Kampania norweska 1940
Z Wikipedii
| Kampania norweska 1940 II wojna światowa |
|||||||||||||||||
 HMS "Warspite" podczas drugiej bitwy morskiej pod Narwikiem |
|||||||||||||||||
| Data | 9 kwietnia – 10 czerwca 1940 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Norwegia i Dania | ||||||||||||||||
| Wynik | Strategiczne zwycięstwo Niemiec | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| II wojna światowa 1939-1945 |
|---|
|
Kampania wrześniowa - Bitwa o Atlantyk – Dziwna wojna – Wojna zimowa – Kampania norweska 1940 – Kampania francuska 1940 – Bitwa o Anglię – Front wschodni – Front zachodni - Wojna na Pacyfiku - Kampania śródziemnomorska – Operacja Overlord |
Kampania norweska - działania wojenne wojsk norweskich, francuskich, brytyjskich i polskich przeciw inwazji niemieckiej pod kryptonimem Operacja Weserübung. Kryptonim ten obejmował atak Kriegsmarine i Wehrmachtu na Danię i Norwegię w czasie II wojny światowej, rozpoczęty 9 kwietnia 1940 r., i oznaczający faktyczny koniec dziwnej wojny na Zachodzie.
Spis treści |
[edytuj] Polityczno-wojskowe tło
Wiosną 1939 roku, brytyjska admiralicja zaczęła spoglądać na Skandynawię jako potencjalny teatr wojny w przyszłym konflikcie z Niemcami. Brytyjski rząd był niechętny do zaangażowania się w innym konflikcie na kontynencie wierząc, że to oznaczałoby powtórkę z I wojny światowej. Niemiecki przemysł był bardzo uzależniony od rudy żelaza wydobywanej w Szwecji. Większość tej rudy wysyłano do Niemiec przez norweski port w Narwiku. Alianci zaczęli rozważać strategię blokady norweskich wód w celu usiłowania osłabienia Niemców.
W październiku 1939 szef niemieckiej Kriegsmarine, Wielki Admirał Erich Raeder, dyskutował z Hitlerem o niebezpieczeństwie, jakie może spowodować zajęcie przez Wielką Brytanię Norwegii, a co za tym idzie znajdujących się tam baz morskich. Raeder przekonywał, że zajęcie Norwegii pozwoliłoby kontrolować pobliskie morza oraz organizować przyszłe działania przeciw Wielkiej Brytanii. Jednakże ten plan nie zainteresował Hitlera. Wydał on dyrektywę stwierdzającą, że główny wysiłek skierowany będzie na Niderlandy.
Do końca listopada Winston Churchill, jako nowy członek brytyjskiego gabinetu wojennego, proponował zaminowanie norweskich wód. To zmuszałoby statki transportujące rudę do podróży przez otwarte wody Morza Północnego, gdzie Royal Navy mogłaby im przeszkodzić. Jednakże ta propozycja została odrzucona przez Nevilla Chamberlaina i Lorda Halifaxa z powodu obawy przed negatywną reakcją neutralnych krajów, m.in. Stanów Zjednoczonych. Na początku wojny zimowej między ZSRR a Finlandią w listopadzie 1939 roku zmieniono dyplomatyczne stanowisko - Churchill znów proponował plan blokady, ale jego projekt ponownie został odrzucony.
W grudniu Wielka Brytania i Francja zaczęły poważne przygotowania do wysłania pomocy dla Finlandii. Ich plan głosił lądowanie sił w Narwiku w północnej Norwegii - głównym porcie, z którego eksportowana jest ruda żelaza, a następnie przejście przez Szwecję do Finlandii. Ten plan również pozwoliłby sprzymierzonym siłą zająć szwedzki rejon górnictwa. Plan otrzymał poparcie zarówno Chamberlaina, jak i Halifaxa. Liczono na współpracę Norwegii, która złagodziłaby kilka z prawnych kwestii. Jednak plan aliantów, zarówno w Norwegii jak i Szwecji, spotkał się z bardzo negatywnymi reakcjami. Planowanie operacji nadal kontynuowano, ale uzasadnienie odpadło, kiedy Finlandia zwróciła się z prośbą o zawieszeniu broni w marcu 1940 roku.
[edytuj] Przyczyny ataku
Adolf Hitler na początku wojny nie zamierzał naruszać neutralności Norwegii ze względu na interesy III Rzeszy, gdyż zimą, gdy wody wokół portów zamarzały, transporty rud żelaza ze Szwecji Niemcy sprowadzały drogą morską przez port w Narwiku. Ta sytuacja zdecydowanie nie odpowiadała Aliantom, którzy zdecydowali się na w miarę możliwości pokojowe zajęcie północnej Norwegii i Szwecji, w ramach planu "R4". Plan ten przewidywał desanty w rejonach Trondheim, Narwik, Bergen i Stavanger, a także rozstawienie zagród minowych, aby utrudnić działania niemieckiej żeglugi morskiej. Niemcy, obawiając się takiego obrotu sprawy postanowiły pierwsze zaatakować Norwegię. W zamiarze tym Hitlera utwierdził dodatkowo incydent z uwolnieniem jeńców z okrętu zaopatrzeniowego "Altmark" przez Brytyjczyków, na wodach Norwegii. W lutym 1940 roku brytyjski niszczyciel HMS Cossack dokonał abordażu niemieckiego okrętu "Altmark" w norweskich wodach, tym samym naruszając norweską neutralność, uwalniając 303 brytyjskich jeńców trzymanych na nim również z naruszeniem norweskiej neutralności. Hitler uważał to za znak, że Wielka Brytania jest skłonna naruszyć norweską neutralność.
12 marca, Wielka Brytania zdecydowała wysłać siły ekspedycyjne do Norwegii z powodu ciężkiej sytuacji Finlandii w wojnie zimowej. Korpus ekspedycyjny rozpoczął załadunek 13 marca, ale operacja została odwołana gdy tylko konflikt dobiegł końca. Zamiast tego brytyjski rząd zdecydował zaminować norweskie wody, a następnie wykonać desant wojsk w Norwegii.
Pierwsze niemieckie statki wypłynęły w kierunku Norwegii 3 kwietnia, zaś 8 kwietnia brytyjskie niszczyciele zaczęły umieszczać pierwsze miny w norweskich wodach. 9 kwietnia rozpoczęła się niemiecka operacja.
[edytuj] Niemieckie siły i plan ataku
W tym celu opracowano plan operacji Weserübung (Ćwiczenia na Wezerze), która zakładała zdobycie norweskich lotnisk, nadbrzeżnych przyczółków, oraz przede wszystkim przygotowanie się do kontrataku Aliantów. Plan zakładał następnie okupację Norwegii i wprowadzenie tam proniemieckiego rządu kolaboracyjnego, którego utworzenie zaoferował Vidkun Quisling. Hitler do tej operacji zorganizował 7 dywizji, 1121 samolotów i marynarkę wojenną.
Aby cała akcja przebiegała sprawnie, podzielono wojsko na kilka zespołów, które miały być przetransportowane na pokładach okrętów wojennych, z uwagi na wymaganą szybkość operacji:
1. Pancerniki "Scharnhorst" i "Gneisenau", 10 niszczycieli: Georg Thiele (Z2), Wolfgang Zenker (Z9), Bernd von Arnim (Z11), Erich Giese (Z12), Erich Koellner (Z13), Diether von Roeder (Z17), Hans Lümann (Z18), Herman Künne (Z19), Anton Schmitt (Z21), Wilhelm Heidkamp (Z22) i 2000 strzelców górskich do Narwiku.
2. Ciężki krążownik "Admiral Hipper", 4 niszczyciele: Paul Jacobi (Z5), Theodor Riedel (Z6), Bruno Heinemann (Z8), Friedrich Eckoldt (Z16) i 1700 żołnierzy do Trondheim.
3. Lekkie krążowniki "Köln" i "Königsberg", szkolny okręt artyleryjski "Bremse", 2 torpedowce: Leopard i Wolf, 5 kutrów torpedowych: (S19), (S21), (S22), (S23), (S24), okręt "Karl Peters" i 900 żołnierzy do Bergen.
4. Lekki krążownik "Karlsruhe", 3 torpedowce: Luchs, Grief, Seealder, 7 kutrów torpedowych: (S7), (S8), (S17), (S30), (S31), (S32), (S33), okręt "Tsingtau" i 1100 żołnierzy do Kristiansand.
5. Pancernik "Lützow", ciężki krążownik "Blücher", lekki krążownik "Emden", 3 torpedowce: Mowe, Albatross, Kondor, 7 kutrów trałowych: (R17), (R18), (R19), (R20), (R21), (R22), (R23) i 2000 żołnierzy do Oslo.
6. 4 trałowce: (M1), (M2), (M9), (M13) i 150 żołnierzy do Egersund.
Celem tych zespołów były Trondheim, Narwik, Bergen, Arendal i Oslo. Przy okazji zaplanowano szybkie zajęcie Danii ze względu na znikomą armię duńską oraz pozytywny stosunek do nazizmu, tak więc zorganizowano dodatkowe 2 dywizje i jedną brygadę zmotoryzowaną. Rozpoczęcie operacji wyznaczono na 9 kwietnia 1940 roku o godzinie 5:15 czasu niemieckiego, a 4:15 czasu norweskiego.
[edytuj] Atak
[edytuj] Inwazja na Danię
Strategicznie, Dania była stosunkowo nieważna dla Niemiec. Jej porty były jednak niezbędne do przeprowadzenia desantu na Norwegię oraz do dostarczania zaopatrzenia podczas walk. Kraj ten jest małym, płaskim terenem, idealnym do działań niemieckiej armii. Rankiem, o godzinie 4:15 czasu duńskiego, niemieckie oddziały 170 i 198 dywizji piechoty oraz 11 brygady zmotoryzowanej, sformowane w XXXI Korpus Armijny pod dowództwem gen. Leonharda Kaupischa przekroczyły południową granicę neutralnej Danii, bezpośrednio naruszając niemiecko-duński pakt o nieagresji podpisany rok wcześniej. W tym samym czasie, "Schleswig-Holstein", kilka jednostek bojowych i pomocniczych zaczęły wysadzać desant 1000 żołnierzy w dokach w Kopenhadze. Na niebie pojawiły się liczne formacje bombowców Dornier 17 i Heinkel 111. Pomimo miażdżącej przewagi liczebnej, żołnierze duńscy dzielnie stawiali opór. Szczególną odwagę wykazali żołnierze Straży Królewskiej i przygraniczne oddziały w południowej Jutlandii (patrz: Walki niemiecko-duńskie w południowej Jutlandii 9 kwietnia 1940). W obronie kraju zginęło 16 żołnierzy. Po dwóch godzinach wojskowego oporu duński rząd na czele z królem Chrystianem X rozkazał wstrzymanie ognia. Wierząc, że dalszy opór tylko doprowadziłby do większych strat w ludności, duńska Rada Ministrów zdecydowała ugiąć się pod żądaniami nazistów, doprowadzając do pokojowego zajęcia kraju. Choć Dania i reszta Skandynawii miała ogólnie małe znaczenie wojskowe, była jednak ważnym obszarem pod względem ekonomicznym i ideologicznym. Dr. Werner Best – pełnomocnik niemiecki w okupowanej Danii powiedział: Dania stanowiła ważne ekonomiczne wsparcie dzięki swojemu rolnictwu. Była także ważnym połączeniem ze Szwecją.
[edytuj] Działania w Norwegii
Norwegia była ważna dla Niemiec z dwóch powodów: po pierwsze stanowiła dużą bazę dla floty nawodnej oraz U-bootów, których zadaniem było utrudnianie żeglugi aliantów na Północnym Atlantyku, po drugie zajęcie jej zapewniało bezpieczeństwo transportowi rudy żelaza ze Szwecji do Niemiec przez port w Narwiku. Długa linia brzegowa stanowiła doskonałe miejsce na postoje U-bootów między kolejnymi wypadami na Atlantyk. Niemcy były uzależnione od szwedzkiej rudy żelaza. Zaniepokoił je fakt, że alianci mogą próbować zakłócać transport żelaza, którego 90% wypływa z portu w Narwiku. Do inwazji na Norwegię został przydzielony XXI Korpus Armijny pod dowództwem Nikolausa von Falkenhorsta. Korpus zawierał następujące siły:
- 163 Dywizja Piechoty
- 69 Dywizja Piechoty
- 169 Dywizja Piechoty
- 181 Dywizja Piechoty
- 214 Dywizja Piechoty
- 138. i 139. pułk z 3 Dywizji Górskiej
- 2 Dywizja Górska (przybyła później)
- 40 Batalion Pancerny [3][4]
Rankiem, 9 kwietnia jednostki niemieckie wysadziły pierwsze desanty w nadbrzeżnych miastach Norwegii. Dodatkowo, jednostki Fallschirmjäger wykonały desant z powietrza na lotniska w Oslo, Kristiansand i Stavanger. W kraju powołano do wojska 50.000 ludzi, którzy mimo swojej ofiarności, byli albo niedostatecznie wyszkoleni, albo słabo uzbrojeni (magazyny mobilizacyjne wpadły w ręce Niemców). Nie mieli większych szans sami pokonać dobrze wyszkolonych oddziałów niemieckich. Główny opór stawiały jednostki 2 dywizji piechoty na północ od Oslo i 6 dywizji piechoty w północnej części kraju.
Admiralicja brytyjska uznała, że wszystkie okręty Floty Macierzystej będą potrzebne do walki z okrętami niemieckimi, i zrezygnowała z realizacji planu "R4". Ta decyzja opóźniła wsparcie norweskich sił lądowych i podjęcie walk z niemieckimi oddziałami desantowymi. Do 10 kwietnia Niemcy zajęli Narwik, Trondheim, Bergen, Egersund, Arendal, Oslo i Stavanger. Największe straty ponieśli na morzu – norweskie baterie nabrzeżne uszkodziły szkolny okręt artyleryjski "Bremse", krążownik "Königsberg", zatopiły ciężki krążownik "Blücher". 10 kwietnia alianci wysłali na wody norweskie swoją flotę, a 14 kwietnia przystąpili do wysadzania desantów, lecz oddziały desantowe, które wylądowały 16 i 17 kwietnia, były za słabe i niedostatecznie uzbrojone, by mogły udzielić pomocy wojskom norweskim broniącym się na południu – zostały pobite i na początku maja ewakuowane. Walki w tej części kraju ustały. Dłużej trwały walki na północy Norwegii. Tam 14 kwietnia krążownik HMS "Southampton" wysadził pierwsze jednostki w rejonie Narwiku, gdzie opór Niemcom stawiała norweska 6 dywizja piechoty. 27 kwietnia przybyły następne oddziały brytyjskie, francuskie i polskie (Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich). W nocy z 27 na 28 maja opanowały Narwik, jednakże ze względu na niepomyślny dla aliantów rozwój sytuacji we Francji oraz załamanie się operacji w rejonie Trondheim (co umożliwiło Niemcom skierowanie posiłków drogą lądową) ewakuowano 24.500 żołnierzy z tego miasta. Ewakuację zakończono 9 czerwca. Dzień później skapitulowały wojska norweskie walczące w północnej części kraju, tym samym kończąc walki w Norwegii.
[edytuj] Chronologia zdarzeń
- Późnym wieczorem 8 kwietnia 1940 roku, Kampfgruppe 5 zostało zauważone przez norweski okręt Pol III. Pol III został zatopiony, jego kapitan stał się pierwszą norweską ofiarą podczas wojny.
- Niemiecki ciężki krążownik Blücher zostaje zatopiony w Oslofjord, 9 kwietnia przez 48-letnie niemieckie działa Krupp (o imieniu Moses i Aron, kaliber 280 mm, zainstalowany w fortecy Oscarsborg w maju 1893) i przestarzałe torpedy: niemieckie statki żeglowały w górę fiordu prowadzącym do Oslo, osiągając przesmyki Drøbak. Wczesnym rankiem 9 kwietnia, działa z fortecy Oscarsborg rozpoczęły ostrzał w kierunku głównego statku, Blücher, który został oświetlony przez światła reflektorów o godzinie 5:15. Po dwóch godzinach, okręt, niemogący wymanewrować w tym wąskim fiordzie, został zatopiony z około 600-1 000 żołnierzami na pokładzie. Forteca wstrzymała na pewien czas grupę inwazyjną, co pozwoliło na ewakuację królewskiej rodziny i Parlamentu, wraz ze skarbem państwa. W rezultacie, Norwegia nigdy nie poddała się Niemcom, stając się uczestnikiem koalicji antyhitlerowskiej.
- Niemieckie oddziały powietrznodesantowe wylądowały w portach lotniczych: Fornebu w Oslo, Kjevik w Kristiansand oraz w stacji powietrznej Sola — ten drugi stał się pierwszym desantem spadochroniarzy (Fallschirmjäger) w historii; przypadkowo, wśród pilotów Luftwaffe lądującymi w Kjevik był Reinhard Heydrich.
- Zamach stanu przez Vidkuna Quislinga.
- Dzięki zatonięciu Blücher we fiordzie w Oslo, Królewska rodzina i Parlament uniknęli niemieckiej niewoli; Król Haakon odmawia złożenia broni; bitwa pod Midtskogen; bombardowanie Elverum i Nybergsund; Królewska rodzina, Parlament i narodowe rezerwy złota ruszyły się na północ przed Niemcami.
- Miasta Bergen, Stavanger, Egersund, Kristiansand, Arendal, Horten, Trondheim i Narvik zostały zaatakowane i zajęte w ciągu 24 godzin.
- Bohaterska, ale całkowicie bezskuteczna obrona opancerzonych okrętów obrony przybrzeżnej Norge i Eidsvold w Narviku. Obydwa zostały storpedowane i zatopione, pozbawiając życia wielu marynarzy.
- Pierwsza i druga bitwa morska pod Narvikiem (Royal Navy przeciw Kriegsmarine).
- Niemieckie siły osiągnęły Narvik, wysadzając na ląd 2000 żołnierzy piechoty górskiej; brytyjski morski kontratak zorganizowany przez okręt HMS Warspite i flotylle niszczycieli odnosi sukces, zatapiając wszystkie 10 niszczycieli niemieckich.
- Niszczące bombardowania miast Andalsnes, Molde, Kristiansund, Steinkjer, Namsos, Bodo, Narvik.
- Główna niemiecka kampania lądowa na północ od Oslo; Norwescy żołnierze wraz z brytyjskimi i francuskimi oddziałami zatrzymują okupantów na pewien czas przed wycofaniem — jest to pierwsze starcie lądowe między brytyjską armią i Wehrmachtem w II wojnie światowej.
- Starcia lądowe w Narviku: norweskie i i sprzymierzone (francuskie , polskie) siły pod dowództwem generała Gustava Fleischera osiągają pierwsze taktyczne zwycięstwo nad Wehrmachtem w II wojnie światowej — następuje wycofanie Sprzymierzonych sił; walki w Gratangen.
- W związku z ewakuacją króla i parlamentu z Molde do Tromso 29 kwietnia i ewakuacji wojsk z Andalsnes 1 maja, opór w Południowej Norwegii dobiega końca.
- Ostatnia pozycja - Forteca Hegra stawia opór do 5 maja - podobnie ważne miejsce w znaczeniu propagandowym, co Narvik.
- Król Haakon, książę Olav i parlament opuszczają Tromsø 7 czerwca (na pokładzie brytyjskiego HMS Devonshire zdążający do Wielkiej Brytanii) by reprezentować Norwegię na emigracji (Król wrócił do Oslo dokładnie w tym samym dniu pięć lat później); Żona Następcy tronu Märtha wraz z dziećmi, odmówiła schronienia w swojej ojczystej Szwecji, później opuściła Petsamo w Finlandii by żyć na emigracji w Stanach Zjednoczonych.
- Norwegia skapitulowała (chociaż wiele norweskich oddziałów kontynuowało walkę z Niemcami do niemieckiej kapitulacji 8 maja 1945 roku) 10 czerwca. Pewna część norweskich sił dołączyła do niemieckich oddziałów po kapitulacji.
Na dalekiej północy, norweskie, francuskie i polskie oddziały, wsparte przez Królewską Marynarkę i RAF, walczą z Niemcami o port w Narviku, ważny dla całorocznego eksportu szwedzkiej rudy żelaza (szwedzki port Lulea jest zablokowany przez lód w zimie). Niemcy zostali wyparci z Narviku 28 maja , ale z powodu pogarszającej się sytuacji na froncie francuskim, sprzymierzone oddziały zostały wycofane w czasie operacji Alfabet — Niemcy ponownie zajęli Narvik 9 czerwca, do tego czasu opuszczonego również przez cywilów z powodu ciężkich bombardowań Luftwaffe.
[edytuj] Podsumowanie
Operacja zakończyła się 10 czerwca, w dniu kapitulacji portu w Narwiku. Obie strony poniosły znaczne straty. Niemcy utracili: krążownik ciężki "Blücher" zatopiony 9 kwietnia w fiordzie Oslo przez baterie norweskiej artylerii nadbrzeżnej; krążowniki lekkie "Karlsruhe", początkowo uszkodzony 9 kwietnia koło Kristiansandu przez brytyjski okręt podwodny "Truant", a następnego dnia dobity przez torpedowiec "Greif", oraz "Königsberg", zatopiony 10 kwietnia w Bergen przez samoloty. Poza wspomnianymi trzema krążownikami, Kriegsmarine straciła dodatkowo 10 niszczycieli, 6 okrętów podwodnych, 1 okręt artyleryjski, oraz liczne statki transportowe i okręty pomocnicze. Uszkodzone zostały pancerniki "Scharnhorst", "Gneisenau", pancernik kieszonkowy "Lützow", krążownik "Emden" oraz okręt artyleryjski – stawiacz min. Równie wysokie były straty po stronie sprzymierzonych, poza lotniskowcem "Glorious", alianci stracili krążowniki lekkie HMS "Effingham", i "Curlew" oraz 10 niszczycieli (w tym polski "Grom" i francuski "Bison") eskortowiec i 6 okrętów podwodnych (w tym francuski "Doris"). Uszkodzone zostały krążowniki: ciężki HMS "Suffolk" i lekkie HMS "Penelope", "Aurora", "Curacoa", "Cairo" i francuski "Emile Bertin" oraz 8 niszczycieli i 2 eskortowce. Proporcjonalnie, bardziej dotkliwe były straty po stronie niemieckiej, mimo tego udało się Niemcom odnieść zwycięstwo strategiczne. Po zakończeniu walk na wodach norweskich Kriegsmarine dysponowało jedynie 2 starymi pancernikami, krążownikiem ciężkim, dwoma krążownikami lekkimi, czterema niszczycielami i 19 torpedowcami. Były to bardzo skromne siły, które w żaden sposób nie mogły przeciwstawić się flocie sprzymierzonych.
Kampania norweska pokazała sprzymierzonym, z jak trudnym przeciwnikiem przyszło im się zmierzyć. Pokazała braki zarówno w dowodzeniu, jak i wyszkoleniu wojska. Ogromny udział w niemieckim sukcesie należy przypisać użyciu lotnictwa, które wobec przewagi morskiej aliantów odegrało zasadniczą rolę we wsparciu działań lądowych. Zajęcie Norwegii przez wojska niemieckie w znacznym stopniu poprawiło sytuację strategiczną III Rzeszy. Kriegsmarine zyskała dogodne bazy wypadowe na Atlantyk, Luftwaffe mogła korzystać z norweskich lotnisk do ataków na Wielką Brytanię, natomiast przemysł otrzymał nieograniczony dostęp do złóż rudy żelaza, niezbędny do budowy niemieckich czołgów.
Straty niemieckie w Norwegii wyniosły:
- 5.296 żołnierzy,
- 242 samoloty,
- 1 ciężki krążownik,
- 2 lekkie krążowniki,
- 10 niszczycieli,
- okręt artyleryjski,
- 6 okrętów podwodnych,
- 31 statków transportowych.
Straty aliantów odpowiednio:
- 3.734 ludzi,
- 50 samolotów,
- 1 lotniskowiec,
- 2 krążowniki,
- 10 niszczycieli
- 6 okrętów podwodnych,
- 4 transportowców.
[edytuj] Polski udział w kampanii norweskiej
W kampanii norweskiej brały udział także polskie jednostki:
- Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (SBSP) pod dowództwem gen. Zygmunta Szyszko-Bohusza,
Utworzona we Francji polska brygada licząca ok. 5000 żołnierzy wylądowała 9 maja w Harstad. Jej żołnierze uczestniczyli w desancie na Bjerkvik oraz w oswobodzeniu Ankenes, Beisfjord i Narwiku. Zginęło ok. 100 żołnierzy, a ponad 200 zostało rannych lub zaginęło. Groby większości poległych znajdują się na cmentarzu Håkvik. Polskie oddziały walczące w kampanii norweskiej zostały odznaczone honorowym sznurem sygnalnym.
8 kwietnia przed południem ORP "Orzeł" zatopił w pobliżu Lillesand niemiecki transportowiec "Rio de Janeiro", przewożący żołnierzy i konie. Najprawdopodobniej zmierzał do Bergen. Później w niewyjaśnionych okolicznościach "Orzeł" zaginął. "Wilk" w nocy z 20 na 21 czerwca staranował i prawdopodobnie zatopił okręt podwodny, uznany za niemiecki (według współczesnych badań, prawdopodobnie był to sprzymierzony holenderski O13),
- niszczyciele ORP "Burza", "Błyskawica" i "Grom",
Przybyłe do Norwegii Północnej wraz z siłami brytyjskimi polskie niszczyciele patrolowały fiordy i stanowiska niemieckie w pobliżu Narwiku. W konsekwencji zbombardowania "Groma" 4 maja, zginęło 59 osób załogi.
- statki pasażerskie "MS Batory", "MS Chrobry" i "MS Sobieski", służyły po przebudowie do przewożenia oddziałów brytyjskich do Harstad i Namsos. Statki uczestniczyły we wszystkich działaniach wojennych w Norwegii Północnej i dokonały licznych przerzutów wojsk przez Morze Północne. "Chrobry" został zbombardowany i zatopiony 15 maja we fiordzie Vestfjord. Pasażerami byli żołnierze brytyjskiego batalionu transportowanego z Harstad do Bodø.
[edytuj] Okrążenie Szwecji i Finlandii
Operacja Weserübung nie uwzględniała wojskowego ataku na (podobnie neutralną) Szwecję — nie było takiej potrzeby. Poprzez utrzymywanie Norwegii, duńskich cieśnin i większości brzegów Morza Bałtyckiego, III Rzesza okrążyła Szwecję od północy, zachodu i południa - na wschodzie Szwecja była otoczona Związkiem Radzieckim, który przez pewien okres był połączony z Niemcami paktem Ribbentrop-Mołotow. Pewna część fińskich ochotników służyła w norweskiej armii przeciw Niemcom w oddziałach szpitali polowych.
Szwedzki i fiński handel po zajęciu Norwegii został całkowicie kontrolowany przez Kriegsmarine. Konsekwencją było położenie nacisku na neutralną Szwecję przez Niemcy, aby ta zezwoliła na swobodny tranzyt towarów wojskowych i żołnierzy. 18 czerwca porozumienie zostało osiągnięte: żołnierze mieli podróżować nieuzbrojeni. W sumie
2 140 000 niemieckich żołnierzy i ponad 100 000 niemieckich transportów kolejowych przekroczyło Szwecję do momentu jego zawieszenia 20 sierpnia, 1943 roku.
W sierpniu 1940, Finlandia wyraziła zgodę na dostęp Rzeszy do jej terytorium. Początkowo dla przewozu oddziałów do i z północnej Norwegii, ale wkrótce również dla nowo utworzonych baz wzdłuż drogi tranzytu, które nieustannie powiększano w związku z rychłą inwazją na ZSRR.
Przypisy
- ↑ Liczba ta określa ilość ofiar na lądzie, morzu i w powietrzu.
- ↑ Liczba ta określa ilość ofiar wyłącznie na lądzie.
- ↑ B. Perrett, 1998, German Light Panzers, 1932-1942, Osprey Publishing, Oxford, ISBN 1-85532-844-5
- ↑ S. Hart i R. Hart, 1998, German Tanks of World War II, Spellmount Publishers Ltd, ISBN 978-1-86227-033-6
