Język domari

Z Wikipedii

Język domari - język z grupy indyjskiej języków indoeuropejskich. Wywodzi się z sanskrytu za pośrednictwem języków prakryckich. Posługują się nim bliskowschodnie społeczności Domów.

Język domari jest pokrewny innym językom indyjskim z grupy centralnej, np. hindi, urdu, pendżabskiemu czy romani, z którym łączy go podobna geneza. Oba te języki uformowały się poza obszarem subkontynentu indyjskiego wśród wędrownych grup Indusów, pochodzących najprawdopodobniej z kasty Domba, przemieszczajacych się na zachód przez tereny języka perskiego. Domowie opuścili jednak Indie w VI wieku n.e., a więc około 400 lat przed Romami, przez co ich język mimo licznych podobieństw, prezentuje bardziej archaiczny zestaw cech. Na rozwój domari, jego gramatykę, system fonetyczny i słownictwo duży wpływ wywarły (i wciąż wywierają) języki perski i arabski.

Obecnie jest on językiem zagrożonym, wypieranym w coraz większym stopniu przez języki większościowe w krajach, gdzie zamieszkują Domowie. Dzieje się tak zarówno w wyniku wpływu kultury masowej, jak i społecznej marginalizacji oraz prześladowań jego użytkowników. Domari nie posiada standardu literackiego, ani powszechnie uznawanej pisowni. Na ogół zapisuje się go pismem arabskim.

[edytuj] Przykłady

• Zaimki osobowe:

	l.poj.	l.mn.
1.	ama	ame
2.	atu	atmen
3.	panji	panjan, urin

• Odmiana czasownika "być" w czasie teraźniejszym:

"jestem"	stom
"jesteś"	stor
"(on) jest"	sta
"(ona) jest"	sti
"jesteśmy"	sten
"jesteście"	stes
"(oni"/"one) są"	ste

• Liczebniki główne:

1 yek

2 di

3 tirin

4 ishtar

5 pench

6 shesh

7 hoft

8 haysht / haytek

9 nu

10 dez

• Dialog 1:

- Haa baarum. ("To jest mój brat.")

- Keetur mans-ur? ("Gdzie jest twój mąż?")

- Na djami. ("Nie wiem.")

- Baare sta. ("Jest na zewnątrz.")

• Dialog 2:

- Kek halor? ("Jak się masz?")

- Ghay shtum. / Ghay hromi. ("Dobrze.")

- Ar westi! ("Zapraszam!" / "Chodź, usiądź!")

[edytuj] Linki zewnętrzne

• What is Domari?, na stronie cyganologicznej Uniwersytetu Manchesterskiego (en)
• Learning Domari - Unit 1, Donald Kenrick (en)
• Learning Domari - Unit 2, Donald Kenrick (en)
• Learning Domari - Unit 3, Donald Kenrick (en)
• What is Domari?, Donald Kenrick (en)