Polski Kościół Starokatolicki
Z Wikipedii
| Polski Kościół Starokatolicki | |
| Główna religia | Chrześcijaństwo |
| Czas założenia | 1933r. |
| Wyznanie macierzyste | Polski Narodowy Kościół Katolicki |
| Założyciel | bp Władysław Marcin Faron |
| Klasyfikacja religii | |
Polski Kościół Starokatolicki (również: Polski Kościół Starokatolicki Unii Samarytańskiej lub Kościół Staro-Katolicki) – obecnie nieistniejący kościół starokatolicki, niegdyś działający na terenie Polski. Organem prasowym wspólnoty było pismo "Polska Odrodzona".
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Geneza Polskiego Kościoła Starokatolickiego
W 1871r. na ziemiach polskich będących pod zaborem pruskim i austriackim pojawili się wyznawcy starokatolicyzmu. Pierwsze parafie powstały w Katowicach, Chrzanowie i Jędrzejowie. Starokatolicka parafia w Katowicach, nosząca oficjalnie nazwę - "Eine katholische Parioche unter dem Name altkatholische Parioche in Kattowitz", swój byt prawny opierała na dekrecie erekcyjnym Regencji Opolskiej z 1874r., należała do Kościoła Starokatolickiego w Niemczech. Gminę katowicką zawiązał w 1871r. ks. Paweł Kamiński, była jedyną na terenie Polski wspólnotą wyznaniową wywodzącą się ze starokatolicyzmu autentycznego. W chwili zorganizowania parafia liczył 1,5 tysiąca wyznawców. W 1929r. kierownictwo nad parafią przejął ks. Józef Kostorz. On to - po rozłamie w 1933r. w Polskim Narodowym Kościele Katolickim - połączył się z grupą bpa Władysława Marcina Farona.
Po podziale Górnego Śląska, gmina starokatolicka w Katowicach - zobowiązana była w terminie do 1923r. dostosować swój ustrój wewnętrzny oraz organizacje kościelną do zmienionych warunków politycznych. Biskup Kościoła Starokatolickiego w Niemczech czynił starania no przyłączenie katowickiej parafii do diecezji w Czechosłowacji z siedzibą w Varnsdorf. Parafie starokatolickie w Chrzanowie i Jędrzejowie funkcjonowały na zupełnie odrębnych prawach, obowiązujących w byłej dzielnicy austriackiej [1] .
[edytuj] Powstanie Polskiego Kościoła Starokatolickiego
Polski Kościół Starokatolicki powstał jednak bezpośrednio w wyniku rozłamu w polskiej diecezji misyjnej Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego, który miał miejsce na zjeździe przedstawicieli parafii narodowych w Krakowie w 1931 roku. Wykluczony podczas tego synodu ze struktur PNKK biskup Władysław Faron założył własną denominację starokatolicką, do której w późniejszym czasie przylgnęła nazwa Polskiego Kościoła Starokatolickiego. Polski Kościół Starokatolicki objął swoją jurysdykcją katowicką parafie ks. Kostorza.
W okresie II wojny światowej biskup Władysław Faron za udzielanie rozwodów, bez zgody niemieckiego okupanta został aresztowany i osadzony w więzieniu czego konsekwencją było faktyczne zaprzestanie działalności przez Polski Kościół Starokatolicki w latach 1941-1945.[2]
[edytuj] Rozwój Polskiego Kościoła Starokatolickiego
W 1945r. kierownictwo Polskiej Rady Ekumenicznej podjęło decyzje o połączeniu funkcjonujących w Polsce kościołów starokatolickich tzn. Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego (PNKK) i właśnie Polskiego Kościoła Starokatolickiego. Nowy kościół miał przyjąć nazwę: Polski Starokatolicki Kościół, a na jego zwierzchnika wytypowano bpa Władysława Marcina Farona. 9 września 1945r. z projektu Polskiego Starokatolickiego Kościoła wystąpił PNKK. Postanowiono więc każdy Kościół zarejestrować oddzielnie. [3]
5 września 1947r. Polski Kościół Starokatolicki otrzymał uregulowanie prawne, w tym samym roku ks. Zygmunt Szypold został proboszczem świątyni kościoła starokatolickiego we Wrocławiu, gdzie pod jego przywództwem starokatolicy rozwinęli prężną działalność społeczno-duszpasterską (np. prowadzili społeczną pralnię bielizny) i niedługo potem zdobyli około tysiąca wyznawców. [4]
W 1948 po tym jak biskup Władysław Faron wraz z kilkoma księżmi przystąpił do Kościoła katolickiego, do kościoła zgłosił akces bp Ignacy Jan Wysoczański, będący biskupem Kościoła Staroobrzędowego, został on wykonsekrowany na biskupa starokatolickiego 19 marca 1948r. przez bp Zygmunta Szypolda i bp Romana Marię Jakuba Próchniewskiego . Nowym zwierzchnikiem Polskiego Kościoła Starokatolickiego został biskup Zygmunt Szypold. Po jego śmierci w strukturach organizacyjnych wspólnoty doszło do kryzysu. Wykorzystały to władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, które zdelegalizowały Kościół po 1965 roku powołując się na brak władzy zwierzchniej. W momencie delegalizacji Kościoła posiadał pokaźną liczbę księży - i to na niskim poziomie intelektualnym, z uwagi na brak własnego seminarium duchownego - ale stosunkowo mało wiernych. Z ta chwilą część duchowieństwa i wiernych przeszła do Kościoła Polskokatolickiego (d. PNKK). Inni natomiast kontynuowali działalność kościelną w dalszym ciągu w podziemiu. Wcześniej, bo w 1957r. doszło do unii Polskiego Kościoła Starokatolickiego z Kościółem Prawosławnym Starego Obrządku w Rumunii. Niestety trudno jest nawet w obecnych czasach dotrzeć do dokumentów i literatury dotyczącej działalność Polskiego Kościoła Starokatolickiego w podziemiu. W roku 1967r. powołano trzy diecezje kościoła: pomorską, śląsko-dąbrowską i warszawską. Pod koniec lat 60. XX wieku postanowiono nawiązać kontakt z bp Norbertem Paulusem Massem z Pozajurysdykcyjnego Zakonu Mariawitów w Niemczech. Pomimo braku akceptacji władz komunistycznych na działalność kościoła , ówczesny zwierzchnik abp Filipowicz święcił nowych kapłanów, jak równiez udzielił sakry biskupiej ks. Janowi Fornagielowi z Krakowa i ks. Markowi Kordzikowi z Łodzi. Gdy zachorował ówczesny zwierzchnik kościoła abp. Bogdan Filipowicz, nastąpił rozpad kościoła, część wiernych postanowiła pozostać w nurcie starokatolickim, a część w staroobrzędowym. W tym czasie wśród największych ośrodków kościoła wyrózniano: Cieplice, Jelenią Górę, Kraków, Łagów, Warszawę oraz Wrocław.
Część wiernych wyemigrowała za granicę gdzie próbowała zorganizować życie religijne na nowo. W 1977 roku za sprawą Klaudiusza Perendyka w Republice Federalnej Niemiec powstał "Polski Kościół Starokatolicki na Obczyźnie", który rekrutował się z byłych członków Polskiego Kościoła Starokatolickiego. Liczył on kilkuset wyznawców, skupionych w placówkach w Hamburgu, Bonn i Kolonii. Kościół uzyskał legalizacją państwową i przynależność do Niemieckiej Rady Ekumenicznej. W 1984 roku kościół ten stał się częścią Apostolskiego Katolickiego Asyryjskiego Kościoła Wschodu.
W 1993 roku odbył się Nadzwyczajny Synod Polskiego Kościoła Starokatolickiego. W trakcie obrad synodu postanowiono odsunąć od władzy abp Filipowicza i zawiązać Niezależny Kościół Katolicki z nowym zwierzchnikiem w osobie ks. Wojciecha Kolma. W grudniu 1993r. ks. adm. Zdzisław Kolm złożył do MSWiA wniosek o rejestrację związku wyznaniowego, którą w ostateczności odrzucono 1 lipca 1995r., zasugerowano że nazwa kościoła powinna nawiązywać do starokatolicyzmu. [5]
Za kontynuatora działalności Polskiego Kościoła Starokatolickiego uważa się zarejestrowany w 1996 roku przez ks. Wojciecha Kolma w Rejestrze kościołów i innych związków wyznaniowych MSWiA, Kościół Starokatolicki w RP.
[edytuj] Nauka Polskiego Kościoła Starokatolickiego
Nauka Polskiego Kościoła Starokatolickiego nie odbiegała od wiary i tradycji Świętego Powszechnego i Apostolskiego Kościoła. W sprawowaniu tych świętych czynności posługiwano się kalendarzem liturgicznym roku kościelnego. Najwyższą cześć Kościół oddawał Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu. Kościół oddawał też cześć aniołom, apostołom, męczennikom i świętym, a wśród nich w szczególny sposób Maryi Pannie. Kościół uznawał tradycyjne siedem sakramentów, zgodnie z nauką zachodniego kościoła katolickiego. Eucharystia sprawowana była pod dwiema postaciami: Ciała i Krwi Pańskiej. W Polskiego Kościoła Starokatolickiego były sprawowane dwie formy spowiedzi: indywidualna (uszna w konfesjonale) oraz ogólna (sprawowana bądź jako odrębny obrzęd przed ołtarzem, bądź w połączeniu z Mszą Świętą w części zwanej Spowiedzią Powszechną). Do spowiedzi indywidualnej zobowiązane były przystępować dzieci oraz młodzież do lat 18.
[edytuj] Zwierzchnicy Polskiego Kościoła Starokatolickiego
Zwierzchnicy Polskiego Kościoła Starokatolickiego na przestrzeni lat:
- 1931 - 1947 - bp Władysław Marcin Faron
- 1948 - 1964 - bp Zygmunt Szypold
|
nurt starokatolicki:
|
nurt staroobrzędowy: |
Przypisy
- ↑ Tadeusz i Jerzy Piątek, Religie Świata - Starokatolicyzm, Warszawa 1987, s. 71-76
- ↑ Tadeusz i Jerzy Piątek, Religie Świata - Starokatolicyzm, Warszawa 1987, s. 137-142
- ↑ Tadeusz i Jerzy Piątek, Religie Świata - Starokatolicyzm, Warszawa 1987, s. 137-142
- ↑ Stanisław Opasek, Ewangelicki Kościół Odkupienia [z: Nowe Życie, 9/2006], Wrocław 2006
- ↑ Wojciech Słomski, Polscy Starokatolicy, Warszawa 1997
[edytuj] Zobacz też
- Kościół Starokatolicki w RP
- Polski Narodowy Kościół Katolicki
- Kościół Polskokatolicki w RP
- Starokatolicyzm
- Polskokatolicyzm
