Jan Maria Michał Kowalski

Z Wikipedii

Św. abp Jan Maria Michał Kowalski

Data wyboru	1935
Urodzony	25 grudnia 1871 Latowicz
Zmarł	18 maja 1942 Hartheim

Św. abp Jan Maria Michał Kowalski (właściwie Jan Kowalski) (ur. 25 grudnia 1871 w Latowiczu, zm. 18 maja 1942 w Hartheim) - minister generalny Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów, arcybiskup, zwierzchnik Kościoła Katolickiego Mariawitów i Starokatolickiego Kościoła Mariawitów w latach 1906-1935, założyciel i zwierzchnik Kościoła Katolickiego Mariawitów (denominacja felicjanowska) w latach 1935-1940, święty Kościoła Katolickiego Mariawitów, teolog i reformator mariawityzmu, pisarz, publicysta, autor projektu katedry mariawickiej w Płocku.

[edytuj] Ksiądz rzymskokatolicki

Jan Kowalski pochodził z rolniczej rodziny z Latowicza pod Mińskiem Mazowieckim. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 kwietnia 1897 roku w Warszawie. Był absolwentem Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu i wikarym w parafiach katolickich w Warszawie, Łodzi i Sobótce. Do Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów wstąpił w 1900 roku, gdzie przyjął imię zakonne Jan Maria Michał. 6 sierpnia 1903 roku gdy ruch mariawicki prowadził starania w Rzymie o legalizację swojego statutu jako organizacji katolickiej ksiądz Jan Kowalski został wybrany na ministra generalnego zgromadzenia i stanął na czele kongregacji jako jej zwierzchnik. W końcu 1906 roku wraz z założycielką mariawityzmu Feliksą Marią Franciszką Kozłowską został ekskomunikowany przez papieża Piusa X w encyklice Tribus circiter za szerzenie poglądów niezgodnych z nauką kościoła katolickiego oraz z powodu nieposłuszeństwa eklezjalnego wobec decyzji Świętego Oficjum z 1904 roku o rozwiązaniu stowarzyszenia.

[edytuj] Biskup starokatolicki

Po zerwaniu z kościołem rzymskokatolickim ksiądz Jan Maria Michał Kowalski podjął kroki zmierzające do zorganizowania mariawickiej hierarchii duchownej. W tym celu nawiązał współpracę z Unią Utrechcką Kościołów Starokatolickich i 5 października 1909 roku w Utrechcie został konsekrowany na biskupa starokatolickiego przez arcybiskupa Utrechtu Gerarda Gula w asyście biskupów: Jakuba van Thiela z Haarlemu, Mikołaja Spita z Deventer oraz biskupa Józefa Demmela z Bonn i biskupa Arnolda Mathewa z Londynu. W 1910 roku przy współasyście dwóch biskupów starokatolickich Jan Maria Michał Kowalski udzielił w Łowiczu sakry biskupiej księżom: Romanowi Próchniewskiemu i Leonowi Gołębiowskiemu co pozwoliło na zorganizowanie sieci diecezji mariawickich na ziemiach polskich, a także legalizację mariawityzmu pod nazwą Kościół Katolicki Mariawitów jako sekty tolerowanej w Cesarstwie Rosyjskim. Po śmierci Feliksy Kozłowskiej, duchowej opiekunki mariawityzmu Jan Kowalski w 1921 roku ogłosił się arcybiskupem i przywódcą Starokatolickiego Kościoła Mariawitów (nazwa przyjęta przez mariawitów w 1919 roku). W latach 1921-1925 posługując się głównie tekstem Wulgaty dokonał przekładu Pisma Świętego na język polski. Rozpoczął także zakrojoną na szeroką skalę radykalną reformę kościelną, która przejawiała się we wprowadzeniu: komunii świętej pod postaciami chleba i wina dla wiernych, komunii świętej dla dzieci zaraz po chrzcie, zniesieniem celibatu księży, zniesieniem święcenia wody, olejów, pokarmów i przedmiotów, zniesieniem obowiązku spowiedzi usznej, zniesieniem postów, zniesieniem tytułów duchownych przez zastąpienie ich zakonnymi zwrotami brat i siostra, zmianami w modlitwach, liturgii, uproszczeniem mszy świętej i dopuszczeniem do odprawiania jej poza kościołami i miejscami poświęconymi. Wreszcie najbardziej postępowych i budzących największe kontrowersje reform czyli: kult Mateczki Feliksy Kozłowskiej, reinterpretacja dogmatu o Trójcy Świętej, kapłaństwo kobiet, kapłaństwo ludowe, wieczyste śluby mistyczne kapłanów i sióstr zakonnych oraz nauka o niepokalanym poczęciu księżych dzieci. W 1924 roku arcybiskup Jan Kowalski ogłosił przeniesienie Stolicy Apostolskiej z Rzymu do Płocka przez co w oczach współwyznawców został uznany za papieża słowiańskiego, ożenił się także z przełożoną Zgromadzenia Sióstr Mariawitek, Antoniną Marią Izabelą Wiłucką i konsekrował ją w Płocku 28 marca 1929 roku na arcykapłankę kościoła mariawickiego zapoczątkowując w tym kościele biskupstwo kobiet. W tym samym dniu udzielił święceń duchownych jedenastu zakonnicom, które były pierwszymi kapłankami mariawickimi (Nowa Linia Aarona): Marii Celestynie Kraszewskiej, Marii Dilekcie Rastawickiej, Marii Honoracie Klichowskiej, Marii Rafaeli Komorowskiej, Marii Herubinie Marynowskiej, Marii Nadziei Sasin (Sosin), Marii Helenie Kubickiej, Marii Efemii Nykównie, Marii Dezyderii Spodar, Marii Emmie Piotrowskiej i Marii Miłości Wnukowskiej (Wnukowej).

Radykalizm reform oraz modernistyczne postępowanie arcybiskupa spowodowało reakcję Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich, która w 1924 roku wykluczyła mariawitów ze swojego grona.

[edytuj] Rozłam w mariawityzmie

W 1928 roku Jan Maria Michał Kowalski wywołał skandal obyczajowy w Płocku, gdy został oskarżony o demoralizację klasztoru Zgromadzenia Sióstr Mariawitek. Postawiono mu zarzuty, że dopuszczał się czynów lubieżnych z trzema wychowankami i trzema zakonnicami. W 1935 na skutek tych wydarzeń oraz coraz większego sprzeciwu kleru mariawickiego co do zbyt postępowych reform kościelnych arcybiskup Kowalski, został usunięty przez Kapitułę Generalną Kościoła z zajmowanego stanowiska i wraz z grupą zwolenników tzw. kowalszczaków osadzony w majątku w Felicjanowie koło Płocka. Tam zorganizował siedzibę Kościoła Katolickiego Mariawitów, który wyodrębnił się ze Starokatolickiego Kościoła Mariawitów kultywując reformy wprowadzone przez swojego zwierzchnika i rozwijając je. W wyniku rozłamu z 1935 roku do nowego wyznania przyłączyła się ok. 1/3 dotychczasowych wiernych mariawickich w tym trzech księży i osiemdziesiąt zakonnic z przełożoną Zgromadzenia Sióstr Mariawitek na czele. Arcybiskup Kowalski zorganizował także nową hierarchię duchowną dla swoich sympatyków wyświęcając kilkoro nowych biskupów i biskupek mariawickich, w tym w 1938 roku Pawła Marię Marka Fatôme, który działał w zachodniej Europie jako mariawicki biskup Nantes i po II wojnie światowej był organizatorem Pozajurysdykcyjnego Zakonu Mariawitów w Niemczech.

W 1931 roku decyzją sądu apelacyjnego arcybiskup Kowalski został skazany na trzy lata więzienia i osadzony w 1936 roku na dwa lata w więzieniu w Rawiczu co było finałem sprawy sądowej o czyny lubieżne rozpoczętej w 1928 roku. Na czas odbywania kary w latach 1936-1938 administratorem kościoła mariawickiego denominacji felicjanowskiej była żona arcybiskupa, arcykapłanka Antonina Maria Izabela Wiłucka.

[edytuj] II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku arcybiskup Kowalski wystosował list do Adolfa Hitlera, w którym między innymi sprzeciwiał się aneksji Gdańska oraz proponował kanclerzowi Niemiec konwersję na mariawityzm. Spowodowało to zainteresowanie się okupanta niemieckiego tą niewielką wspólnotą religijną i zakwalifikowania jej jako niebezpiecznej dla planów politycznych III Rzeszy na ziemiach polskich. 25 stycznia 1940 roku arcybiskup Jan Maria Michał Kowalski został aresztowany przez Gestapo i uwięziony w Płocku, a potem w Dachau. Jako więzień obozu koncentracyjnego (nr obozowy 24542) przebywał wśród księży katolickich. Wśród nich był biskup Michał Kozal, który w trudnych warunkach obozowych starał się nakłonić arcybiskupa Kowalskiego do powrotu do jedności z kościołem rzymskokatolickim.

[edytuj] Śmierć

Arcybiskup Jan Maria Michał Kowalski zginął w komorze gazowej 18 maja 1942 roku w Hartheim pod Linzem (niektóre źródła podają jako miejsce śmierci nazwę obozu koncentracyjnego Dachau (KL)). Po śmierci został uznany przez wspólnotę mariawitów felicjanowskich za świętego męczennika (święty Michał), choć część wiernych uważała go nawet za wcielenie Boga (podobnie jak Feliksę Kozłowską) lub Archanioła Michała. Następstwo po nim w przewodzeniu Kościołem Katolickim Mariawitów przejęła arcykapłanka Antonina Maria Izabela Wiłucka.

Symboliczny grób arcybiskupa Jana Marii Michała Kowalskiego w postaci tablicy pamiątkowej znajduje się w mariawickiej Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku.

[edytuj] Sukcesja apostolska

Sukcesja apostolska
Konsekrator:	Gerard Gul
Współkonsekrator:	Jakub van Thiel
Współkonsekrator:	Mikołaj Spit
Współkonsekrator:	Józef Demmel
Współkonsekrator:	Arnold Mathew
Data konsekracji	5 października 1909