion piłkarski (pojemność - 750 osób, w tym 520 miejsc siedzących) oraz korty tenisowe.

W 2002 r. oddano do użytku nowoczesny Szpital Zachodni (poza nim w mieście działa sześć przychodni opieki podstawowej i 10 placówek specjalistycznych). W końcowej fazie znajduje się budowa nowego budynku centrum kultury (m.in. z dużą salą kinową, klubem muzycznym i kręgielnią). Jego oddanie do użytku zapowiedziano na 28 czerwca 2008 r.

Swe oddziały w Grodzisku posiadają banki: Bank Spółdzielczy w Grodzisku Mazowieckim, Bank Spółdzielczy w Skierniewicach, Dominet Bank - grupa Fortis, ING Bank Śląski, Lukas Bank, Pekao, PKO BP, Polbank, Bank Millennium, Nordea Bank Polska. W mieście znajdują się także trzy placówki Poczty Polskiej i jedna placówka SKOK "Mazowsze". Do niedawna w Grodzisku miał swój oddział również Bank BPH ale został on w ramach ogolnokrajowej reorganizacji przejęty przez Bank Pekao.

[edytuj] Atrakcje turystyczne

Dworzec kolejowy

Willa Foksal

[edytuj] Zabytki

Wpisane do rejestru zabytków nieruchomych KOBiDZ^[2]:

kościół par. p.w. św. Anny, pl. Zygmunta Starego, XVII-XIX, nr rej.: 1028/451/62 z 23.03.1962
kaplica p.w. Świętego Krzyża (przedpogrzebowa), ul. Kościuszki / Sienkiewicza, XVIII, nr rej.: 1029/453/62 z 23.03.1962
cmentarz żydowski, ul. Chrzanowska, nr rej.: 1607 z 27.02.1996 oraz brama, nr rej.: j.w.
dawny dworzec kolejowy, ul. Bartniaka 26, 1846, nr rej.: 1031/1088 z 7.01.1975 oraz 1155 z 22.05.1975
dom z ogrodem, ul. Kilińskiego 12, k. XIX, nr rej.: 1612 z 9.09.1996
zespół willi, ul. Ogólna 1/3, 1884, 1896, nr rej.: 1199 z 25.10.1982: willa Kaprys, budynek gospodarczy, stajnia i park
pałacyk, ul. Sienkiewicza 31, XIX, nr rej.: 1030/454/62 z 23.03.1962
dwór Dom Skarbka, ul. Parkowa 1, XVIII, nr rej.: 51/5/55 z 21.09.1955 (Jordanowice)

[edytuj] Pomniki

pomnik Józefa Chełmońskiego
pomnik Wolności
obelisk upamiętniający Leopolda Okulickiego

[edytuj] Inne

Willa "Foksal" z 1845 r., uważana za pierwszy dworzec; sylwetką nawiązuje do dawnej lokomotywy,
wille z przełomu XIX i XX w.: "Milusin", "Kaprys", "Kniaziew", "Radogoszcz" oraz znajdująca się na terenie fabryki tarcz ściernych, piękna lecz zapomniana i zaniedbana Willa Haberlego
park im. hr. Skarbków,
aleja grabowa - pomnik przyrody,
Muzeum Regionalne PTTK,
stanowisko archeologiczne Szwedzkie Góry w Chlebni nad rzeką Mrowną

[edytuj] Kultura

Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki
Radio Bogoria 94,5 FM
lokalne gazety: Grodziskie Pismo Społeczno-Kulturalne "Bogoria", Gazeta Grodziska

[edytuj] Sport i rekreacja

Siedziba klubu GKS Pogoń

[edytuj] Kluby sportowe

czwartoligowy piłkarski Grodziski Klub Sportowy "Pogoń", założony w 1922 r.
klub tenisa stołowego Tur-Bogoria Grodzisk Mazowiecki (przed 2006 r. - Tur Jaktorów), zajmujący wysokie lokaty w krajowej ekstraklasie