Kwas mrówkowy

Z Wikipedii

Kwas mrówkowy
Ogólne informacje
Nazwa systematyczna	kwas metanowy
Inne nazwy	kwas mrówkowy kwas formowy kwas wodorokarboksylowy
Wzór sumaryczny	CH2O2
Inne wzory	HCOOH
SMILES	C(=O)O
Masa molowa	46,0254 g/mol
Wygląd	bezbarwna, klarowna ciecz o ostrym drażniącym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS	64-18-6
Właściwości
Gęstość i stan skupienia	1,22 g/cm3 ; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie	dobrze się rozpuszcza, miesza się w każdym stosunku
Temperatura topnienia	8,3 °C (281,45 K; ±0,1°)
Temperatura wrzenia	100,5 °C (373,65 K; ±0,5°)
Lepkość	1,57 cP (26°C)
Budowa
Moment dipolowy	1,41 D
Niebezpieczeństwa
Klasyfikacja UE	Treść oznaczeń: C - silnie żrący
NFPA 704	2 3 0
Temperatura zapłonu	69 °C (342,15 K)
Temperatura samozapłonu	601 °C (874,15 K)
Zwroty ryzyka	R: 35
Zwroty bezpieczeństwa	S: 23-26-45
Numer RTECS	LQ4900000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Kwas mrówkowy lub kwas formowy (z łac. formica - mrówka; wg obecnej nomenklatury IUPAC kwas metanowy, dawniej kwas wodorokarboksylowy) to najprostszy związek organiczny z grupy kwasów karboksylowych o wzorze HCOOH. Kwas ten znajduje się w liściach pokrzyw, dlatego ich zetknięcie z ludzką skórą powoduje jej oparzenie. Kwas mrówkowy znajduje się także w organizmach mrówek i pszczół, dlatego ich ukąszenie jest bolesne. Sole kwasu mrówkowego to mrówczany. Substancja o dużej lotności. Otrzymywanie przez utlenienie aldehydu mrówkowego, kwaśną hydrolizę estru (mrówczanu np. etylu). Charakterystyczną reakcją jest próba Tollensa:

HCOOH + Ag₂O → CO₂ + 2Ag + H₂O

Reakcja ta zachodzi ze względu na redukujące właściwości kwasu mrówkowego który również jest aldehydem gdyż zawiera grupę aldehydową -CHO. Jest to nietypowe zachowanie dla pozostałych kwasów organicznych z szeregu homologicznego.

[edytuj] Właściwości

• Ciśnienie par 42 mbar (20°C)
• Palny,co zapisać można za pomocą reakcji: 2HCOOH+O₂→2CO₂+2H₂O
• Dobrze rozpuszcza sie w wodzie
• Związek silnie redukujący, żrący i korodujący
• Powoduje podrażnienie skóry i śluzówki, w większych stężeniach poważne poparzenia
• Konserwant o silnych właściwościach grzybobójczych, przy wysokich stężeniach i niskim zakresie pH zakres jego działania obejmuje również bakterie

Kwas mrówkowy hamuje aktywność enzymów, zwłaszcza katalazy. Optimum skuteczności działania przypada na zakres pH 3 – 4 i niżej. Przy pH 6,0 zawiera zaledwie 0,56% czynnej, niezdysocjowanej formy kwasu mrówkowego. Posiada również właściwości leczące reumatyzm .

[edytuj] Zastosowanie

Ze względu na swoje właściwości grzybobójcze często wykorzystywany jako składnik preparatów grzybobójczych i zakwaszających. Często występuje w mieszaninach z innymi kwasami, bądź naniesiony na nośnik. Szerokie zastosowanie w syntezie organicznej. W pszczelarstwie jest stosowany do zwalczania roztocza Varroa destructor.

Kwas mrówkowy jest stosowany również jako konserwant. Jego numer jako dodatku do żywności to E 236.

Otrzymywany: z tlenku węgla(II) i wodorotlenku sodu w temperaturze 1200C pod ciśnieniem 8 atm powstaje mrówczan sodu, z niego otrzymywany jest kwas mrówkowy działaniem kwasu siarkowego(VI).