Kazimierz I dymiński

Z Wikipedii

Herb rodowy Gryfitów

Kazimierz I (ur. przed 1135, zm. 1180) – książę Pomorza Zachodniego na Dyminie z dynastii Gryfitów. Fundator licznych klasztorów, opiekun kupców.

Młodszy syn księcia Warcisława I i hipotetycznej Idy, córki króla Nielsa bądź jego bratanka, Kanuta Lawarda.

[edytuj] Lata panowania

[edytuj] Lata młodzieńcze

Od wczesnej młodości brał udział w życiu publicznym księstwa. Wespół ze swym stryjem Raciborem I uczestniczył w akcjach pirackich na wyspy duńskie. Współrządy nad księstwem rozpoczął razem z bratem Bogusławem I w 1156. W 1157 książęta pomorscy walczyli po stronie Polski przeciw cesarzowi Fryderykowi Rudobrodemu. W dwa lata później – przeciw Duńczykom.

[edytuj] Podział księstwa

Od 1160 Kazimierz rządził samodzielnie częścią północną księstwa pomorskiego ze stolicą w Dyminie. W tym roku doszło do podziału księstwa między braci. Kazimierz otrzymał dzielnicę złożoną z kasztelanii dymińskiej, kamieńskiej, z ziemi bardzkiej, trzebusickiej, wolińskiej, stargardzkiej i części kołobrzeskiej. Tym samym uznał władzę zwierzchnią brata, tytułując się odtąd księciem na Dyminie. Jego brat Bogusław I przejął pod kontrolę ziemie: szczecińską, kołbacką, wkrzańską, wołogoską, choćkowską i łosicką z siedzibą na Uznamie. Ziemia kołobrzeska stanowiła współwłasność obu braci.

Kazimierz musiał odpierać ciągłe ataki margrabiów brandenburskich, książąt saskich, książąt rugijskich i Duńczyków. W 1164 popadł w zależność lenną od księcia saskiego Henryka Lwa z ziemi Czrezpienian (okolice dolnej Piany, pomiędzy Pianą a Reknicą), które po 1170 ponownie wróciły do Księstwa Pomorskiego. W międzyczasie, po stłumieniu powstania u Chyżan przez Duńczyków i Sasów, w którym książę dymiński też brał udział, z ziem chyżańskich utworzono trzy księstewka, z których jedno zostało przydzielone pod jurysdykcję Kazimierzowi.

[edytuj] Zdobycie Arkony i dalsze podboje

W 1168 Kazimierz razem z Bogusławem I uczestniczył w zdobyciu ostatniej twierdzy pogan na wyspie Ranie (Rugii) – Arkony. Udział ten był podyktowany zainteresowaniem króla duńskiego Waldemara legendarnymi skarbami gontyny (świątyni) Świętowita w Arkonie, potężnego i ostatniego ośrodka kultu pogańskiego. Do wojny Waldemar wystawił potężne wojsko, nadciągał również Przybysław, dawny książę obodrzycki, zwany księciem meklemburskim.

Dowództwo objął Absalon, biskup Roskilde. Po ciężkich walkach i nieudanych próbach sforsowania umocnień w końcu udało się złamać opór poprzez podłożenie ognia. Arkona poddała się po spaleniu drewnianej baszty i palisad na szczycie wału. Książęta rańscy – Jaromar I i Tesław – poddali się. Karencja natomiast przyjęła warunki bez prowadzenia walk. Po splądrowaniu i złupieniu bogactw mieszkańcom nakazano przyjąć chrześcijaństwo.

Kazimierz I był kontynuatorem polityki swego ojca w zakresie podboju ziem wieleckich. Po zdobyciu ziem Dołężan i Redarów nadał Kościołowi hawelberskiemu kilka wsi (1170). Podboje książąt pomorskich posuwały się dalej na południe aż do granic Marchii Północnej, zarządzanej przez margrafów z rodu askańskiego.

[edytuj] Hołd lenny

Ziemie pomorskie stały się miejscem ciągłych penetracji duńskich. Najazdy były dotkliwe dla ich mieszkańców i stanowiły nie lada problem dla Kazimierza I. W 1170 na rzece Dziwnie w pobliżu Wolina doszło do otwartego konfliktu pomiędzy obiema flotami. Następnie w okolicach Wyspy Chrząszczewskiej stoczono bitwę, w której Kazimierz dowodzący 50 statkami odniósł zwycięstwo nad Duńczykami.

Późniejsze wojny z koalicją Duńczyków, Raneńczyków i Sasów na terenie Pomorza w 1173, zdobycie Wolina, Kamienia, Wołogoszczy i Choćkowa przez Duńczyków oraz udział w sporze Henryka Lwa z cesarzem Fryderykiem Barbarossą, mocno wyczerpały siły księstwa pomorskiego. Jednak cesarz Fryderyk I, chcąc osłabić siły Henryka Lwa, zaproponował książętom zależność lenną. Po złożonym w obecności króla Danii Waldemara hołdzie lennym, Pomorze zaznało wreszcie spokoju od dotkliwych i wyczerpujących konfliktów zbrojnych, które eksploatowały i niszczyły rodzimą gospodarkę.

[edytuj] Śmierć księcia

Książęta pomorscy jako lojalni lennicy stanęli po stronie Henryka Lwa, księcia saskiego toczącego wojnę z Hohenstaufami – szczególnie Kazimierz I, panujący na Zaodrzu. Pomorzanie podejmowali dalekie wyprawy na ziemie łużyckie i późniejszej Brandenburgii przeciwko wrogom Welfa. W 1180 niezadowolona z takiego obrotu sprawy Brandenburgia zaatakowała Pomorze. W trakcie odpierania tego ataku na polu bitwy zginął Kazimierz I (repentita morte). XIII-wieczna Saska kronika świata oraz Kodeks z Zwickau podają, że Kazimierz I zginął na polu bitwy (walcząc z margrabią brandenburskim Ottonem I) wraz z rycerzem Borkiem i czternastoma innymi panami pomorskimi.

Arnold z Lubeki wiadomość o śmierci Kazimierza zawarł zaraz po opisie wyprawy cesarskiej do Saksonii. Dania, chcąc wykorzystać śmierć władcy północnej części księstwa, zaatakowała umocnienia obronne w Świnoujściu. Ten nagły atak przerwała śmierć króla Danii, Waldemara. Śmierć Kazimierza I spowodowała odsunięcie się Pomorzan od obozu Welfa i opowiedzenie się za obozem Hohenstaufa i cesarzem Fryderykiem I. W 1181 Bogusław I uznał się lennikiem cesarskim.

Niektóre źródła podają, że Kazimierz został pochowany w kościele katedralnym w Kamieniu Pomorskim, zapewne wspierając się informacją, że był pierwszym fundatorem kościoła. Według innej wersji spoczął w kościele WNP klasztoru premonstratensów na wyspie Uznam, któremu wcześniej nadał całą wieś i umorzył zaciągnięte u zakonników przez brata Bogusława I długi.

[edytuj] Rodzina

Kazimierz I miał jedną żonę nieznanego imienia z rodu Schaumburg, córkę hrabiego Adolfa II i Matyldy ze Schwarzburga.

Ojciec synów: Adolfusa? (Odoolphus Domicellis), Warcisława? (Wartislaff Domicellus), Swantobora (Suantiborus II) i Kazimierza? (Casimirus III) oraz córek: Świętochny, żony księcia połockiego Borysa, i Dobrosławy, żony Bolesława Mieszkowica kujawskiego.