Język bradź
Z Wikipedii
Język bradź, bradź bhasza (hi . ब्रज भाषा), bradź wandal – język w środkowych Indiach, jeden z gółwnych dialektów literackich języka hindi używany w tzw. "regionie bradź" (bradź bhumi) w obszarze hindi zachodniego (paścim hindi).
Spis treści |
[edytuj] Lokalizacja
Słowo bradź dosłownie znaczy obora, zagroda. Bradź bhumi to pojęcie bardziej kulturowe niż polityczne. Obejmuje, znany z tradycji pasterskich w stanie Uttar Pradesh, region następujących miast: Agra, Aligarh, Badayu, Bareli, Dhaulapur, Eta, Mainnpur, Mathura. W okresie wojen, opisanych w Mahabharacie, był odrębnym państwem. Kojarzony jest przede wszystkim z miejscem narodzin i dzieciństwa Kryszny.
[edytuj] Historia
Powstał z dialektu apabharanśi śauraseni na początku drugiego tysiąclecia n.e. Preferowany był, jako medium ekspresji poetyckiej, zwłaszcza w ramach ruchu religijnego bhakti. Funkcję wiodącego dialektu literackiego prozy hindi przejął następnie dialekt khariboli w XIX w. W poezji bradźbhasza rolę dominującego dialektu utrzymał do początków XX wieku.
[edytuj] Podobne warianty językowe
- Bradźbuli - dialekt hindi pośredni pomiędzy maithili i bengali z wpływami słownictwa bradź bhasza, używany przez średniowiecznych poetów krisznaickich w Bengalu, Assamie i Orisie.
[edytuj] Przedstawiciele
Tworzyli w nim wielcy poeci:
- Asztaćhapa;
- Amir Chusru;
- Biharilal (1595-1664);
- Bhuszan (1612-1714);
- Bhai Gurdas;
- Ćaube Bihari Lal (1603-1663);
- Dhruwadas (1563-1643):
- Hariaudh (1865-1941);
- Hariśćandra (1850-1885):
- Mira Bai;
- Surdas (1478-1582);
jak również pisarze:
- Bharatendu (1850-1855);
- Indradźit;
- Lallulal (1763-1825);
Bradź jest również głównym językiem pieśni należących do tradycji tzw. klasycznej muzyki hindustani.
[edytuj] Bibliografia
Tatiana Rutkowska, Danuta Stasik, Zarys historii literatury hindi, Warszawa, 1922
indyjskie:
assamski • bengalski • bhili • bhodźpuri • bradź • dogri • domari • garhwali • gudźarati • hindi • hindustani • jakati • katchi • kaszmirski • khowar • kohistani • konkani • kumauni • lahnda • magahi • maithili • malediwski • mandeali • marathi • marwari • mitanni † • nepalski • orija • pali † • pashai • pendżabski • prakryty † • romski • sanskryt † • sanskryt klasyczny † • sindhi • shina • syngaleski • urdu • wedyjski †
irańskie:
awestyjski † • beludżi • kurdyjski • mazanderański • osetyjski • pahlawi † • paszto • perski • scytyjski † • zazaki