Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

Z Wikipedii

Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce stanowią kilka procent ludności kraju. Polska należy do tych państw europejskich, które mają ich najniższy odsetek. Jednak nie każda grupa etniczna, potocznie traktowana jako mniejszość narodowa lub etniczna jest nią w świetle obowiązującego w Polsce ustawodawstwa. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce definiuje ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym:

1. Mniejszością narodową, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;
6) utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.^[1]

3. Mniejszością etniczną, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
2) w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
3) dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
4) ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;
5) jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;
6) nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.^[2]

Spis treści 1 Narodowy Spis Powszechny 2 Języki mniejszości uznane za języki pomocnicze w gminach 3 Polskie ustawodawstwo dotyczące mniejszości 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne 6 Przypisy

[edytuj] Narodowy Spis Powszechny

W Narodowym Spisie Powszechnym z 2002 roku ponad 96% ankietowanych zadeklarowało narodowość polską, 1,23% (471,5 tys. osób) zadeklarowało przynależność do innej narodowości, natomiast 2,03% ludności (774,9 tys. osób) nie określiło swej przynależności narodowościowej^[3]. Jednakże pojawiały się zarzuty zaniżania liczby osób deklarujących inną narodowość niż polska^[4].

Grupa	Ilość osób	Zamieszkiwanie województwo
Ślązacy	173 253	śląskie (86%), opolskie (14%)
Niemcy	152 897	opolskie (70%), śląskie (21%)
Białorusini	48 737	podlaskie (95%)
Ukraińcy	30 957	warmińsko-mazurskie (39%)
Romowie	12 855	dość równomiernie w całym kraju
Rosjanie	6 103	mazowieckie (22%)
Łemkowie	5 863	dolnośląskie (53%)
Litwini	5 846	podlaskie (88%)
Kaszubi	5 062	pomorskie (97%)
Słowacy	2 001	małopolskie (81%)
Wietnamczycy	1 808	b/d
Francuzi	1 633	b/d
Amerykanie	1 541	b/d
Grecy	1 404	b/d
Włosi	1 367	b/d
Żydzi	1 133	b/d
Bułgarzy	1 112	b/d
Ormianie	1 082	b/d
Tatarzy	495	b/d; głównie województwo podlaskie[5]
Czesi	386	łódzkie, śląskie, dolnośląskie[6]
Karaimi	45	b/d

[edytuj] Języki mniejszości uznane za języki pomocnicze w gminach

Białoruski:

• Gmina Hajnówka (od 2007 r.)

Kaszubski

• Gmina Parchowo (od 2006 r.)
• Gmina Sierakowice (od 2007 r.)

Litewski:

• Gmina Puńsk (od 2006 r.)

Niemiecki:

• Gmina Biała (od 2006 r.)
• Gmina Bierawa (od 2007 r.)
• Gmina Chrząstowice (od 2006 r.)
• Gmina Izbicko (od 2006 r.)
• Gmina Jemielnica (od 2006 r.)
• Gmina Kolonowskie (od 2006 r.)
• Gmina Lasowice Wielkie (od 2006 r.)
• Gmina Leśnica (od 2006 r.)
• Gmina Prószków (od 2006 r.)
• Gmina Radłów (od 2006 r.)
• Gmina Reńska Wieś (od 2006 r.)
• Gmina Strzeleczki (od 2006 r.)
• Gmina Tarnów Opolski (od 2007 r.)
• Gmina Ujazd (od 2006 r.)
• Gmina Walce (od 2006 r.)
• Gmina Zębowice (od 2007 r.)

Źródło: Lista gmin wpisanych na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym do Urzędowego Rejestru Gmin, w których jest używany język pomocniczy

[edytuj] Polskie ustawodawstwo dotyczące mniejszości

• Konstytucja RP w art. 35 stwierdza: „Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej”.
• Ordynacja wyborcza (ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej) zwalnia komitety wyborcze utworzone przez organizacje mniejszości narodowych z wymogu przekroczenia 5% progu wyborczego.
• Ustawa o systemie oświaty (ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty) stanowi, że szkoły publiczne umożliwiają podtrzymanie tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury.
• Ustawa o radiofonii i telewizji (ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji) mówi, że publiczne radio i telewizja powinny uwzględniać potrzeby mniejszości narodowych i etnicznych.
• Ustawa o języku polskim (ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim) zawiera deklarację, że zawarte w niej przepisy nie naruszają praw mniejszości oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji przewidujące m.in., że w miejscowościach, w których występują zwarte środowiska mniejszości narodowych lub etnicznych nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język mniejszości (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 marca 2002 r. w sprawie wypadków, w których nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy).
• Kodeks karny (ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny) przewiduje penalizację przestępstw popełnianych na tle etnicznym.
• Ustawa o ochronie danych osobowych (ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych) zabrania przetwarzania danych ujawniających pochodzenie etniczne.
• Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych (ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych, oraz o języku regionalnym):

• Definiuje mniejszości narodowe i etniczne w Polsce;
• Stwierdza, że "każda osoba należąca do mniejszości ma prawo do swobodnej decyzji o traktowaniu jej jako osoby należącej bądź też nienależącej do mniejszości, a wybór taki lub korzystanie ze związanych z tym wyborem praw nie pociąga za sobą jakichkolwiek niekorzystnych skutków";
• Stwierdza, że "nikt nie może być obowiązany, inaczej niż na podstawie ustawy, do ujawnienia informacji o własnej przynależności do mniejszości lub ujawnienia swojego pochodzenia, języka mniejszości lub religii";
• Zabrania stosowania środków mających na celu asymilację osób należących do mniejszości, jeżeli środki te są stosowane wbrew ich woli oraz zabrania stosowania środków mających na celu zmianę proporcji narodowościowych lub etnicznych na obszarach zamieszkałych przez mniejszości;
• Stwierdza, że "nikt nie może być obowiązany do udowodnienia własnej przynależności do danej mniejszości";
• Dopuszcza używanie języka mniejszościowego, w wybranych gminach, jako języka pomocniczego, w kontaktach z organami gminy oraz w postępowaniu sądowym pierwszej instancji;
• Określa, że obok ustalonych w języku polskim nazw geograficznych mogą być używane, jako nazwy dodatkowe, tradycyjne nazwy w języku mniejszości dla miejscowości, obiektów fizjograficznych oraz ulic.

[edytuj] Zobacz też

• Dwujęzyczne nazewnictwo geograficzne w Polsce

[edytuj] Linki zewnętrzne

• prof. Marek Safjan, Pozycja mniejszości w Polsce w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

Przypisy