Trzech Czcigodnych i Pięciu Cesarzy
Z Wikipedii
Trzech Czcigodnych i Pięciu Cesarzy - mityczni władcy, którzy mieli rządzić w Chinach w latach 2850-2205 p.n.e., poprzedzając półlegendarną dynastię Xia.
Ten mityczny okres pełnił szczególnie ważną rolę w konfucjanizmie, głównej ideologii cesarskich Chin. Jej założyciel, Konfucjusz uważał epokę, w której żyli mityczni władcy za złoty wiek chińskiej cywilizacji i uważał, że kolejne pokolenia powinny brać przykład z niedoścignionych legendarnych przodków. Okres San Huang Wu Di stał się mitem założycielskim cywilizacji chińskiej, bo legendarnym władcom przypisywano rozmaite wynalazki.
[edytuj] Trzech czcigodnych
Termin 皇 (huang) oznacza w chińskim "cesarza", "władcę", ale także "czcigodnego przodka". San huang (三皇) to półboscy władcy, którzy dzięki swym mocom uczynili lepszym ludzkie życie. Dzięki swym cnotom mieli rządzić przez bardzo długi czas. W chińskiej tradycji istnieje kilka identyfikacji trzech czcigodnych.
- Sima Qian w dziele Zapiski historyka wyliczał, że byli to:
- Władca Nieba (天皇), który rządził przez 18000 lat
- Władca Ziemi (地皇), który rządził przez 11000 lat
- Władca Ludzkości (泰皇 lub 人皇), który rządził przez 45600 lat
- Według dzieł Yundou shu (運斗樞) oraz Yuanming bao (元命苞) trzej czcigodni to:
- Fuxi (伏羲)
- Shennong (神農)
- Nüwa (女媧); w księgach Shangshu dazhuan (尚書大傳) i Baihu tongyi (白虎通義) zamiast Nüwy figuruje Suiren (燧人), wynalazca ognia; w księdze Diwang shiji (帝王世紀) zastępuje ją Żółty cesarz (黄帝).
[edytuj] Pięciu cesarzy
Pięciu cesarzy to legendarni, doskonali pod względem moralnym królowie-mędrcy.
- Według Zapisków historyka byli to:
- Żółty cesarz (黄帝)
- Zhuan Xu (顓頊)
- Ku (嚳)
- Yao (堯)
- Shun (舜)
Yao i Shun są także znani jako dwaj cesarze. Razem z Wielkim Yu (禹), założycielem dynastii Xia zostali uznani przez Konfucjusza za wzorowych władców w historii Chin. W księdze Shangshu Xu (尚書序) oraz Diwang shiji Shaohao (少昊) zastępuje Żółtego cesarza.
- W Pieśniach Chu (楚辭) pięciu cesarzy to bogowie pięciu stron świata:
- Shaohao (wschód)
- Zhuanxu (północ)
- Żółty cesarz (środek)
- Shennong (zachód)
- Fuxi (południe)
- Księdze rytuałów (禮記) pięciu cesarzy reprezentuje pięć klanów (五氏):
[edytuj] Pierwszy cesarz
Termin san huang wu di był mocno zakorzeniony w świadomości, kiedy Qin Shi Huang (秦始皇) podbił w 221 p.n.e. całe Chiny. Jako pierwszy władca Cesarstwa Chińskiego ukuł on nowy tytuł dla siebie łącząc 皇 i 帝. Termin huangdi ma zatem w języku chińskim znaczenie takie, jak "cesarz", który wywodzi się od Juliusza Cezara.