Kwas octowy

Z Wikipedii

Kwas octowy
Ogólne informacje
Nazwa systematyczna	kwas etanowy
Inne nazwy	kwas octowy kwas metylokarboksylowy - dawna
Wzór sumaryczny	C2H4O2 CH3COOH
SMILES	CC(=O)O
Masa molowa	60,052 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz lub kryształy o ostrym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS	64-19-7
Właściwości
Gęstość i stan skupienia	1,049 g/cm3 ; ciecz 1,266 g/cm³; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie	dobrze się rozpuszcza i miesza się w każdym stosunku
Temperatura topnienia	16,2 °C (289,35 K)
Temperatura wrzenia	117,5 °C (390,65 K; ±0,5°)
Kwasowość (pKa)	4,76
Lepkość	1,22 mPa·s
Budowa
Moment dipolowy	1,74 D
Niebezpieczeństwa
Klasyfikacja UE	Treść oznaczeń: C - silnie żrący
NFPA 704	2 2 0
Temperatura zapłonu	43 °C (316,15 K)
Temperatura samozapłonu	427 °C (700,15 K)
Zwroty ryzyka	R: 10-35
Zwroty bezpieczeństwa	S: 23-26-45
Numer RTECS	AF1225000
Podobne związki
Podobne związki	kwas mrówkowy, kwas propionowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Kwas octowy (wg obecnej nomenklatury IUPAC kwas etanowy, dawniej kwas metylokarboksylowy) to związek organiczny z grupy kwasów karboksylowych o wzorze CH₃COOH.

Spis treści 1 Właściwości 2 Otrzymywanie 3 Zastosowania 4 Zobacz też

[edytuj] Właściwości

Czysty kwas octowy jest bezbarwną, żrącą cieczą. 100% kwas octowy jest bardzo higroskopijny (pochłania wilgoć z powietrza), zaś proces rozpuszczania się w nim wody ma charakter silnie endotermiczny. Powoduje to, że po otwarciu butelki z takim kwasem w wilgotnym pomieszczeniu zaczyna on pochłaniać wilgoć z powietrza, co skutkuje jego zauważalnym ochłodzeniem i szronieniem się ścianek butelki. W skrajnych przypadkach, jeśli w pomieszczeniu jest bardzo wilgotno, a otwór butelki jest szeroki, stężony kwas octowy potrafi nawet zamarznąć po otwarciu. Wszystko to powoduje, że stężony kwas octowy jest czasami nazywany kwasem octowym lodowatym.

Stosunkowo wysoka temperatura wrzenia, a także efekty endotermiczne przy rozcieńczaniu wynikają z silnych wiązań wodorowych występujących między cząsteczkami kwasu. Wiązania wodorowe tworzone przez kwas octowy są na tyle silne, że obserwowano ich występowanie także w fazie gazowej.

Jak każdy kwas karboksylowy, kwas octowy ulega dysocjacji i dobrze przewodzi prąd elektryczny, jednak jest kwasem słabym (pK_a=4,76). Z metalami tworzy sole, a z alkoholami – estry; obie te grupy związków nazywane są octanami.

[edytuj] Otrzymywanie

W laboratorium można go otrzymać przez utlenianie etanolu lub aldehydu octowego, hydrolizę estrów kwasu octowego, bezwodnika octowego lub chlorku acetylu.

W przemyśle otrzymywany jest przez karbonylowanie metanolu (proces Monsanto, Acetica i inne), bezpośrednie utlenianie butanu lub niskooktanowych benzyn i utlenianie aldehydu octowego. Fermentacja octowa etanolu otrzymywanego z fermentacji alkoholowej cukrów jest źródłem spożywczego kwasu octowego (ocet, winegar). Kiedyś stężony (ok. 80%) kwas octowy otrzymywano w reakcji octanu wapnia z kwasem siarkowym, podgrzanie i skroplenie kwasu octowego.

[edytuj] Zastosowania

Synteza organiczna, do produkcji sztucznego jedwabiu, leków (aspiryna), niepalnej taśmy filmowej i esencji octowej, kwasu chlorooctowego, octanów, karboksymetylocelulozy, octany celulozy, w technice grzewczej do usuwania kamienia kotłowego, w postaci kilkuprocentowego roztworu (produkt fermentacji octowej) jako ocet spożywczy do konserwacji żywności, jako składnik roztworów buforowych i wiele innych. Bardzo duże ilości kwasu octowego używane są jako rozpuszczalnik w rafinacji kwasu tereftalowego, używanego do wielkotonażowej produkcji poli(tereftalanu etylenu) (butelki PET). Jest stosowany również jako konserwant. Jego numer jako dodatku do żywności to E260.

[edytuj] Zobacz też

• bezwodnik octowy
• octan celulozy