Portal:Kompozytorzy baroku/Kompozytorzy baroku A-K
Z Wikipedii
[edytuj] Tomaso Albinoni
Tomaso Albinoni to urodzony 8 czerwca 1671 w Wenecji, zmarł 17 stycznia 1751 w Wenecji jeden z największych kompozytorów włoskiego późnego baroku.
Albinoni był synem bogatego weneckiego handlarza papierem,lecz kontynuowanie interesu pozostawił swym braciom, a sam poświęcił się komponowaniu. Określał siebie jako "diletante venete", nawet gdy był już uznanym i doświadczonym kompozytorem. Kiedy firma podupadła jego reputacja i dochody kompozytora znanego nie tylko w Wenecji ale i w Londynie i Amsterdamie (1715 wydrukowano tam op.7 a w 1721 op.9) pozwoliły przezwyciężyć finansowy kryzys.
Jego pierwszym pracodawcą był najprawdopodobniej książę Mantui Karol IV Gonzaga, któremu Albinoni dedykował swój opus 2 z 1700 roku.
Pod koniec życia Albinoni, podobnie zresztą jak Antonio Vivaldi próbował dostosować swa muzykę do coraz popularniejszego stylu preklasycystycznego, niestety bez powodzenia. Vivaldiemu się to również nie udało.
[edytuj] Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach (ur. 21 marca 1685 w Eisenach, zm. 28 lipca 1750. Bach został organistą w Arnstadt w roku 1703. Wkrótce zaczął rozglądać się za lepszą posadą. Zaoferowano mu pracę w Mühlhausen.
Wciąż niezadowolony z pracy w Mühlhausen, w 1708 r. Bach podjął pracę jako nadworny organista i koncertmistrz na dworze książęcym w Weimarze. Tutaj miał możliwość komponowania i wykonywania bardziej muzyki koncertowej z zespołem książęcym.
Wyczuwając wzmożone napięcie na dworze książęcym w Weimarze, Bach ponownie rozpoczął poszukiwanie bardziej stałej pracy zgodnej z jego zainteresowaniami muzycznymi. Książę Leopold z Köthen zatrudnił Bacha jako kapelmistrza. Książę Leopold, sam będąc muzykiem, doceniał talent Bacha, dobrze go wynagradzał i dał mu znaczną swobodę w komponowaniu i graniu. Jednak książę był kalwinistą i nie chciał skomplikowanych dzieł kościelnych, więc w tym czasie większość dzieł Bacha jest z natury świecka. Wiele z dzieł instrumentalnych, między innymi Koncerty brandenburskie, pochodzi z tego okresu.
W 1723 r., Jan Sebastian Bach został kantorem w kościele św. Tomasza w Lipsku. Ta posada wymagała od niego nie tylko nauczania śpiewu w Szkole św. Tomasza, ale także cotygodniowego dostarczania muzyki do dwóch głównych kościołów Lipska. Bach podjął się komponowania nowego utworu muzyki kościelnej na każdy tydzień. Ta męcząca praca stworzyła jedne z najlepszych utworów, z których większość przetrwała. Większość kantat z tamtego okresu bazuje na czytaniach Biblii przewidzianych na dany tydzień.
W roku 1747 Bach przybył na dwór Fryderyka Wielkiego w Poczdamie, gdzie król zagrał motyw dla Bacha i polecił zaimprowizować fugę opartą na tym temacie. Bach zaimprowizował trzyczęściową fugę, potem sprezentował ją królowi jako gotowe dzieło pod nazwą Musikalisches Opfer (Muzyczny dar), BWV 1079, składające się z fug, kanonów i tria.
Słynne niedokończone dzieło Bacha, Kunst der Fuge (Sztuka fugi), napisane zostało kilka miesięcy przed śmiercią. Składa się z 18 skomplikowanych fug i kanonów utworzonych na bazie prostego tematu.
[edytuj] Carl Philipp Emanuel Bach
Carl Philipp Emanuel Bach (8 marca 1714 - 14 grudnia 1788) to urodzony w Weimarze niemiecki kompozytor i klawesynista - drugi z synów Jana Sebastiana Bacha , zwany berlińskim lub hamburskim Bachem
Uczył się w Lipsku i Frankfurcie nad Odrą. Przez ok. 30 lat był nadwornym klawesynistą króla Fryderyka II w Berlinie i Poczdamie. W 1768 objął po Telemanie stanowisko dyrektora w 5 kościołach i kantora w gimnazjum w Hamburgu.
 |
|
[edytuj] Michel Blavet
Michel Blavet urodzony w Besançon 13 marca 1700 roku i zmarłym w Paryżu 28 października 1768 roku, wystawiał swe koncerty fletowe w ramach przedstawień grupy: Concert Spirituel, gdzie zyskały wielką popularność.
|
|
[edytuj] Dietrich Buxtehude
Dietrich Buxtehude (ur. ok. 1637 prawdopodobnie w Helsingborg , zm. 9 maja 1707 w Lubece) - kompozytor i organista okresu baroku.
Początkowo był organistą w mieście Helsingborg w Szwecji i w Helsingør w Danii, a następnie w Lubece, gdzie pozostał do końca życia. W Lubece Jan Sebastian Bach miał okazję usłyszeć jego grę, co wywarło wielki wpływ na dalszą karierę artystyczną Bacha.
Dietrich Buxtehude komponował głównie fantazje organowe i preludia chorałowe. Spora część jego utworów zaginęła.
|
|
[edytuj] Juan Cabanilles
Juan Bautista José Cabanilles y Barrerá (ochrzczony 6 września 1644, zm. 29 kwietnia 1712 w Walencji) - hiszpański kompozytor, organista i ksiądz. Od 1665 roku do śmierci pełnił funkcję organisty katedry w Walencji. Jego twórczość naśladowało wielu hiszpańskich organistów, dla których był mistrzem i wzorem do naśladowania.
|
|
[edytuj] Marc-Antoine Charpentier
Marc-Antoine Charpentier (ur. 1643 w Paryżu, zm. 24 lutego 1704 tamże) był francuskim kompozytorem epoki baroku.
Charpentier był synem pisarza mającego bardzo dobre kontakty z paryskim parlamentem. Marc-Antoine otrzymał bardzo dobre wykształcenie, prawdopodobnie dzięki pomocy jezuitów i został wpisany na listę uczniów w szkole prawniczej w Paryżu mając lat osiemnaście. Między 1667 i 1669 rokiem prawdopodobnie był w Rzymie, gdzie studiował u Giacomo Carissimiego. Według legendy miał przybyć do Rzymu by studiować malarstwo, a Carissimi miał namówić go do poświęcenia życia muzyce. Historia ta jest niemal na pewno fałszywa. Dokładnie zapoznał się z z współczesną mu muzyką włoską.
Od około 1672 roku rozpoczął pracę z Molierem, który zakończył właśnie wówczas (kłótnią) swą współpracę z Jean'em-Baptiste Lully. W 1698 roku Charpentier został mianowany maître de musique w Sainte Chapelle (Kaplicy Św. Ludwika) i pozostał nim do 1704.
|
|
[edytuj] Arcangelo Corelli
Arcangelo Corelli ur. 17 lutego 1653 w Fusignano k. Rawenny we Włoszech, zm. 8 stycznia 1713 w Rzymie) - włoski kompozytor i skrzypek. Jeden z przedstawicieli baroku w muzyce, wirtuoz skrzypiec i kompozytor utworów na ten instrument. Twórca concerto grosso, sonat triowych i solowych na skrzypcach.
|
|
[edytuj] François Couperin
François Couperin (ur. 10 listopada 1668 w Paryżu, zm. 12 września 1733 tamże) to francuski kompozytor epoki baroku.
Pochodził ze znanego rodu kompozytorów i muzyków. Był nauczycielem muzyki w Wersalu, nadwornym klawesynistą i organistą kościoła St. Gervais w Paryżu.
Jest uważany za twórcę formy muzycznej ronda. Tworzył także suity i utwory kościelne.
Od 1693 roku był nadwornym muzykiem króla Ludwika XIV, skomponował 2 msze organowe, około 230 kompozycji klawesynowych zebranych w 4 księgach (często o tytułach programowych), dzieła kameralne, nawiązujące do A. Corellego i J.B. Lully’ego, motety religijne; słynny podręcznik gry na klawesynie L’Art de toucher le clavecin.
|
|
[edytuj] Jean François Dandrieu
Jean François Dandrieu (ur. w 1682 w Paryżu, zm. 17 stycznia 1738 tamże) - francuski kompozytor epoki baroku, organista i klawesynista.
Urodził się w Paryżu w rodzinie artystycznej. Jako cudowne dziecko dał pierwszy koncert w wieku pięciu lat, grając na klawesynie dla Ludwika XIV.
|
|
[edytuj] Johann Caspar Ferdinand Fischer
|
|
[edytuj] Georg Friedrich Händel
Georg Fryderyk Händel (Haendel) (ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor i organista. Ze względu na to, że długie lata przebywał i pracował w Londynie, gdzie był znany pod nazwiskiem George Frideric Handel, uważany jest niekiedy za kompozytora angielskiego. W 1727 roku przyjął obywatelstwo brytyjskie.
Haendel (taka jest trzecia, uniwersalna wersja pisowni jego nazwiska) urodził się w rodzinie bez tradycji muzycznych. Jego ojciec Georg Händel był felczerem i lekarzem na pobliskim dworze. Ożenił się późno z o wiele młodszą od niego dziewczyną. Talent muzyczny ich syna objawił się wcześnie. Do historii przeszły opowieści, które John Mainwaring, również zresztą naturalizowany w Anglii Niemiec, uczynił częścią pierwszej biografii geniusza, ukazanej w niewiele lat po śmierci Haendla. Mainwaring opowiadał o chłopcu grającym potajemnie na klawikordzie – najcichszym z instrumentów klawiszowych na strychu domu w Halle. Mało prawdopodobne, by rzeczywiście miało to miejsce bez zgody ojca. Wiadomo jednak, że Georg-senior lekceważył muzykę i sztukę kompozytorską jako sposób zarabiania pieniędzy, lecz dość przypadkowy muzyczny popis syna w grze na organach zrobił wrażenie na dworakach. Sam lokalny władca nalegał, by ojciec umożliwił synowi naukę gry na instrumentach muzycznych. Ojciec przystał na to pod warunkiem, że młodzieniec będzie również studiował prawo. Haendel rzeczywiście studiował ten przedmiot na uniwersytecie w Halle, jeszcze w jakiś czas po śmierci ojca. Dopiero w 1703 Haendel całkowicie zrezygnował z kariery prawniczej. Był już wówczas od roku organistą w Halle. Gry na organach uczył Haendla Friedrich Zachau, bez wątpienia artysta o dużym talencie, jednak młodzieniec szybko przerósł swego mistrza i postanowił spróbować szczęścia jako muzyk w Hamburgu.
Początkowo Haendel został tam skrzypkiem, lecz wkrótce zapragnął spróbować swych sił w komponowaniu oper. W 1704 doszło do pojedynku między nim a innym kompozytorem i jego przyjacielem Johannem Matthesonem. Podczas wystawienia jednej z oper Matthesona Cleopatra Haendel przejął w swe ręce dyrygowanie orkiestrą, gdy Mattheson był solistą. Mattheson był wściekły, ponieważ Haendel nie odstąpił mu tej funkcji, gdy twórca opery skończył partię solową. Mattheson napadł na Haendla z wyciągniętą szpadą, a Haendel zasłonił się partyturą Kleopatry. Według innej wersji (Matthesona) kompozytorzy stoczyli pojedynek pod wpływem podekscytowanych kłótnią słuchaczy, a Haendla miał uratować mosiężny guzik jego surduta. W każdym razie jeszcze tego samego wieczoru muzycy byli już pogodzeni i razem zasiadali do wieczerzy w jednej z hamburskich oberży.
W 1705 roku Haendel wystawił w Hamburgu swą pierwszą operę Almira, która została doceniona przez słuchaczy. Jeszcze w tym roku wyjechał na kilka lat do Włoch doskonalić swój kunszt kompozytorski. W Wenecji spotkał Domenico Scarlattiego. Poznał też jego ojca Alessandra. Domenico urodził się w tym samym (1685) roku co Bach i Haendel. W Neapolu, wówczas najwspanialszym mieście opery (oprócz Wenecji i Paryża) Haendel wystawił operę która zaniepokoiła innych kompozytorów, ze względu na kunszt przewyższający wszystko co do tej pory komponowano w tym mieście. Podobnie było z operą Agrippina w Wenecji w 1709 roku. Wcześniej jeszcze w 1707 roku Haendel stworzył dzieło oparte na psalmie Dixit Dominus pod tym właśnie tytułem.
Po powrocie z Italii Haendel został muzykiem na dworze Jerzego Ludwika elektora Hanoweru. Ponieważ znany był powszechnie Act of Supremacy z 1700 roku, który czynił elektora następcą na tronie Wielkiej Brytanii, Haendel wybrał się w 1711 roku do tego kraju, by przyjrzeć się jego życiu muzycznemu. Wystawił w tym roku w Londynie operę Rinaldo, która odniosła wielki sukces. Zachęcony powodzeniem Haendel przeprowadził się tam na stałe w 1712 roku. Brytyjczycy spragnieni byli dobrej muzyki, ponieważ od śmierci Henry'ego Purcella i jego brata Daniela, nie było w tym kraju dobrych kompozytorów operowych. Jedynie Włosi odwiedzali Londyn ze swoimi muzykami i aktorami.
Lata dwudzieste były okresem największych triumfów oper Haendla. W 1724 roku powstały dwie z jego najlepszych oper: Giulio Cesare in Egiltto (Juliusz Cezar w Egipcie) i Tamerlano. W 1725 roku światło dzienne ujrzała wspaniała Rodelinda ze słynną arią: Vivi tiranno.
W 1729 roku brytyjscy rodzimi twórcy próbowali reanimować tradycyjną angielską sztukę operową wystawiając słynną Operę Żebraczą, w której wystawieniu pomagał jednak Anglikom (John Gay) Niemiec Johann Christoph Pepusch. To osobliwe działo wystawiane wielokrotnie i będące w pewnym sensie reakcją na włoskie opery Haendla i Porpory, a także satyrą na rząd i cudzoziemskie gusta odciągnęły publikę od oper Haendla na dłuższy czas.
W 1733 roku pojawili się nowi konkurenci tacy jak Nicola Porpora, w którego trupie znajdował się słynny śpiewak - kastrat Farinelli . Porpora, do którego dołączył później Johann Adolf Hasse, męża jednej z jego śpiewaczek faustyny Bordoni, prowadził zakład operowy Theater of the Nobility i był groźny dla Haendla nie tylko z powodu swego niezaprzeczalnego talentu, czy posiadaniu wielkich śpiewaków (Farinelli, Faustina Bordoni) w swej artystycznej "stajni", lecz także z powodu poparcia jego artystycznej działalności przez Fryderyka - księcia Walii i opozycyjnych wobec Jerzego I i gabinetu Walpole'a arystokratów i polityków. Kwestie polityczne wpływały na wybór opery na wieczorną rozrywkę bardziej niż konkretne artystyczne gusta. Pierwszą operą jaką wystawił w Londynie Porpora była Arianna in Nasso (1733), później przyszedł czas na Polifema (Polifemo- 1735). Haendel wytrzymał bój o słuchaczy i widzów komponując znakomitego Kserksesa (Serse - 1738), a przedtem jeszcze pierwszą "czarodziejską operę" Alcina (1735).
W tym okresie Londyn odwiedził Francesco Geminiani, z którym Haendel już w 1715 roku, podczas poprzedniej wizyty Włocha, zawarł serdeczną przyjaźń. Geminiani wydał w Londynie swoje Concerti Grossi, co Haendel naśladował w 1739 roku (Concerti Grossi op. 6). Przy Brook Street, gdzie mieszkał Haendel jego sąsiadem był Maurice Greene inny kompozytor angielski, o wiele słabszy od Haendla, co nie przeszkadzało im utrzymywać dobrych sąsiedzkich stosunków. Greene pisał niezłą muzykę, której jedynie, jak miał stwierdzić Haendel "brakowało powietrza" (czy też "oddechu"). Maurice Greene miał za sobą współpracę z Bononcinim, której nawiązanie miał Haendel skomentować tak, że "Mr. Green poszedł do diabła".
Lata czterdzieste to "okres oratoriów" w muzyce Haendla. Najsławniejszym z jego oratoriów jest oczywiście Mesjasz. Choć i inne są na bardzo wysokim poziomie. Izrael w Egipcie i Baltazar, zawierają potężne partie chóralne, zapowiadające jakby nadejście dramatów muzycznych Wagnera. Przestawienie z oper na oratoria wynikało z chęci dostosowania repertuaru do oczekiwań słuchaczy w dziesięcioleciu metodystycznej odnowy religijnej (Charles Wesley, John Wesley). Sama zmiana sposobu komponowania przyszła mu dość łatwo między innymi dlatego, że eksperymentował on z oratoriami już od pewnego czasu (Alexander Feast, 1736). Motyw chóralny z Judy Machabeusza (1747) - See the conquering Hero comes, o nadchodzącym zwycięstwie był najsłynniejszym motywem muzycznym całego XVIII wieku.
|
|
[edytuj] Jacques Hotteterre
|
|
