Westland Lysander

Z Wikipedii

Westland Lysander
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Westland Aircraft Limited
Typ	samolot współpracy z armią
Konstrukcja	górnopłat o konstrukcji całkowicie metalowej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	2
Historia
Data oblotu	15 czerwca 1936
Lata produkcji	1937 – 1942
Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy Bristol Mercury XXX
Moc	870 KM (640 kW)
Wymiary
Rozpiętość	15,25 m
Długość	9,15 m
Wysokość	4,42 m
Powierzchnia nośna	24,15 m²
Masa
Własna	1 990 kg
Startowa	2 860 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	340 km/h
Prędkość minimalna	90 km/h
Prędkość wznoszenia	6,35 m/s
Pułap	6 500 m
Zasięg	930 km
Rozbieg	278 m
Dobieg	310 m
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 karabiny maszynowe Browning kal. 7,69 mm 2 sprzężone karabiny maszynowe Lewis kal. 7,69 mm 16 bomb po 10 kg każda na 2 wysięgnikach przytwierdzonych do goleni podwozia albo 3 bomby o łącznej masie 226 kg na zaczepach pod kadłubem
Użytkownicy
Wielka Brytania, Polska

Westland Lysander – brytyjski samolot współpracy z armią, zaprojektowany i zbudowany w 1936 roku w wytwórni Westland Aircraft Limited.

Spis treści 1 Historia 2 Użycie w lotnictwie 3 Użycie w lotnictwie polskim 4 Opis konstrukcji

[edytuj] Historia

W 1934 roku w brytyjskiej firmie lotniczej Westland Aircraft Limited opracowano projekt samolotu współpracy z armią lądową służący do rozpoznawania, korygowania ognia artylerii i atakowania celów naziemnych. Projekt powstał pod kierunkiem inż. W. E. Pettera. Pierwszy prototyp został oblatany 15 czerwca 1936 roku. Drugi prototyp, przystosowany do prób w warunkach tropikalnych, zbudowano w grudniu 1936 roku, a na początku 1937 roku wysłano go do Indii, w celu przeprowadzenia prób.

Prototyp oznaczono jako Westland Lysander Mk I skierowany do produkcji seryjnej na początku 1937 roku. W następnych latach wytwarzano następne wersje tego samolotu różniące się między sobą w zasadzie tylko rodzajem silnika. Samolot ten spełniał warunki samolotów krótkiego startu i lądowania (STOL).

Wersje produkowane seryjne samolotu Westland Lysander:

• Mk I – wersja podstawowa z silnikiem Bristol Mercury XII o mocy 890 KM (655 kW)
• Mk II – wersja z silnikiem Bristol Perseus XII o mocy 905 KM (666 kW)
• Mk III – wersja z silnikiem Bristol Mercury XX o mocy 870 KM (640 kW)
• Mk IIIA – wersja z silnikiem Bristol Mercury XXX o mocy 870 KM (640 kW)
• TT Mk IIIA – wersja wersji Mk IIIA przystosowana do holowania celów powietrznych

Produkcja samolotów Westland Lysander trwała do stycznia 1942 roku i w okresie 1937 – 1942 wyprodukowano łącznie 1425 samolotów tego typu wszystkich wersji.

[edytuj] Użycie w lotnictwie

Pierwsze seryjne samoloty Westland Lysander jako pierwszy otrzymał 16 dywizjon RAF. Jesienią 1939 roku 6 dywizjonów Royal Air Force wyposażonych w samoloty Westland Lysander przerzucono do Francji do współpracy z Brytyjskim Korpusem Ekspedycyjnym. W 1940 roku po rozpoczęciu przez Niemców inwazji na Francję okazało się, że samoloty Westland Lysander przy dużej przewadze Luftwaffe w powietrzu są nieprzydatne w bezpośrednich działaniach bojowych, jak rozpoznanie oraz atakowanie pierwszej linii wroga. W czasie działań poniosły ciężkie straty.

W związku z doświadczeniami z Francji, samoloty Westland Lysander zostały wycofane z działań bojowych i pełniły tylko funkcje pomocnicze, służyły do ratowania zestrzelonych u brzegów Anglii lotników, rzadziej do rozpoznania. Od 1943 roku służyły już wyłącznie do szkolenia i służby specjalnej - współpracy z ruchem oporu w okupowanych krajach.

Samoloty Westland Lysander podczas II wojny światowej uczestniczyły również w działaniach bojowych w Grecji, Egipcie, Palestynie, w Indiach i Birmie.

[edytuj] Użycie w lotnictwie polskim

Samoloty Westland Lysander Mk III otrzymał zorganizowany w październiku 1940 roku polski 309 dywizjon współpracy z Armią, a w czerwcu 1942 roku otrzymał on wersję Mk IIIA. Do lipca 1942 roku samoloty te były używane do szkolenia w wykonywaniu różnych zadań we współpracy z 1 Polskim Korpusem w Szkocji. Ponieważ doświadczenia pierwszych lat II wojny światowej wykazały, że samolot ten nie nadaje się do współpracy z jednostkami lądowymi, polski dywizjon nie wykonywał na nich zadań bojowych.

Natomiast samoloty Westland Lysander z dodatkowymi zbiornikami paliwa – co przedłużyło długotrwałość lotu do 8 godzin, były używane w 138 dywizjonie do zadań specjalnych RAF, gdzie była również eskadra polska. Dywizjon ten zajmował się współpracą z ruchem oporu w okupowanych krajach Europy, prawie wyłącznie operując nad terenem okupowanej Francji.

[edytuj] Opis konstrukcji

Samolot Westland Lysander Mk IIIA był dwumiejscowym samolotem współpracy z armią lądową, górnopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej. Kabiny – zakryte. Podwozie klasyczne – stałe, o szerokim rozstawie kół (2,97 m) starannie oprofilowane. Napęd: 1 silnik gwiazdowy, śmigło metalowe trójłopatowe.

Uzbrojenie:

• 2 karabiny maszynowe Browning kal. 7,69 mm – stałe w owiewkach kół podwozia
• 2 sprzeżone karabiny maszynowe Lewis kal. 7,69 mm – ruchome w tylnej kabinie
• 16 bomb po 10 kg każda na 2 wysięgnikach przytwierdzonych do goleni podwozia albo 3 bomby o łącznej masie 226 kg na zaczepach pod kadłubem