William McKinley

Z Wikipedii

**William McKinley**

Kolejność:	25. Prezydent USA
Okres urzędowania:	4 marca 1897-14 września 1901
Poprzednik:	Grover Cleveland
Następca:	Theodore Roosevelt
Data urodzin:	29 stycznia 1843
Miejsce urodzin:	Ohio
Data śmierci:	14 września 1901
Miejsce śmierci:	Nowy Jork
Małżonka:	Ida Saxton McKinley
Partia polityczna:	Partia Republikańska
Wiceprezydent:	Garret Hobart Theodore Roosevelt

William McKinley (ur. 29 stycznia 1843 w Niles, zm. 14 września 1901 w Nowym Jorku) - dwudziesty piąty prezydent USA (1897 – 1901).

Syn przemysłowca z Ohio, uczestnik wojny secesyjnej. Ukończył prawo na Albany Law School. Kolejno prokurator powiatowy w Stark County (1869-1871), członek Izby Reprezentantów z ramienia Partii Republikańskiej (1877-1883, 1885-1900) i gubernator Ohio (1892-1896).

W 1896 roku jako kandydat republikanów wygrał wybory prezydenckie.

Spis treści

1 Dzieciństwo i młodość
2 Kariera polityczna do objęcia prezydentury
3 McKinley jako prezydent
4 Zabójstwo
5 Życie prywatne
6 Bibliografia
7 Przypisy
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Dzieciństwo i młodość

Syn Williama, właściciela małej huty, i Nancy. Gdy był dzieckiem, jego rodzina przeniosła się do Poland niedaleko Youngstown. Tam uczył się w Poland Academy. Od 1860 roku kształcił się w Allegheny College w Meadville.

Jego edukację przerwał wybuch wojny secesyjnej. Walczył w niej po stronie Unii i dosłużył stopnia majora, który otrzymał 13 marca 1865 roku. Brał udział w bitwach pod Carnifax Ferry (10 września 1861), pod Antietam (17 września 1862), pod Opequan, Fisher's Hill i Ceder Creek. Wojsko opuścił 26 lipca 1865 roku.

Po wojnie podjął studia prawnicze w Albany Law School. W 1867 roku ukończył je i otworzył kancelarię prawną w Canton.

[edytuj] Kariera polityczna do objęcia prezydentury

Zaangażowany w kampanie wyborcze Rutherforda B. Hayesa na gubernatora Ohio w 1867 roku i Ulyssesa S. Granta na prezydenta Stanów Zjednoczonych w 1868 roku, zyskał zaufanie w Partii Republikańskiej. Z jej ramienia w 1869 roku został prokuratorem powiatowym w Stark County, którym był do 1871 roku.

W 1876 roku zasłynął jako obrońca górników, którzy strajkowali w kopalni w Tuscarawas Valley. W następnym roku został członkiem Kongresu, gdzie zaczął robić szybką karierę. W Izbie Reprezentantów zasiadał do 3 marca 1883 roku i od 4 marca 1885 do 1900 roku.

W czasie pracy w Kongresie wyrósł na głównego eksperta republikanów ds. ceł. Zwolennik ceł protekcyjnym, był przewodniczącym Komisji Sposobów i Środków w Izbie Reprezentantów. W 1890 roku zaproponował ustawę celną zwaną ustawą McKinleya. W tym samym roku, na skutek zmiany granic okręgów wyborczych, utracił mandat kongresmena.

W 1891 roku został wybrany gubernatorem Ohio. W wyborach zdecydował się wystartować na skutek namów bogatego biznesmena Marcusa Alonzo Hanny. McKinley był gubernatorem Ohio od 11 stycznia 1892 roku do 13 stycznia 1896 roku.

Już w 1888 roku pojawiły się sugestie, aby ubiegał się o nominację prezydencką z ramienia Partii Republikańskiej. McKinley poparł wtedy Johna Shermana i nie zgodził się na wysunięcie swojej kandydatury; mimo to otrzymał dwa symboliczne głosy. O nominację ubiegał się w 1892 roku i zajął trzecie miejsce z 182 głosami; wygrał Benjamin Harrison z 535 głosami. W czerwcu 1896 roku w St. Louis otrzymał nominację na kandydata na prezydenta USA z ramienia Partii Republikańskiej. Otrzymał 666,5 na 907 głosów.

Menadżerem kampanii wyborczej McKinleya był Hanna. Kampanię tę wspierały elita amerykańskiego biznesu. Szacuje się, że na kampanię McKinleya wydano kilkadziesiąt milionów dolarów^[1].

W wyborach uzyskał 7104779 głosów, jego przeciwnik William Jannings Bryan 6502925. W przeliczeniu na głosy elektorskie kandydat republikanów uzyskał 271 głosów, a demokratów 176.

[edytuj] McKinley jako prezydent

4 marca 1897 roku McKinley złożył przysięgę prezydencką. Do sformowanego przez niego gabinetu weszli m.in. John Sherman jako sekretarz stanu. Pozostawiony przez niego fotel senatorski otrzymał Hanna.

W tym czasie w USA trwał poważny kryzys gospodarczy. McKinley wprowadził najwyższe cła w historii kraju, podpisując 24 lipca 1897 roku ustawę Dingleya. W połączeniu z poparciem, jakiego udzielał mu Hanna, spowodowało, iż był przez prasę opisywany jako mały chłopiec prowadzony przez nianię Hannę. 14 marca 1900 roku uchwalił popieraną przez McKinleyta ustawę Gold Standard Act, która ostatecznie ustanawiała dolara na złocie.

Rysunek satyryczny
Prezydent William McKinley trzyma dziecko symbolizujące Filipiny, nie mogąc się zdecydować, czy zwrócić Hiszpanii (zrzucić w przepaść) czy zatrzymać, czemu przygląda się świat.

Najważniejszym celem politycznym, który zajmował administrację McKinleya, były sprawy zagraniczne. Prezydent należał do rzeczników ekspansji.

Dążył do przyłączenia Hawajów do Stanów Zjednoczonych. 16 czerwca 1897 roku został podpisany układ o aneksji Hawajów, senat jednak zwlekał z ratyfikacją tej umowy. Aneksji Hawajów sprzeciwiała się Japonia oraz obawiające się konkurencji stany produkujące cukier. Ostatecznie 16 marca 1898 roku senacka komisja uchwaliła rezolucję, w której akceptowała aneksję.

Antyhiszpańskie powstanie, które wybuchło w 1895 roku na Kubie, było uważnie obserwowane przez USA. Obecni na wyspie amerykańscy dziennikarze wysyłali do redakcji kłamliwe, histeryczne informacje, z których wynikało m.in. że Hiszpanie wymordowali 30% populacji wyspy. W wyniku nacisku prasy, polityków i społeczeństwa, McKinley 20 kwietnia 1898 roku zdecydował o rozpoczęciu wojny przeciwko Hiszpanii. W ciągu 100 dni Stany Zjednoczone zniszczyły hiszpańską flotę, zdobyły Kubę, Manilę na Filipinach i Portoryko.

Oficjalnie USA przystąpiły do wojny, by wyzwolić Kubę i zapewnić jej niepodległość. W związku z tym McKinley nie wiedział, co zrobić z pozostałymi zdobyczami terytorialnymi. Dopiero wskutek nacisków politycznych zdecydował o zaanektowaniu Filipin, Guam i Portoryko.

Po ukończeniu pierwszej kadencji, w 1900 McKinley został wybrany na kolejną kadencję, uzyskując w wyborach 53,17% poparcia.

[edytuj] Zabójstwo

6 września 1901 roku został postrzelony przez sympatyka idei anarchistycznych Leona Czołgosza na Wystawie Panamerykańskiej w Buffalo w stanie Nowy Jork. Czolgosz oddał dwa strzały. Ranny prezydent zmarł 8 dni po zamachu, 14 września. Jego ostatnimi słowami były skierowane do żony fragmenty hymnu religijnego Boże, coraz bliżej jestem Ciebie.

Został pochowany na cmentarzu w Carnton.

[edytuj] Życie prywatne

25 stycznia 1871 roku poślubił Idę Saxton, córkę bankiera z Canton. Mieli dwie córki. Starsza, Katherine, urodziła się 25 grudnia 1871, zmarła w 1875 roku na tyfus.

[edytuj] Bibliografia

Krzysztof Michałek, Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, wyd. 3, Warszawa 1999.
Longin Pastusiak, Prezydenci, t. 2, Warszawa 1987.