Województwo pomorskie (I Rzeczpospolita)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy województwa pomorskiego w okresie I Rzeczypospolitej. Zobacz też: województwo pomorskie w II Rzeczypospolitej i województwo pomorskie w III Rzeczypospolitej.

**Województwo pomorskie**

Herb

Nazwa łacińska	Palatinatus Pomeranensis
Istniało	1466–1772
Prowincja	Wielkopolska
Stolica	Skarszewy
Sejmik	Starogard Gdański
Wojewoda	zobacz: wojewodowie pomorscy
Powierzchnia	12 907 km²
Liczba powiatów	8
Liczba senatorów	2

Województwo pomorskie 1454 - 1795

[edytuj] Historia

Utworzone przez Kazimierza Jagiellończyka w 1454 w wyniku inkorporacji Prus do Królestwa Polskiego. Obejmowało ziemie historycznego Pomorza Gdańskiego opanowanego przez zakon krzyżacki w 1308 na zachód od Wisły. Ostatecznie zostało ukształtowane po II pokoju toruńskim w 1466, stając się częścią Prus Królewskich. Obejmowało obszar 12 907 km² i dzieliło się na 8 powiatów:

powiat człuchowski - 2436 km²
powiat gdański - 661 km²
powiat mirachowski - 1137 km²
powiat nowski - 720 km²
powiat pucki - 981 km²
powiat świecki - 1437 km²
powiat tczewski - 3038 km²
powiat tucholski - 1818 km²
terytorium miasta Gdańska - 643 km²

W latach 1637-1657 w skład województwa pomorskiego wchodziły też ziemie lęborska i bytowska, które traktowano jako jeden, dziewiąty powiat. W 1764 zreformowano system administracyjny Prus Królewskich. W województwie pomorskim miały znaleźć się:

Wobec I rozbioru Polski w 1772 reforma administracyjna nie zdążyła wejść w życie.

W 1772 prawie całe województwo pomorskie znalazło się w granicach Królestwa Pruskiego, wchodząc w skład prowincji Prusy Zachodnie. W 1793 do Prus został przyłączony Gdańsk ze swoim terytorium. Większość terytorium województwa pomorskiego powróciła do Polski w 1920 i razem z województwem chełmińskim utworzyły nowe województwo pomorskie ze stolicą w Toruniu.

[edytuj] Herb

Herbem województwa pomorskiego był czerwony gryf na białym polu.

[edytuj] Stolica

Przez długi okres województwo pomorskie nie posiadało wyraźnie wykształconego ośrodka administracyjnego. Największym miastem w województwie był Gdańsk, ale nie został on stolicą z racji swej niezależności, którą zawdzięczał królewskim przywilejom i pozycji gospodarczej. Dopiero w 1613 nastąpiło połączenie funkcji starosty skarszewskiego i wojewody pomorskiego. Odtąd uznaje się Skarszewy za stolicę województwa pomorskiego. Na tamtejszym zamku rezydował wojewoda, tam obradował sąd ziemski i tam znajdowało się archiwum województwa.