Przedecz

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°17' N 18°54' E52.2833333 18.9 (Przedecz)

Przedecz
Herb Przedcza
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kolski
Gmina  - rodzaj	Przedecz miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1363-1867, 1919-
Burmistrz	Witold Siwiński
Powierzchnia	2,98 km²
Położenie	52° 17' N 18° 54' E
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość	1779 591,6 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	63
Kod pocztowy	62-635
Tablice rejestracyjne	PKL
Położenie na mapie Polski Przedecz
TERC10 (TERYT)	4304109114
Urząd miejski3 pl. Wolności 1 62-635 Przedecz tel. 63 273-84-70; faks 63 273-84-67

Przedecz - miasto w województwie wielkopolskim, powiecie kolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Przedecz, na Kujawach. W herbie miasta dwie wieże, prawa z blankami, lewa ze spiczastym dachem. 1779 mieszkańców. W latach 1975-1998 miasto administarcyjnie należało do województwa konińskiego.W okolicy miasta znajduje się źródło rzeki Noteci.

Spis treści 1 Historia 2 Zabytki 3 Sport 4 Znane osoby związane z miastem 5 Bibliografia 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pierwszym zapiskiem historycznym wzmiankującym nazwę Przedecz jest bulla papieża Innocentego II z 1136 identyfikująca miejscowość jako własność arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Istniejący tam gród drewniano - ziemny został zdobyty przez Krzyżaków w 1329. Przez kilkanaście lat Przedecz (pod nazwą Mosburg) pozostawał pod władaniem krzyżackim. Do Polski wrócił na mocy pokoju kaliskiego w 1343. Kazimierz III Wielki dostał Przedecz od biskupstwa gnieźnieńskiego w 1347 w ramach wymiany za inne miejscowości i niezwłocznie rozpoczął budowę zamku (ukończony 1360). Prawa miejskie nadane zostały w 1363. Odtąd Przedecz stanowił siedzibę starostwa dóbr królewskich. Potwierdzenie lokacji (na prawie magdeburskim) dokonane zostało przez Władysława Jagiełłę w 1420. Z tego samego okresu pochodzi przywilej organizowania cotygodniowyh targów oraz dwóch jarmarków rocznie.

Od 1454 starostwo przedeckie stanowi element uposażenia żon królewskich (Elżbiety Rakuszanki, Barbary Zapolya i Bony Sforzy). Miasto zostało zniszczone i spalone w okresie potopu szwedzkiego. Od 1794, po drugim rozbiorze Przedecz przechodzi pod władanie Prus jako część Prus Południowych. W latach 1807 - 1815 miasto znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego, a od 1815 Królestwa Kongresowego. Do wybuchu powstania listopadowego silny ośrodek sukiennictwa i włókiennictwa, później położenie z dala od szlaków komunikacyjnych przyczyniło się do stagnacji i upadku znaczenia Przedcza. Prawa miejskie odebrano w 1867, przywrócono w 1919. Według spisu z 1939 Przedecz liczył 3600 mieszkańców.

[edytuj] Zabytki

Jedyną pozostałością zamku zbudowanego przez Kazimierza Wielkiego jest obecnie wieża (donżon). Wzgórze zamkowe obejmowało kolisty obszar o średnicy około 90 m z centralnie położonym murowanym zamkiem i drewnianymi domami. Całość otoczona była murem obronnym i połączoną z Jeziorem Przedeckim fosą. Wejście przez bramę z mostem zwodzonym. Wieża (okrągła, o średnicy 7.5 m) przylegała do murów i mieściła w podziemiach więzienie. Po wojnie trzynastoletniej zamek stracił na znaczeniu i popadał stopniowo w ruinę. Odbudowany za czasów Zygmunta Augusta, ponownie zniszczony podczas potopu szwedzkiego. W końcu XVIII wieku istniała już tylko wieża.

W pobliżu wieży kościół luterański z końca XVII wieku. Po 1945 opuszczony, przejściowo wykorzystywany jako magazyn Gminnej Spółdzielni. Obecnie, po remoncie z lat 70. XX wieku, siedziba Miejskiego Domu Kultury.

Neogotycki kościół św. Rodziny zbudowany został w latach 1904 - 1909 na miejscu spalonego przez uderzenie pioruna kościoła św. Mikołaja z 1572. Projekt kościoła wykonał architekt Józef Pius Dziekoński, wzorując się na kościele św. Anny w Wilnie. Ołtarz główny, ołtarze boczne i ambona wykonane z drewna, bogato rzeźbione.

Klasycystyczny ratusz przy rynku zbudowany w 1826 dla zastąpienia poprzedniego, drewnianego pełni swoją funkcję do dziś.

[edytuj] Sport

W miejscowości działa klub piłkarski "Baszta" Przedecz. Zespół seniorów tej drużyny od sezonu 2007/08 występuje na boiskach konińskiej B-klasy.

[edytuj] Znane osoby związane z miastem

• Władysław Umiński - polski pisarz, prekursor literatury science-fiction
• Jakub Dembiński - starosta przedecki

[edytuj] Bibliografia

• Ziemia konińska – przewodnik turystyczny, Piotr Maluśkiewicz, Konin 1997, ISBN 83-86139-28-5
• Koło, Kłodawa, Uniejów, Dąbie, Przedecz oraz okolice – przewodnik turystyczny, Andrzej Czesław Nowak, Poznań 1987, ISBN 83-85034-05-6

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Nieoficjalny Serwis Miasta Przedecz
• Strona Urzędu Miasta i Gminy w Przedczu