Klasztor świętej Katarzyny

Z Wikipedii

Klasztor Świętej Katarzyny znajduje się u stóp góry Świętej Katarzyny, na półwyspie Synaj, w Egipcie w muhafazie Południowy Synaj. Wzniesiony na wysokości 1570 m n.p.m., należy do prawosławnych Greków. Tutejszy przeor nosi godność arcybiskupa Synaju - od grudnia 1973 arcybiskup Władyka Damian (najczęściej przebywa w Kairze lub Raifie w Libanie. Autonomiczną Cerkiew Prawosławną Świętej Góry Synaj, która wchodzi w skład patriarchatu jerozolimskiego. Zwierzchnik Cerkwi jest równocześnie przełożonym monasteru.

Klasztor znany jako miejsce, gdzie Bóg przemówił do Mojżesza, ukazując się jako płonący krzak. Związku z tym wydarzeniem w 337 r. n.e. kiedy cesarzowa Helena kazała wznieść kaplicę wokół domniemanego Krzewu Gorejącego. W VI w. powstała z inicjatywy cesarza Justyniana została otoczona wysokimi - do 15 m. - murami, które zaprojektował przez Stephanos Ailisios. Klasztor chroniony był wówczas przez 200 strażników - połowę stanowili Grecy i Słowianie, od których pochodzenie wywodzi się pobliskie beduińskie plemię Dżabalija (z którego pochodzą miejscowi przewodnicy po Górze Synaj). Jednym z najsłynniejszych zakonników był św. Jan Klimak, żyjący w VII w., który napisał swoje dzieło Drabina. To tu odkrycie ok. X wieku relikwii św. Katarzyny spowodowało napływ pielgrzymów w czasie wojen krzyżowców. Obecnie żyje tu ok. 20 mnichów, przybyłych w większości z góry Atos w Grecji. Na terenie monastyru znajduje się także meczet z X w. wybudowany prawdopodobnie dla beduinów zatrudnianych do pracy w monasterze, a tym samym w celu usatysfakcjonowania władz islamskich. Dzięki temu muzułmanie przez kilkanaście wieków rzadko atakowali monaster. Co ciekawe, wieża kościoła góruje nad nim, co w krajach islamskich zdarza się niezwykle rzadko.

Sąsiednia góra Synaj (zwana też górą Mojżesza), to miejsce, gdzie jak mówi historia i Pismo Święte, Mojżesz otrzymał Dziesięć Przykazań.

Jest to najstarszy klasztor chrześcijański w Egipcie. Pierwszą kaplicę w tym miejscu zbudowała cesarzowa Helena, matka Konstantyna Wielkiego. Reszta zabudowań klasztornych powstała w VI wieku n.e. na rozkaz cesarza Justyniana I. Patronką klasztoru jest Święta Katarzyna z Aleksandrii.

W klasztorze przechowywany jest bogaty zbiór wczesnochrześcijańskich ilustrowanych manuskryptów w różnych językach oraz ikon. W 1859 roku niemiecki biblista Konstantin von Tischendorf odkrył w klasztorze grecki manuskrypt biblijny z IV wieku, tzw. Kodeks Synajski. Obejmuje on znaczną część Starego Testamentu według greckiej Septuaginty oraz cały Nowy Testament. Należy do najstarszych znanych kopii całego tego tekstu Biblii. Na murze klasztornym widnieje tłumaczenie pozostawionego przez Tischendorfa listu z obietnicą, iż na pierwszą prośbę Świętego Bractwa Góry Synaj zwróci manuskrypt, nieuszkodzony i w dobrym stanie. Jednakże Tischendorf tu nigdy z nim nie powrócił. W roku 1975 pod północnym murem klasztoru znaleziono 47 skrzyń z ikonami i pergaminami. Odkryto też przeszło dziesięć brakujących kart z Kodeksu Synajskiego. Do tej pory zostały udostępnione tylko bardzo wąskiemu gronu naukowców. W ramach kompleksu klasztornego na Górze Synaj wybudowano ok. 20 świątyń. Główną świątynią jest cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego. Monaster posiada także filie na terenie Kairu oraz w Libanie, Cyprze, Grecji oraz Konstantynopola. W Kairze bracia prowadzą własną szkołę.

[edytuj] Zwiedzanie

Klasztor otwarty jest dla zwiedzających od godz. 9.30 do południa, z wyjątkiem piątków, niedziel i wszystkich świąt prawosławnych. Za wstęp się nie płaci, ale trzeba pamiętać o odpowiednim ubiorze, który jest surowo egzekwowany przez tutejszych zakonników. Otwarte dla zwiedzających są jedynie niewielkie jego części:

• Furtka w północnym murze niedaleko Wieży Klebera, od nazwiska napoleońskiego generała, który nakazał ją odbudować.
• Dziedziniec ze Studnią Mojżesza, przy której spotkał on Seforę swą przyszłą żonę.
• Kościół Przemienienia, podobno najstarszy czynny kościół na świecie oraz księgarnia.
• Kaplicę Krzewu Gorejącego, która znajduje się za ikonostasem, można oglądać tylko po uzyskaniu zezwolenia. Tutejsi zakonnicy zapewniają, że właśnie tu Mojżesz po raz pierwszy był świadkiem obecności Boga Jahwe, który pod postacią gorejącego krzewu, i objawił mu swoje imię "Jahwe" (Jestem, który jestem). Bóg nakazał mu spełnić misję wyprowadzenia ludu izraelskiego z Egiptu i osiedlenia go w ziemi Kanaan. Mnisi uważają to miejsce za najświętsze na ziemi, dlatego proszą gości o zdjęcie butów — tak jak według Biblii Bóg nakazał Mojżeszowi (Wj 3:5). Krzew ten przeniesiono za absydę bazyliki, w związku z wybudowaniem na miejscu, w którym rósł pierwotnie,Kaplicy Heleny.
• Główną bramę - która jest zamknięta - znajduję się specjalny otwór do wylewania na atakujących wrzącego oleju.
• Poza murami klasztoru - wysokimi na 10-15 m i szerokimi na 2, 3 m - znajduje się kaplica św. Tryfona, zwana także Domem Czaszek z pokładanymi kościami wielu pokoleń zakonników i pustelników, są one dokładnie pogrupowane: osobno kości nóg, osobno rąk, osobno czaszki i inne kości, są one za specjalnymi klatkami z siatki. Za nim znajduje się maleńki kilku grobowy cmentarzyk. Według zwyczaju, gdy umiera zakonnik, usuwa się szczątki z najstarszego grobu, by przygotować miejsce na jego pochówek. Każdy zakonnik spodziewa się, że pewnego dnia jego kości spoczną wraz z innymi ^[1]
• Biblioteka znajdująca się na piętrze jest zamknięta dla zwiedzających. Zawiera przeszło 4500 prac w języku greckim, arabskim, syryjskim i egipskim. Swego czasu znajdował się tutaj cały bezcenny Kodeks synajski. Czasami pozwala się oglądać tutejsze ogrody.
• Wewnątrz granitowej bazyliki św. Katarzyny nie można robić zdjęć, można w niej zobaczyć m.in. mury, filary oraz cedrowe drzwi między przedsionkiem a nawą z lat 542-551, kiedy ta bazylika powstała. Obecny wystrój wnętrza przystosowano do greckiego obrządku prawosławnego , zmieniając pierwotne urządzenie bazyliki. Jest ona trójnawowa z wewnętrzną absydą.

Jedna z mozaik w bazylice przedstawia biblijnej sceny Przemienienia Pańskiego, wykonane na zlecenie cesarza Justyniana. Postać Jezusa Chrystusa z brodą w białym płaszczu i tunice, obramowanego złotym pasem i z głową otoczoną złotym nimbem, umieszczono w niebieskiej mandorli, z rozchodzącymi się z niej promieniami. Obok Jezusa stoją prorocy Eliasz i Mojżesz, a pod nią trzej apostołowie na kolanach. Obramowanie sklepienia absydy stanowią medaliony z głowami apostołów, proroków oraz króla Dawida. Na froncie łuku triumfalnego, poniżej dwóch aniołów lecących z insygniami władzy w stronę centralnie umieszczonego baranka, znajdują się dwa medaliony z głowami Marii i Jana Chrzciciela, a powyżej aniołów dwie sceny z Mojżeszem zdejmującym sandały przed krzakiem ognistym i otrzymującym od Boga Dekalog. Wizerunek Chrystusa Pantokratora na ikonie z VI w. - z kodeksem w lewej dłoni i błogosławiąca prawą ręką. Właśnie dzięki monasterowi na Synaju ikonoklazm przetrwały jedyne zachowane do dzisiaj ikony wczesnochrześcijańskie w stylu konstantynopolitańskim.

• O świcie można usłyszeć 33 uderzenia dzwonu, symbolizujące liczbę lat życia Jezusa Chrystusa.

• W pobliżu klasztoru rozciąga się Dolina Ciszy (Wadi er-Raha), na tej równinie prawdopodobnie obozowali Izraelici w czasie wędrówki z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

Co roku przez monaster przewija się prawie 100 000 osób. Najwięcej wycieczek do Klasztoru połączonymi z wcześniejszym nocno-porannym wspinaczce na Górę Synaj, organizują biura turystyczne w oddalonym o ok. 100 km kurorcie Szarm el-Szejk. Na terenie klasztoru można także przenocować w tzw. Domu Gościnym, prowadzonym przez mnichów, oraz pożywić się w niewielkim punkcie gastronomicznym..

[edytuj] Źródła

1. ↑ Przebudźcie się! 22 kwietnia 1999, str. 19 Góra Synaj - klejnot na pustkowiu

[edytuj] Linki zewnętrzne

Oficjalna strona klasztoru (en) (gr)