Ekonomia Unii Europejskiej

Z Wikipedii

Spis treści 1 Gospodarka krajów członkowskich 1.1 Bezrobocie 1.2 Wzrost gospodarczy 1.3 Inflacja 2 Dane statystyczne: Gospodarka 3 Dane statystyczne: Poziom życia w Unii Europejskiej 4 Polityka gospodarcza Unii Europejskiej 4.1 Cztery swobody i jednolity rynek 4.2 Handel 4.3 Handel zewnętrzny 4.4 Turystyka 4.5 Rolnictwo 4.6 Energetyka 4.7 Transport 4.8 Przemysł 4.8.1 Przemysł motoryzacyjny 4.8.2 Nowe technologie 4.9 Media w Unii Europejskiej 5 Polityka regionalna Unii Europejskiej 6 Finanse UE 6.1 Budżet 7 Przypisy 8 Zobacz też

[edytuj] Gospodarka krajów członkowskich

Zobacz też: Gospodarka Austrii, Gospodarka Belgii, Gospodarka Bułgarii, Gospodarka Cypru, Gospodarka Czech, Gospodarka Danii, Gospodarka Estonii, Gospodarka Francji, Gospodarka Grecji, Gospodarka Hiszpanii, Gospodarka Holandii, Gospodarka Irlandii, Gospodarka Litwy, Gospodarka Luksemburga, Gospodarka Łotwy, Gospodarka Malty, Gospodarka Niemiec, Gospodarka Polski, Gospodarka Portugalii, Gospodarka Rumunii, Gospodarka Słowacji, Gospodarka Słowenii, Gospodarka Szwecji, Gospodarka Wielkiej Brytanii, Gospodarka Węgier, Gospodarka Włoch.

W państwach panuje dosyć wysoki stopień redystrybucji dochodów, dochodzący do 60% PKB (w Szwecji). Główną gałąź gospodarki tych krajów stanowią usługi (telekomunikacje, bankowe, budowlane, transportowe - w tym samochodowe, morskie i lotnicze itd.), w dalszej kolejności przemysł oraz schemizowane i zautomatyzowane rolnictwo.

Większość PKB wytwarza sektor prywatny, jednak dosyć duży udział w nim ma sektor państwowy: w Szwecji - około 30% (w latach 80. ponad 40%), w Polsce obecnie około 25%, we Francji w rękach państwowych pozostaje kolej, elektrownie (EDF, który posiada kilka elektrowni w Polsce), dystrybucja gazu (GDF) i wiele innych przedsiębiorstw, które są dochodowe i zasilają budżet państwa. W przypadku EDF są to dochody bardzo duże, gdyż sprzedaje on energię do Zagłębia Ruhry.

14 marca 2008 roku ekonomiści banku Goldman Sachs obliczyli, że gospodarka 15 państw strefy euro stała się największą gospodarką świata. Przyczyną jest osłabiający się dolar. W zeszłym roku PKB Stanów Zjednoczonych osiągnął ponad 13,84 bln dol., podczas gdy strefy euro prawie 8,85 bln euro. Przy kursie 1,5688 dol. za euro (według kursu z 14 marca), daje to ponad 13,88 bln dol. Euroland pobił więc USA o blisko 40 mld dol.

[edytuj] Bezrobocie

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Stopa bezrobocia, marzec 2008

[edytuj] Wzrost gospodarczy

Obecnie kraje starej Unii znajdują się w słabszej kondycji: ich wzrost gospodarczy waha się między 0% a 2%, ale tyle samo wynosi on na przykład w Japonii. Jednocześnie mają niski przyrost naturalny i większe ograniczenia imigracyjne niż w krajach zamożnych o mniejszym zaludnieniu. Niemcy są pierwsi na świecie pod względem wartości eksportu swoich produktów, nawet przed ludniejszą Japonią. W Szwecji, Finlandii i Danii wzrost wynosi ponad 3%. W gorzej rozwiniętych krajach nowej Unii wynosi on zwykle 4-7% (Polska), 5-8% (Słowacja) czy 8-12% (Estonia). Należy jednak zauważyć, że PKB tych krajów tuż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej notowało gwałtowny spadek w związku z utratą rynku radzieckiego: w Polsce było to -17%, w przypadku Bułgarii nawet -40%, a poziom PKB z czasów socjalizmu odzyskała dopiero w 2003.

[edytuj] Inflacja

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Dane statystyczne: Gospodarka

Państwa członkowskie wg PKB	GDP w miliardach of $ (2007)	PKB % UE (2007)	Roczna zmiana  % PKB	PKB per capita w PSN $ (2007)	Dług publiczny % PKB (2006)	Deficyt % PKB (2006)	Inflcja % roczna (2007)	Bezrobocie % (2006)
Unia Europejska [1]	15,183.4	100.0%	2.8	29 342	63.8	-2.6	2.2	7.5
Niemcy	3,080.6	19.4%	1.8	32,179	66.0	-3.7	2.0	7.8
Wielka Brytania	2,660.7	16.8%	2.9	36,568	41.6	-3.2	2.3	5.3
Francja	2,401.4	15.2%	2.0	31,873	65.6	-3.7	1.7	8.3
Włochy	1,993.7	12.6%	1.8	31,694	105.8	-3.0	2.1	6.8
Hiszpania	1,359.1	8.6%	3.8	28,445	48.9	-0.3	2.6	7.8
Holandia	720.9	4.5%	2.9	36,240	55.7	-2.5	1.8	3.2
Szwecja	423.6	2.7%	3.3	35,729	51.2	-1.4	1.8	5.5
Belgia	423.5	2.7%	2.2	35,693	95.6	-0.1	1.9	7.8
Polska	364.8	2.3%	6.5	19,600	43.6	-3.0	2.2	10.5
Austria	348.7	2.2%	2.8	37,536	65.2	-1.3	1.6	4.5
Grecja	341.8	2.2%	3.8	27,360	95.3	-2.8	3.2	8.3
Dania	302.6	1.9%	2.5	38,072	42.7	-2.8	2.0	4.7
Irlandia	250.2	1.6%	5.0	46,786	29.9	-1.3	2.4	4.5
Finlandia	225.4	1.4%	3.1	36,324	43.6	-2.1	1.5	7.5
Portugalia	211.7	1.3%	1.8	23,464	61.9	-2.9	2.5	7.4
Czechy	160.4	1.0%	4.8	24,679	37.4	-3.0	2.9	6.6
Rumunia	157.6	1.0%	6.5	10,661	21.2	-4.0	4.5	4.5
Węgry	125.0	1.0%	2.8	20,700	57.6	-4.5	6.4	7.9
Słowacja	69.3	0.8%	8.2	19,172	36.9	-2.9	2.4	10.8
Luksemburg	45.8	0.3%	4.6	84,507	7.5	-1.1	2.1	4.6
Słowenia	41.1	0.3%	4.5	25,266	29.4	-1.9	2.7	6.4
Bułgaria	35.8	0.2%	6.0	10,677	24.8	-4.0	5.3	7.8
Litwa	35.4	0.2%	7.0	16,863	19.7	-2.5	3.5	6.1
Łotwa	24.1	0.2%	10.5	17,364	14.4	-0.8	7.3	6.3
Cypr	19.9	0.1%	3.9	31,053	62.3	-3.5	2.1	4.8
Estonia	19.6	0.2%	9.9	20,114	4.9	-1.8	4.8	4.2
Malta	6.2	0.1%	2.3	21,061	75.0	-5.2	2.4	6.8

[edytuj] Dane statystyczne: Poziom życia w Unii Europejskiej

Kraje Unii Europejskiej składającej się z 27 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje "starej" Unii są w światowej czołówce, niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy niż obecny poziom z 27 państwami.

Tabela ilustruje wielkość produktu krajowego brutto ważonego parytetem siły nabywczej, wielkość PKB (PSN) per capita (czyli na osobę) oraz PKB (nominalny) per capita dla całej Unii, a także dla każdego z krajów członkowskich, kandydujących i aspirujących. Dane w tabeli i na wykresie to przewidywania na rok 2006, na mapie pewne informacje na rok 2005 - potwierdzone dane są na rok 2005 - patrz en wiki.

Państwa członkowskie	PKB PSN (w mld. $)	PKB PSN na osobę (tys. $)	PKB na osobę (tys. $)	wg wsk. siły nabywczej[1]
Unia Europejska	12 329	26,9	29,2	100
Luksemburg	32	70,0	74,4	280
Irlandia	175	42,1	50,3	144
Dania	196	36,1	46,7	127
Austria	279	34,1	38,0	133
Belgia	338	32,5	35,3	123
Finlandia	168	32,2	36,8	117
Holandia	523	32,0	38,3	131
Wielka Brytania	1 911	31,5	36,5	118
Niemcy	2 610	31,5	33,4	113
Szwecja	280	30,8	38,8	121
Włochy	1 780	30,5	29,7	104
Francja	1 890	30,2	33,9	113
Hiszpania	1 081	26,0	28,0	102
Słowenia	46	23,1	19,8	87
Grecja	247	22,5	20,6	89
Cypr	18	21,7	21,8	94
Malta	8	20,8	13,9	77
Czechy	210	20,6	12,4	79
Portugalia	213	20,2	16,7	75
Węgry	172	17,7	11,9	66
Polska	647	17,4	10,8	63
Estonia	25	17,7	10,3	67
Słowacja	96	17,3	9,25	63
Litwa	54	15,7	8,01	58
Łotwa	33	14,2	7,63	56
Bułgaria	77	9,83	3,66	37
Rumunia	196	8,88	4,05	38
Kandydaci (państwa stowarzyszone):
Chorwacja	59	13,2	8,83	50
Turcja	612	8,39	5,11	29
Macedonia	17	8,29	2,51	27
Pretendenci:
Bośnia i Hercegowina	24	6,16	2,59	bd
Albania	20	5,71	2,63	bd
Serbia	41	4,40	2,04	bd
Czarnogóra	2	3,80	1,78	bd

[edytuj] Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

[edytuj] Cztery swobody i jednolity rynek

[edytuj] Handel

Europejskie sieci supermarketów, jak Carrefour i Auchan, funkcjonują na całym świecie.

[edytuj] Handel zewnętrzny

[edytuj] Turystyka

Francja, Wielka Brytania i Włochy są najczęściej odwiedzanymi krajami na świecie, z czego czerpią ogromne korzyści drobni przedsiębiorcy oraz budżety tych państw, gdyż obcokrajowcy płacą podatek od towarów i usług przy wszelkich zakupach. W Austrii istnieją najdłuższe i najlepsze na świecie trasy narciarskie. Danię odwiedza co roku 5 mln turystów, czyli tyle, ile wynosi liczba mieszkańców.

[edytuj] Rolnictwo

[edytuj] Energetyka

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Transport

Porty morskie w Rotterdamie, Hamburgu, Marsylii, Genui, Londynie i Le Havre są jednymi z największych na świecie. Lotniska w Paryżu i Londynie obsługują po 70 milionów pasażerów rocznie, czyli o 30 milionów mniej niż największe amerykańskie lotniska w ludniejszym Nowym Jorku. Londyn jest uważany za finansową stolicę świata, gdyż jest miastem, przez które kwotowo przepływa najwięcej pieniędzy na świecie rocznie; amerykański Nowy Jork utracił swoją pierwszą pozycję ok. 2004.

[edytuj] Przemysł

Fiński koncern Nokia posiada 36% światowego rynku telefonów komórkowych. Europejskie firmy, jak France Telecom, mają udziały w sieciach telefonicznych na całym świecie. We Francji swoją siedzibę ma jeden z dwóch największych koncernów lotniczych Airbus, w Szwecji produkuje się samoloty Saab. W Europie produkuje się superszybkie pociągi (TGV firmy Alstom).

Rozwinięty też jest przemysł produkujący sprzęt gospodarstwa domowego (Bosch, Electrolux, Zanussi), chemiczny, petrochemiczny (Shell, BP), elektroniczny (Philips), farmaceutyczny, stoczniowy i spożywczy. Ważną funkcję pełnią telekomunikacyjne satelity europejskie Eutelsat i Astra, należąca do luksemburskiego SES.

[edytuj] Przemysł motoryzacyjny

Niemcy zajmują trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji samochodów, cała Unia zaś pierwsze: najważniejsze motoryzacyjne koncerny europejskie to DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Chrysler, Maybach, także udziały w Mitsubishi), BMW, Volkswagen (do tego koncernu należą także Audi, Skoda, Seat, Bentley, Lamborghini i Bugatti), Porsche, MAN AG, PSA (Citroën i Peugeot), Renault, Fiat (także Ferrari i Iveco), Volvo AB (nadal należy do Szwedów). Montownie swoich samochodów mają także amerykański Ford (także samochody osobowe Volvo, Jaguar i DAF) i GM (Opel, Scania i Saab) oraz firmy azjatyckie.

[edytuj] Nowe technologie

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Media w Unii Europejskiej

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Polityka regionalna Unii Europejskiej

Zróżnicowania regionalne są bardzo duże, na przykład południowe rejony Włoch, niektóre rejony Portugalii są na tym samem poziomie co nowe kraje członkowskie. Słowenia, Czechy i Polska są pod względem dochodu na głowę mieszkańca na poziomie Portugalii, która do lat 70. koncentrowała się na utrzymywaniu swoich kolonii, a nie wzroście gospodarczym.

[edytuj] Finanse UE

[edytuj] Budżet

Unia Europejska^[2] posiada własną samodzielność finansową (od 1970 roku- od traktatu budżetowego). Źródła własne WE to:

• cła
• opłaty nakładane na import artykułów rolnych
• część podatku pośredniego
• wpłaty państw członkowskich.

Pierwsze dwa źródła stanowią ok. 14% budżetu WE, ok. 35% - wpływy z podatku pośredniego, a 51% - to wpłaty państw członkowskich. Głównym płatnikiem netto są Niemcy, a następnie Wielka Brytania. W latach osiemdziesiątych rządzący w Brytanii brytyjscy konserwatyści uzyskali rabat, ze względu na małą kwotę subwencji rolniczych. Ostatnio zrodził się pomysł stworzenia podatku europejskiego. Miałoby to być na przykład dwa punkty procentowe z podatku od towarów i usług. Wtedy najwięcej płaciłyby te kraje, w których najwięcej się konsumuje. Byłby to sposób na zmniejszenie brytyjskiego rabatu, a Niemcy, ponieważ są największą gospodarką Unii i najbardziej ludnym krajem, pozostałyby największym płatnikiem. Największym odbiorcą funduszów Unii była przez lata Hiszpania: w Madrycie wybudowano za te pieniądze na przykład metro. Francja zaś jest największym odbiorcą dotacji unijnych dla rolnictwa. Same dotacje stanowią zwrot 98% francuskiej kontrybucji brutto. Jeżeli liczyć również zyski francuskich rybaków i zyski mieszkańców Strasburga, Francja jest beneficjentem netto UE.

Państwa członkowskie	Całościowa składka w Euro	Całościowa składka jako % całościowego budżetu UE	Całościowe wydatki rok 2006 w Euro	Całościowe wydatki jako % całościowego budżetu UE
Unia Europejska	105,259,468,772	100.00%	106,575,500,000	100.00%
Niemcy	22,218,438,941	21.11%	12,242,400,000	11.49%
Francja	17,303,107,859	16.44%	13,496,200,000	12.66%
Włochy	14,359,479,157	13.64%	10,922,300,000	10.25%
Wielka Brytania	13,739,900,046	13.05%	8,294,200,000	7.78%
Hiszpania	8,957,286,488	8.51%	12,883,000,000	12.09%
Holandia	5,552,933,781	5.28%	2,190,400,000	2.06%
Belgia	4,035,286,807	3.83%	5,625,100,000	5.28%
Szwecja	2,832,862,800	2.69%	1,573,400,000	1.48%
Austria	2,308,432,030	2.19%	1,830,100,000	1.72%
Dania	2,130,860,212	2.02%	1,501,900,000	1.41%
Polska	2,099,087,114	1.99%	5,305,600,000	4.98%
Grecja	1,882,611,879	1.79%	6,833,700,000	6.41%
Finlandia	1,544,832,284	1.47%	1,280,400,000	1.20%
Portugalia	1,443,049,602	1.37%	3,634,800,000	3.41%
Irlandia	1,341,281,313	1.27%	2,461,800,000	2.31%
Węgry	1,003,119,411	0.95%	1,842,200,000	1.73%
Czechy	932,392,859	0.89%	1,330,000,000	1.25%
Słowacja	393,148,777	0.37%	696,200,000	0.65%
Słowenia	299,993,572	0.29%	406,000,000	0.38%
Luksemburg	241,439,011	0.23%	1,194,800,000	1.12%
Litwa	221,997,405	0.21%	799,800,000	0.75%
Cypr	144,556,416	0.14%	239,600,000	0.22%
Łotwa	115,205,431	0.11%	402,600,000	0.24%
Estonia	100,756,308	0.10%	300,000,000	0.28%
Malta	57,409,269	0.05%	157,000,000	0.14%
Bułgaria	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	360,600,000	0.34%
Rumunia	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	693,100,000	0.65%

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Unia Gospodarcza i Walutowa
• Unia ekonomiczna
• Swoboda przedsiębiorczości (Unia Europejska)