Subregion koniński
Z Wikipedii
| Subregion koniński |
|
|||
| Województwo | wielkopolskie | |||
| Powierzchnia | 4 439,05 km² | |||
| Liczba ludności | 434 909 | |||
| Gęstość zaludnienia | 97,97 osób/km² | |||
| Nr kierunkowy | (+48) 63 | |||
| Największe miasta | Konin (80 355 mieszk.), Turek (29 522 mieszk.), Koło (23 251 mieszk.), Słupca (14 464 mieszk.), Kłodawa (6 837 mieszk.). |
|||
Subregion koniński - subregion województwa wielkopolskiego, obejmujący jego część wschodnią. W jego skład wchodzą powiaty: kolski, koniński, słupecki i turecki oraz miasto Konin. Zajmuje powierzchnię 4439,05 km². Rozciąga się na pograniczu dwóch makroregionów fizycznogeograficznych: pojezierzy południowobałtyckich (północna część regionu) i nizin środkowopolskich (część wschodnia i południowa).
Spis treści |
[edytuj] Podział administracyjny
Region podzielony jest na 4 powiaty oraz 43 gminy samorządowe (w tym: 4 miejskie, 11 miejsko-wiejskich i 28 wiejskich). Na jego terenie znajduje się 15 miast i ponad 1200 miejscowości wiejskich. Około 73% ogólnego obszaru zajmują użytki rolne, ok.15% - lasy i nieco ponad 2% - wody.
[edytuj] Miasta i gminy subregionu
_COA.svg/23px-POL_Dobra_(powiat_turecki)_COA.svg.png){kind=small}
[edytuj] Powiaty subregionu
| Podział administracyjny subregionu konińskiego | ||||
| powiat | siedziba powiatu |
powierzchnia km² |
ludność (2004) |
gęstość os./km² |
|---|---|---|---|---|
| powiat kolski | Koło | 1011,03 | 88 851 | 87,88 |
| powiat koniński | Konin | 1578,71 | 123 184 | 78,03 |
| powiat słupecki | Słupca | 837,91 | 58 862 | 70,25 |
| powiat turecki | Turek | 929,4 | 83 686 | 90,04 |
| miasto Konin | - | 82,1 | 80 355 | 979 |
[edytuj] Krajobraz
Ukształtowany został przez działanie lądolodu skandynawskiego. Tędy przebiegała granica zasięgu ostatniego zlodowacenia, które ustąpiło ok. 15 tys. lat temu. Północna część regionu ma żywą rzeźbę terenu, stworzoną przez niezbyt wysokie wzgórza morenowe i kemowe, piaszczyste pola zandrowe i liczne jeziora. Część południowa - ukształtowana przez zlodowacenie środkowopolskie - charakteryzuje się zupełnym brakiem jezior. Natomiast położone tam wzgórza osiągają znaczne wysokości. Największy kompleks stanowią Pagórki Złotogórskie, których kulminacja - Złota Góra (191 m n.p.m.) - jest najwyższym wzniesieniem byłego województwa konińskiego. Najniżej położony punkt znajduje się w dolinie Warty, na zachód od Zagórowa (ok. 77 m n.p.m.). Nowe elementy - doły odkrywek i wypiętrzenia zwałowisk, których wysokości względne sięgają kilkudziesięciu metrów - wniosła do krajobrazu działalność górnictwa odkrywkowego.
Główną rzeką regionu jest Warta, do której dorzecza należą wszystkie cieki wodne województwa. Najdłuższymi dopływami lewobrzeżnymi Warty na terenie ziemi konińskiej są: Kiełbaska, Topiec i Powa. Najdłuższe dopływy prawobrzeżne to: Ner, Rgielewka, Kanał Grójecki i Meszna. Z tej strony łączy się z Wartą także Kanał Ślesiński. Przez północny skraj regionu przepływa Noteć.
Wszystkie jeziora położone są w północnej części regionu. Duże ich skupiska występują w rejonie Konina i Ślesina oraz w rynnie ciągnącej się od Wilczyna po Powidz. Największe jezioro, Powidzkie (1175 ha) leżą w północno-zachodniej części, niedaleko Powidza. Inne duże zbiorniki wodne to jeziora: Gosławickie (379 ha), Pątnowskie (308 ha), Mikorzyńskie (245 ha), Brdowskie (195 ha) i Licheńskie (154 ha). Ogółem na ziemi konińskiej znajdują się 63 naturalne zbiorniki wodne o powierzchni przekraczającej 1 ha. Na pograniczu województw wielkopolskiego i łódzkiego rozciąga się duże jezioro zaporowe Jeziorsko, utworzone przez spiętrzenie Warty. Jego maksymalna powierzchnia wynosi 4230 ha. Zalew w Słupcy (ok. 260 ha) powstał w wyniku spiętrzenia wód Meszny.
[edytuj] Bogactwa naturalne i gleby
[edytuj] Węgiel brunatny
Najistotniejszym dla gospodarki bogactwem naturalnym jest węgiel brunatny, którego złoża znajdują się w centralnej części subregionu. Pokłady węgla powstały w trzeciorzędzie, w okresie mioceńskim, ok. 12 milionów lat temu. Ich grubość wynosi średnio 8-12 m, a głębokość zalegania – od około kilkunastu do blisko 50 m. Wartość opałowa węgla waha się w granicach od ok.1650 do 2200 kcal na kg.
[edytuj] Sól kamienna
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kopalnia soli Kłodawa.Drugi ważny surowiec to sól kamienna, której wysad o wydłużonym kształcie (ok. 20 km długości i 2 km szerokości) znajduje się w rejonie Kłodawy. Górną warstwę wysadu stanowi czapa gipsowa; poniżej, na głębokości ok. 250 m, rozpoczyna się złoże soli.
[edytuj] Gleby
Gleby regionu konińskiego należą głównie do bielicowych (lekkich i średnich), wytworzonych z glin zwałowych oraz z piasków i żwirów. Znacznie rzadsze są występujące wyspowo gleby brunatne rozwinięte na glinach zwałowych oraz ziemie czarne. W dolinach rzecznych i nieckach znajdują się gleby bagienne i mady.
[edytuj] Klimat
Region leży w tzw. środkowej dzielnicy rolniczo-klimatycznej, którą charakteryzuje ścieranie się wpływów klimatu umiarkowanego: atlantyckiego i kontynentalnego. Im dalej na wschód, tym wpływ tego ostatniego jest wyraźniejszy. Ziemia konińska to obszar o najmniejszym w Polsce opadzie rocznym; średnio nieznacznie przekracza on 500 mm. Najmniejsze opady występują w okolicach Kazimierza Biskupiego i Kleczewa, gdzie średnia wieloletnia jest niższa od 475 mm. Średnia temperatura roczna wynosi ok. 8.2°C (lipca - ok.18,5°C, stycznia - ok. -1,5°C). Okres wegetacyjny trwa zwykle 210-220 dni, według IMGW nawet 228 dni. Średnio ostatnie wiosenne przymrozki występują do 15 kwietnia, a pierwsze jesienne przymrozki pojawiają się ok. 17 października. Przeważają wiatry zachodnie.
[edytuj] Komunikacja
[edytuj] Tranzyt
Autostrada :
Na autostradzie znajduje się sześć węzłów drogowych, z możliwością zjazdu na teren subregionu konińskiego: Słupca, Golina, Modła, Żdżary, Koło i Dąbie.
Drogi krajowe :
- 25 (Bobolice - Bydgoszcz - Konin - Kalisz - Oleśnica)
- 72 (Konin - Turek - Łódź - Rawa Mazowiecka)
- 83 (Turek - Sieradz)
- 92 (Nowy Tomyśl - Poznań - Konin - Koło - Łowicz) (dawna droga krajowa nr 2)
Drogi wojewódzkie :
- 260 (Wólka - Witkowo - Gniezno)
- 262 (Ostrowite - Orchowo - Mogilno)
- 263 (Słupca - Kleczew - Sompolno - Kłodawa - Dąbie)
- 264 (Konin - Kleczew)
- 266 (Konin - Sompolno - Radziejów - Aleksandrów Kujawski)
- 269 (Sompolno - Izbica Kujawska - Chodecz - Kowal)
- 270 (Koło - Izbica Kujawska - Brześć Kujawski)
- 443 (Tuliszków - Rychwał - Jarocin)
- 466 (Słupca - Pyzdry)
- 467 (Golina - Ciążeń)
- 470 (Kościelec - Turek - Kalisz)
- 471 (Dobra - Opatówek)
- 473 (Koło - Dąbie - Uniejów - Łask)
- 478 (Dobra - Poddębice)
[edytuj] Kolej
Ważniejsze dworce kolejowe znajdują się w Koninie i Kole (linia Warszawa Zachodnia - Frankfurt nad Odrą) oraz Ponętowie (Magistrala węglowa)
|
|
|
|
[edytuj] Gospodarka
Region ma charakter rolniczo-przemysłowy. W rolnictwie zatrudnionych jest ok. 14% ogółu pracujących, w przemyśle - ok. 23%. Zdecydowana większość (ok. 63%) pracuje w sektorze prywatnym.
[edytuj] Rolnictwo
Użytki rolne zajmują ok. 376 500 ha (ok. 73% ogólnej powierzchni regionu). Aż 93% użytków znajduje się w rękach prywatnych (ponad 40 tys. gospodarstw rodzinnych). Grunty orne stanowią przeszło 80% użytków rolnych, łąki i pastwiska 18%, sady 1,5%. Ze względu na warunki glebowe, w produkcji dominują uprawy żyta i ziemniaków. Znaczny jest też udział pszenicy, a z roślin przemysłowych - buraka cukrowego i rzepaku. Rozwija się hodowla trzody chlewnej i bydła.
[edytuj] Przemysł
[edytuj] Górnictwo i energetyka
W przemyśle największą rolę odgrywają górnictwo i energetyka. Węgiel brunatny pozyskiwany jest przez dwa przedsiębiorstwa: Kopalnię Węgla Brunatnego "Konin" w Kleczewie (eksploatującą obecnie odkrywki: Jóźwin, Kazimierz Północ, Pątnów, Lubstów i Drzewce) oraz Kopalnię Węgla Brunatnego "Adamów" w Turku (odkrywki: Adamów, Koźmin i Władysławów). Węgiel wykorzystuje się głównie jako surowiec energetyczny w Zespole Elektrowni PAK S.A., w skład którego wchodzą elektrownie: "Pątnów" (1600 MW), "Adamów" (600 MW) i "Konin" (583 MW). Listę zakładów energetycznych uzupełnia elektrownia wodna "Jeziorsko" o mocy 3,8 MW. Rocznie wydobycie węgla brunatnego na ziemi konińskiej stanowi blisko 30% krajowej produkcji tego surowca, wytwarzana tu energia elektryczna - to ok. 10% produkcji krajowej. Kopalnia Soli "Kłodawa" eksploatuje pokłady soli kamiennej.
[edytuj] Zakłady metalurgiczne
Dużym przedsiębiorstwem przemysłu metalowego jest Fabryka Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego w Koninie. Z budownictwem obiektów przemysłowych wiąże się działalność Przedsiębiorstwa Budowy Elektrowni i Przemysłu "Energoblok" w Koninie i Wytwórni Konstrukcji Stalowych "Mostostal" w Słupcy. Z budownictwem związane są duże przedsiębiorstwa budowlane w Kole i Koninie oraz Zakład Wyrobów Sanitarnych "Sanitec Koło" w Kole. W Kole także pracuje Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych "Saint Gobain Abrasives". Przemysł hutniczy reprezentuje jedyna w Polsce Huta Aluminium "Konin" S.A.
[edytuj] Włókiennictwo i przemysł spożywczy
Wieloletnią tradycję ma przemysł włókienniczy. Dziś największym przedsiębiorstwem tej branży są Zakłady Przemysłu Jedwabniczego "Miranda" S.A. w Turku. Zakłady odzieżowe to m.in. "Konwart" i "Alvaretti" w Koninie, "Telimena-BIS" i "Tara" w Turku.
Największymi przedsiębiorstwami przemysłu spożywczego są: Zakłady Mięsne "Sokołów" oddział w Kole, spółdzielnie mleczarskie w Kole, Koninie, Strzałkowie i Turku oraz Cukrownia "Gosławice" w Koninie.
[edytuj] Kultura
Centrum kulturalnym regionu jest Konin. Działają tu Koniński Dom Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, ośrodki kulturalne największych zakładów przemysłowych, m.in.: "Energetyk", "Hutnik", "Oskard", Wojewódzka Biblioteka Publiczna, Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna, Ośrodek Kultury Chrześcijańskiej i Muzeum Okręgowe. Placówki kultury znajdują się również w miastach i wsiach całego regionu.
Muzeum Okręgowe w Koninie prowadzi dwie placówki terenowe: Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Chełmnie nad Nerem i Skansen Archeologiczny w Mrówkach. Zbiory o wyraźnym profilu tematycznym prezentowane są przez Muzeum Technik Ceramicznych w Kole i Muzeum Rzemiosła Tkackiego w Turku. Muzeum regionalne w Słupcy wystawia głównie eksponaty historyczne i etnograficzne. Podobny charakter ma niewielka placówka w Przedczu. Wspomnieć jeszcze trzeba o prywatnej kolekcji pamiątek pocztowych w Kościelcu.
[edytuj] Sport
Centrum sportowym regionu jest Konin, w którym znajduje się wiele klubów sportowych i największy stadion piłkarski województwa. Działają tam kluby piłkarskie m.in. Aluminium, Sparta, Maksymilian oraz kobiecy klub zdobywca Pucharu Polski 2005 i 2006 - Medyk Konin. W Koninie działa także klub bokserski Zagłębie, a także wielosekcyjny Górnik. Drugim największym ośrodkiem sportowym jest Koło, gdzie co roku odbywają się trzy ogólnopolskie biegi uliczne: Krokus, Kolska Patera i Bieg Warciański. Kluby sportowe działające na terenie Koła: Olimpia - sekcja piłkarska, Triathlon - sekcja triathlonowa, TKKF Sokół - sekcja lekkoatletyczna, Maratończyk - sekcja korfballu. Także w Turku działa klub z sukcesami - Tur Turek, którego sekcja piłkarska występuje w II lidze. Również w Słupcy, Kleczewie i Kłodawie działają kluby sportowe występujące w wyższych klasach rozgrywkowych. W Chodowie i Kościelcu działa klub szachowy. Głównymi ośrodkami wypoczynku letniego są Słupca, Ślesin i okolice Powidza, gdzie znajdują się największe jeziora.
