Karaimi w Polsce
Z Wikipedii
Karaimi polscy - mniejszość etniczna w Polsce, żyjąca w rozproszeniu na terenie całego kraju.
Określenie "Karaimi", podobnie jak "Żydzi" ma dwojakie, powiązane ze sobą znaczenia: odnosi się zarówno do wyznawców religii karaimskiej, jak i członków karaimskiego narodu. Podobnie zatem jak w przypadku Żydów, nazwa "Karaimi" zapisywana wielką literą dotyczy Karaimów jako narodu, zaś zapisywana małą literą - jako grupy religijnej. (patrz hasło majuskuła)
Spis treści |
[edytuj] Liczebność i organizacje
Wg wyników ostatniego spisu powszechnego na terenie Polski mieszka ok. 120 Karaimów. Stanowią oni najmniejszą mniejszość etniczną kraju. Członków tej grupy religijno-narodowościowej zrzesza Karaimskim Związku Religijnym i świeckim Związku Karaimów Polskich.
Największymi skupiskami polskich Karaimów są: Wrocław (55 osób), Warszawa (41 osób), Wybrzeże (26 osób) oraz inne miejscowości. We Wrocławiu do 1989 roku działała jedyna w powojennej Polsce kienesa, prowadzona przez ostatniego polskiego hazzana Rafała Abkowicza.
Centrum kulturalne Karaimów w Polsce stanowi Warszawa, będąca drugim największym skupiskiem przedstawicieli tej narodowości; w mieście tym działa jedyny czynny cmentarz karaimski w Polsce.
Status prawny karaimów jako grupy wyznaniowej uregulowany jest w pochodzącej z 1936 roku Ustawy o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej; Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z 2005 r. daje Karaimów status mniejszości etnicznej. [1]
[edytuj] Karaimi polscy jako naród
Jakkolwiek obecnie uczeni uważają, iż wszyscy karaimi są pochodzenia żydowskiego, polscy Karaimi odżegnują się od jakichkolwiek związków z narodem żydowskim, a nawet od jakichkolwiek związków z tymi karaimami, którzy tak nie robią (np. egipskimi). Przedstawiają się jako całkowicie odrębny naród, pochodzenia tureckiego, a wyznawaną przez siebie religię opisują w zupełnym oderwaniu od judaizmu.
[edytuj] Język
Językiem ojczystym polskich Karaimów jest język karaimski, należący do kipczackiej grupy języków tureckich, jednak obecnie zdecydowana większość polskich Karaimów na co dzień posługuje się językiem polskim, który z racji rozproszenia i niewielkiej liczebności narodu wyparł ich ojczystą mowę.
Język karaimski zachował się w liturgii karaimskiej.
[edytuj] Historia Karaimów w Polsce
Pochodzenie Karaimów jest przedmiotem sporów (patrz szerzej w artykule Karaimi). Karaimi polscy wywodzą się z Krymu, skąd - według legendy - na przełomie XIV i XV w. wielki książę Witold sprowadził i osiedlił ówczesnej stolicy Litwy - Trokach i ich okolicach kilkaset rodzin karaimskich. W kolejnych wiekach na obszarach Polski właściwej (głównie w wielkich miastach: Warszawie i Krakowie) osiadły grupy karaimskiej ludności z Litwy, a w okresie zaborów - także niewielka liczba Karaimów pochodzących bezpośrednio z Krymu.
Przed II wojną światową populacja polskich Karaimów byłą sporo liczniejsza niż obecnie, gdyż zaliczali się do niej także Karaimi zamieszkujący tzw. Litwę Środkową, należącą wówczas do Polski. Tereny te były głównym skupiskiem polskich Karaimów przed wojną, zaś Wilno stanowiło główny ośrodek kulturalny polskich Karaimów.
Część obywateli polskich narodowości karaimskiej zamieszkujących tereny zajęte po wojnie przez ZSRR przybyła na obszary dzisiejszej Polski jako repatrianci, większość jednak pozostała na dawnych ziemiach. Ci, którzy zdecydowali się wyjechać, osiadli głównie na terenach Ziem Odzyskanych (Dolny Śląsk i Pomorze).
[edytuj] Znani polscy Karaimi
Wybitni polscy Karaimi to m.in:
- Ananiasz Zajączkowski (1903-1970)
- Ananiasz Rojecki (1896-1978)
- Rafał Abkowicz (1896-1992)
- Hadżi Seraja Szapszał
- Szymon Firkowicz
- Szymon Pilecki
- Aleksander Dubiński
- Włodzimierz Zajączkowski
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Przypisy
- ↑ [Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dz.U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141 http://ks.sejm.gov.pl/proc4/ustawy/223_u.htm]
