Wąwolnica (województwo lubelskie)
Z Wikipedii
| Wąwolnica | |||
|
|||
| Województwo | lubelskie | ||
| Powiat | puławski | ||
| Gmina | Wąwolnica | ||
| Sołtys | Stanisław Mańturz | ||
| Powierzchnia | 9,22 km² | ||
| Liczba mieszkańców • liczba ludności • gęstość |
1120 121 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
81 | ||
| Kod pocztowy | 24–160 | ||
| Tablice rejestracyjne | LPU | ||
Wąwolnica – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Wąwolnica, nad rzeką Bystrą.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Wąwolnica.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wąwolnica jest jedną z najstarszych osad na ziemi lubelskiej. O wiekowej metryce miejscowości może też świadczyć dokument-rękopis z 1027 roku przechowywany na Świętym Krzyżu. W nim to napisano: "W roku 1027 Ojcowie naszego klasztoru robili parafialną posługę w nowo założonej i świeżo do Wiary Świętej nawróconej osadzie Wawelnica". Ślady pierwszej bytności tu ludzi pochodzą jeszcze z epoki kamienia łupanego.
- W XIII w. był tu już gród obronny leżący przy ważnym gościńcu handlowym wiodącym od przeprawy na Wiśle w okolicy dzisiejszego Kazimierza Dolnego przez Rzeczycę, Wąwolnicę do Lublina.
- W kronice parafialnej czytamy opowieść przekazywaną w wąwolnickiej tradycji o początku kultu na tych terenach: "Strasznym był rok 1278 dla Polski. Nawała tatarska zalała ją całą. Ziemia Lubelska najwięcej od innych spustoszeniu uległa, wtedy w głąb kraju krocie spieszyły barbarzyńskie zagony, tu zakładały główne swoje obozowiska, tu zwozili łupy świeżą krwią zbroczone. Spędzane krocie nieszczęśliwych jeńców przeznaczonych na niewolników chana". Po wielkich spustoszeniach Lublina kolej przyszła na położoną od niego o 4 mile drogi Wąwolnicę. Od tego zdarzenia datuje się także początek kultu Matki Boskiej Kębelskiej.
- Przed 1370 uzyskała prawa miejskie, stała się miastem królewskim. Wybudowano zamek (wieżę królewską), kaplicę królewską pw. św. Wojciecha i mur obronny (we wschodniej części grubości aż 3 metrów). Czasy panowania króla Kazimierza Wielkiego to okres świetności Wąwolnicy.
- W 1409 Władysław Jagiełło nadał przywilej targowy.
- Od 1444 na zamku miały miejsce obrady sądu kasztelana lubelskiego
- W 1448 nastąpiła ponowna lokacja miasta na prawie magdeburskim.
- W 1458 Kazimierz IV Jagiellończyk oddał parafię benedyktynom ze Świętego Krzyża, którzy objęli patronat nad miastem i parafią. Prawo patronatu wygasło w 1819 po kasacie zakonu, wówczas prawo patronatu nad parafią otrzymał książę Adam Jerzy Czartoryski.
- W XV w. odbywały się tu sądy kasztelańskie a w XVI w. sądy wojewody lubelskiego nad szlachtą.
- W 1567 w. miasto całkowicie spłonęło, król Zygmunt August polecił wojewodzie lubelskiemu Janowi Firlejowi założyć miasto na nowo, w związku z czym miasto ze wzgórza kościelnego przeniesiono na nowe (obecne) miejsce.
- W 1638 r. konsekrowano kościół dla benedyktynów, przebudowany z dawnej kaplicy królewskiej
- Od XVII nastąpił upadek miasta, które było niszczone kolejno przez wojska rosyjskie, szwedzkie i saskie.
- W 1795 znalazła się w austriackim zaborze.
- Od 1809 należała do Księstwa Warszawskiego.
- Od 1815 należała do Królestwa Polskiego.
- W 1819 kasacja klasztoru.
- W 1820 były w Wąwolnicy l32 domy drewniane i 4 murowane z 1034 mieszkańcami.
- W 1870 władze carskie pozbawiły Wąwolnicę praw miejskich jako akt represji za wspomaganie powstańców styczniowych.
- W 1921 żyło tutaj 1043 Żydów, stanowiąc 35% ogółu mieszkańców.
- W 1946 została spacyfikowana przez UB za sprzyjanie podziemiu.
[edytuj] Zabytki, sanktuaria
Obecny kościół parafialny pw. św. Wojciecha wzniesiono w latach 1907-1914 z ofiar wiernych. Jest to kościół w stylu neogotyku nadwiślańskiego, trójnawowy, z czerwonej cegły. W ołtarzu głównym jest figura Madonny z XIII/XIV w., wyrzeźbiona w drzewie lipowym, nazywana Matką Bożą Wąwolnicką. Obok tego kościoła w prezbiterium dawnego kościoła gotyckiego rozebranego w 1928 znajduje się figura Matki Bożej Kębelskiej – obiekt licznych pielgrzymek.
[edytuj] Turystyka
- W pobliżu Kazimierz Dolny i Nałęczów.
- Nałęczowska Kolej Wąskotorowa oferuje przejazdy specjalnym lub rozkładowym pociągiem turystycznym "Nadwiślanin" na trasie: Nałęczów -Wąwolnica – Karczmiska – Opole Lubelskie – Poniatowa – Wilków.
- Stok narciarski z wyciągami w Rąblowie.
- Stanice Wędkarskie.
[edytuj] Zobacz też
- Józef Gosławski (1908-1963) – polski rzeźbiarz i medalier związany z Wąwolnicą
[edytuj] Linki zewnętrzne
- http://www.wawolnica.pl/
- http://www.nartsport.pl/
- http://sanktuarium-wawolnica.pl/
- Lokalna Organizacja Turystyczna "Ziemia Nałęczowska": Nałęczów, Wąwolnica, Wojciechów
- http://www.dwarowery.daa.pl/wawolnica.php
- Towarzystwo Przyjaciół Wąwolnicy
Adamów • Baranów • Bełżec • Biskupice • Bobrowniki • Boża Wola • Chodel • Czemierniki • Dokudów • Dorohusk • Drążgów • Dubienka • Firlej • Głusk • Goraj • Gorzków • Gozdów • Grabowiec • Hanna • Horodło • Horodyszcze • Izbica • Janowiec • Janów Podlaski • Jarczów • Józefów nad Wisłą • Kamionka • Kodeń • Komarów • Konstantynów • Końskowola • Kraśniczyn • Kraśnik Fabryczny • Kryłów • Kurów • Leśna Podlaska • Lubycza Królewska • Łańcuchów • Łaszczów • Łaszczówka • Łomazy • Markuszów • Michów • Międzyleś • Modliborzyce • Mosty Małe • Nowodwór • Orchówek • Pawłów • Piszczac • Potoki • Prawno • Przytoczno • Rachanie • Rawa • Rejowiec • Rossosz • Sawin • Serokomla • Siedliszcze • Skierbieszów • Sławatycze • Sosnowica • Stężyca • Świerże • Tarnogóra • Teratyn • Tuchowicz • Turobin • Uchanie • Urzędów • Wąwolnica • Wieniawa • Wisznice • Wohyń • Wojcieszków • Wojsławice • Wrzelowiec • Wysokie • Żółkiewka
