Województwo poznańskie (I Rzeczpospolita)

Z Wikipedii

Województwo poznańskie

Herb
Nazwa łacińska	Palatinatus posnaniensis
Istniało	XIV wiek–1793
Prowincja	Wielkopolska
Stolica	Poznań
Sejmik	Środa Wielkopolska
Wojewoda	zobacz: wojewodowie poznańscy
Powierzchnia	15 015 km²
Liczba powiatów	4
Liczba senatorów	9

Województwo poznańskie (Wielkopolska Zachodnia) wraz z województwem kaliskim (Wielkopolska Wschodnia) i Kujawami stanowiło pierwotną ziemię Polan. Ziemia poznańska miewała oddzielnych wojewodów za czasów Bolesława Chrobrego. Po założeniu biskupstwa poznańskiego, około 966 r., Poznań stał się metropolią władzy duchownej.

[edytuj] Województwo poznańskie za Piastów

W czasie rozbicia dzielnicowego dzielnica poznańska stanowiła księstwo poznańskie. Przemysł II wskrzesił tytuł królów polskich, w roku 1295. Władysław Łokietek w 1314 włączył dzielnicę poznańską do składu Korony, w której stała się województwem.

[edytuj] Województwo poznańskie za Jagiellonów

Król układem w Namysłowie roku 1346 odzyskał na książętach śląskich ziemię wschowską, która od książąt głogowskich miała nadane prawo bicia własnej monety, i przyłączył ją do województwa. Władysław Jagiełło, potwierdzając prawo bicia monety, zastrzegł, aby była bita pod znakiem królewskim, (orłem), mającym obok siebie znak miejski, czyli herb miasta i ziemi, którym był podwójny krzyż.

[edytuj] Województwo poznańskie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Województwo poznańskie stanowiło zachodnią część Wielkopolski. Rozciagało się na 294 mile², posiadało 4 powiaty: poznański (162 mil²), kościański (92 mil²), wałecki za Notecią (30 mil²) i ziemię wschowską (9 mil²). Miało 9 senatorów, w tym 3 krzesłowych, (których krzesła stały w senacie podług zawarowanego uchwałami porządku i miejsca). Byli to: biskup, wojewoda i kasztelan poznańscy. Powiatowych, (potocznie nazywanych drążkowymi) było 6, a mianowicie kasztelanowie: międzyrzecki, rogoziński, śremski, przemęcki, krzywiński i santocki. W województwie były trzy starostwa grodowe: poznańskie, wschowskie i wałeckie. Starosta poznański był zarazem Generałem Wielkopolskim, mającym pod swoją jurysdykcyą grody województwa i 7 grodów pierwotnej Wielkopolski: poznański, kaliski, gnieźnieński, kcyński, koniński, kościański i pyzdrski. Ziemia wschowska, oprócz starosty grodowego miała własnych urzędników ziemskich, m.in. podkomorzego.

Sejmiki ziemskie województwo poznańskie odbywało razem z województwem kaliskim w Środzie, gdzie oba województwa obierały 12 posłów na sejm obojga narodów i 4 deputatów na Trybunał, po połowie z każdego województwa. Sejm konwokacyjny z 1764 r. postanowił, że Trybunał Koronny prowincji Wielkopolski, zasiadający w Piotrkowie, będzie zjeżdżał na jedną kadencję do Poznania. Popisy pospolitego ruszenia odbywała szlachta województwa pod Poznaniem.

Herbem województwa był orzeł biały bez korony w czerwonym polu, czyli pierwotny herb Piastów. Gdy na sejmie 1776 uchwalono dla posłów mundury wojewódzkie, poznańskie wybrało sobie jasnoszafirowy kontusz z wyłogami szkarłatnymi i biały żupan.

Zobacz też

• podział terytorialny Rzeczypospolitej Obojga Narodów