Instytucje Wspólnot Europejskich i organy Unii Europejskiej
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Instytucje międzyrządowe
[edytuj] Rada Europejska
.png/300px-Party_affiliations_in_the_European_Council_(29_February_2008).png)
Zobacz więcej w osobnym artykule: Rada Europejska. Zobacz więcej w osobnym artykule: Przewodniczący Rady Europejskiej.Radę Europejską tworzą szefowie rządów państw członkowskich i prezydenci Francji i Finlandii (choć zwykle towarzyszą im też premierzy) oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji.
Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii, zmienia się więc co pół roku. Traktat z Lizbony podpisany 13 grudnia 2007 r. przewiduje, że przewodniczący Rady Europejskiej ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Rada Europejska zbiera się co najmniej 4 razy w roku, na dwóch formalnych i dwóch nieformalnych, krótkich, zwykle dwudniowych posiedzeniach. Zgodnie z traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja 2004 r. wszystkie formalne spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
Nie należy jej mylić z Radą Europy, która jest osobną organizacją.
Kompetencje Rady Europejskiej:
- Określa ogólne wytyczne polityki Europejskiej
- Wyznacza kierunki rozwoju organizacji
- Koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich oraz zajmuje stanowisko wobec najważniejszych problemów światowych
- Podejmuje decyzje o przyjęciu nowych członków i stowarzyszenia
[edytuj] Rada Unii Europejskiej
Zobacz więcej w osobnym artykule: Rada Unii Europejskiej.Rada Unii Europejskiej, dawniej zwana Radą Ministrów lub Radą Ministrów Unii Europejskiej, jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Rada UE przybrała obecną nazwę na mocy własnej decyzji w 1993 roku. Jednakże w traktatach stanowiących podstawę Unii cały czas widnieje nazwa Rada (Wspólnot Europejskich). Członkami są ministrowie resortowi poszczególnych krajów członkowskich. Możliwe konfiguracje Rady UE:
- Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych
- Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)
- Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
- Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów
- Rada ds. Konkurencyjności
- Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
- Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
- Rada ds. Środowiska
- Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury.
[edytuj] Prezydencja
Zobacz więcej w osobnym artykule: Prezydencja Rady Unii Europejskiej.Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego aktualnie prezydencję. Prezydencja Rady przypada co pół roku na kolejne państwo członkowskie. Jest ściśle związana z Radą UE, a nie z Radą Europejską.
.svg/20px-Flag_of_Belgium_(civil).svg.png){kind=small}
[edytuj] Trojka
Zobacz więcej w osobnych artykułach: Trojka (Unia Europejska), Trójka (polityka).Trojka to nieformalny organ. Początkowo w skład wchodziły 3 państwa: urzędująca Prezydencja, przeszła i przyszła. Głównym jej zadaniem było zapewnienie ciągłości i spójności działań oraz lepszemu przygotowaniu ministerstw kraju, który miał przejąć przewodnictwo w następnym półroczu. Od Traktatu amsterdamskiego skład Troiki to urzędująca Prezydencja, kraj który przejmie przewodnictwo w następnym półroczu, Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Przewodniczący Komisji Europejskiej[9].
[edytuj] Przyszłość Urzędu Prezydencji
W Traktacie lizbońskim zaproponowano stałe dwu i pół letnie przewodnictwo Rady Unii Europejskiej. Osoba taka miałaby się stać nieformalnym Prezydentem Unii Europejskiej i reprezentować ją na zewnątrz. Istnieje w języku polskim problem jak tłumaczyć angielskie president- możliwe tłumaczenia to przewodniczący lub właśnie prezydent [10]. Media spekulują, że możliwymi kandydatami na stanowisko Prezydenta Rady Unii Europejskiej są: Tony Blair [11], Bertie Ahern [12], Jean-Claude Juncker. Pozostali proponowani kandydaci to: Aleksander Kwaśniewski, Anders Fogh Rasmussen, Wolfgang Schüssel, Simeon Saxe-Coburg-Gotha [13], Carl Bildt, José María Aznar, Gianfranco Fini.
.jpg/106px-Jean-Claude_Juncker_(2006).jpg)
W takim układzie Przewodniczący Komisji Europejskiej wykonywałby zadania premiera, a Wysoki Przedstawiciel byłby swego rodzaju ministrem spraw zagranicznych. Trybunał Sprawiedliwości przyrównać można do sądów najwyższych i trybunału konstytucyjnego. Trybunał Obrachunkowy do izby kontroli (polski NIK). Europejski Bank Centralny jest bankiem centralnym. Parlament Europejski byłby pierwszą izbą legislatywy i reprezentował interesy Unii jako całości. Trwa spór czy za senat (drugą izbę) uznać parlamenty krajowe państw członkowskich, czy może Radę UE, która de facto skupia w sobie całą moc legislacji w Unii Europejskiej i reprezentuje interesy części składowych UE.
[edytuj] COREPER
Zobacz więcej w osobnym artykule: Komitet Stałych Przedstawicieli.Składa się ze stałych przedstawicieli państw członkowskich. Jego głównym zadaniem jest przygotowywanie posiedzeń Rady. Faktycznie większość decyzji głosowanych w Radzie zapada właśnie już na szczeblu ambasadorów/stałych przedstawicieli. Na szczeblu ministerialnym dyskutuje się tematy sporne i drażliwe.
[edytuj] Instytucje ponadnarodowe
[edytuj] Parlament Europejski
Zobacz więcej w osobnych artykułach: Parlament Europejski, Stałe komitety w Parlamencie Europejskim.Parlament Europejski jest jednoizbowy i reprezentuje obywateli państw należących do Unii. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, choć komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli. Sekretariat i biblioteka ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu. Parlament Europejski liczy obecnie 785 członków (deputowanych), sprawujących mandat wolny, wybieranych na pięcioletnią kadencję. W Polsce w stosunku do członków PE używa się potocznie określenia "europarlamentarzysta" lub "eurodeputowany", natomiast oficjalne określenie brzmi: "poseł do Parlamentu Europejskiego".
Najważniejsze uprawnienia Parlamentu to:
- współudział w tworzeniu prawa poprzez:
- konsultacje;
- współpracę;
- współdecydowanie;
- akceptację (zgodę) - uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma Rada Unii Europejskiej;
- uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania;
- uprawnienia kontrolne;
- zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego;
- prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów);
- prawo zadawania pytań Komisarzom;
- zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie;
- powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich.
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju, jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się oni zwykle do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie lub pozostają niezależni. Frakcje te odpowiadają mniej więcej ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie parlamentu według przynależności do frakcji a nie według przynależności narodowej.
Robert Schuman • Hans Furler • Gaetano Martino • Jean Pierre Duvieusart • Victor Leemans • Alain Poher • Mario Scelba • Walter Behrendt • Cornelis Berkhouwer • Georges Spénale • Emilio Colombo • Simone Veil • Piet Dankert • Pierre Pflimlin • Henry Plumb • Enrique Barón Crespo • Egon Klepsch • Klaus Hänsch • José María Gil-Robles • Nicole Fontaine • Pat Cox • Josep Borrell • Hans-Gert Pöttering
[edytuj] Komisja Europejska
Zobacz więcej w osobnym artykule: Komisja Europejska.Komisja Europejska, oficjalnie Komisja Wspólnot Europejskich, to rodzaj rządu Unii Europejskiej, odpowiedzialnego za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającej funduszami Unii. Siedzibą Komisji jest Bruksela. Po wejściu w życie traktatu nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy Unia (od początku roku 2007, po wejściu Bułgarii i Rumunii liczba ta wynosi 27). Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw. Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami - są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Europejska i zatwierdza Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi.
Walter Hallstein • Jean Rey • Franco Malfatti • Sicco Mansholt • François-Xavier Ortoli • Roy Jenkins • Gaston Thorn • Jacques Delors • Jacques Santer • Romano Prodi • José Manuel Durão Barroso
Joaquín Almunia | José Manuel Durão Barroso | Jacques Barrot | Joseph Borg | Stavros Dimas | Benita Ferrero-Waldner | Ján Figeľ | Franco Frattini | Mariann Fischer Boel | Dalia Grybauskaitė | Danuta Hübner | Siim Kallas | Meglena Kunewa | László Kovács | Neelie Kroes | Androulla Vassiliou | Andris Piebalgs | Janez Potočnik | Peter Mandelson | Charlie McCreevy | Louis Michel | Leonard Orban | Viviane Reding | Olli Rehn | Vladimír Špidla | Günter Verheugen | Margot Wallström
[edytuj] Instytucje sądowe
[edytuj] Trybunał Sprawiedliwości
Zobacz więcej w osobnym artykule: Trybunał Sprawiedliwości.Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (franc. Cour de Justice des Communautés européennes) jest sądem międzynarodowym, konstytucyjnym i administracyjnym. Powstał na mocy traktatu o EWWiS, a na mocy umowy o wspólnych instytucjach z 25 marca 1957 roku oraz Protokołu o statucie Trybunału Sprawiedliwości, objął jurysdykcją sprawy wszystkich trzech Wspólnot. W jego skład wchodzi 27 sędziów mianowanych przez każde państwo członkowskie oraz 8 rzeczników generalnych (adwokatów) obsadzanych na sześcioletnią kadencję na zasadzie rotacji. Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.
Nie należy mylić z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka z Strasburga, który jest organem Rady Europy
[edytuj] Sąd Pierwszej Instancji
Zobacz więcej w osobnym artykule: Sąd Pierwszej Instancji.Do rozpatrywania drobniejszych spraw
[edytuj] Sąd do spraw Służby Publicznej
Zobacz więcej w osobnym artykule: Sąd do spraw Służby Publicznej.W ramach wspólnotowej instytucji sądowniczej Sąd do spraw Służby Publicznej zajmuje się sporami z zakresu służby publicznej Unii Europejskiej[14].
[edytuj] Instytucje kontrolne
[edytuj] Trybunał Obrachunkowy
Zobacz więcej w osobnym artykule: Trybunał Obrachunkowy.Znany też jako Trybunał Rewidentów Księgowych
[edytuj] Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich.[edytuj] Instytucje gospodarcze
[edytuj] Europejski System Banków Centralnych
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejski System Banków Centralnych.Obejmuje EBC i banki centralne państw członkowskich.
[edytuj] Europejski Bank Centralny (EBC)
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejski Bank Centralny.EBC jest bankiem centralnym Unii Europejskiej i w tym charakterze odpowiada za:
- nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii;
- zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej;
- funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET);
- zapobieganie fałszerstwom banknotów;
- współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.
Poprzednikiem EBC był Europejski Instytut Walutowy, który nie dysponował kompetencjami władczymi i funkcjonował jedynie jako ciało doradcze krajowych banków centralnych. Jego głównym zadaniem było przygotowanie wprowadzenia wspólnej waluty na obszarze Unii.
EBC powstał 1 czerwca 1998 roku w drodze porozumienia krajowych banków centralnych. Konsekwencją tego kroku była likwidacja walut narodowych w ramach Eurosystemu (obejmującego początkowo 11 krajowych banków centralnych) oraz wprowadzenie w ich miejsce wspólnej waluty euro. Nastąpiło to 1 stycznia 1999 roku, rok później do Eurosystemu dołączył, jako dwunasty członek, grecki bank centralny. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem.
[edytuj] Organy międzyinstytucjonalne
[edytuj] Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich
Zobacz więcej w osobnym artykule: Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich.[edytuj] Europejski Urząd Doboru Kadr
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejski Urząd Doboru Kadr.[edytuj] Europejska Szkoła Administracji
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejska Szkoła Administracji.[edytuj] Inne jednostki
[edytuj] Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)
Zobacz więcej w osobnym artykule: Europejski Bank Inwestycyjny.[edytuj] Instytucje doradcze
[edytuj] Inne organy
| Współnotowe |
Cedefop (Kształcenia Zawodowego) • Eurofound (Poprawy Warunków Życia i Pracy) • EEA (Środowiska) • ETF (Kształcenia) • ECMDDA (Monitorowania Narkotyków i Narkomanii) • OHIM (Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego) • EMEA (Leków) • OSHA (Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy) • CPVO (Ochrony Odmian Roślin) • CdT (Tłumaczeń) • FRA (Praw Podstawowych) • EAR (Odbudowy) • EFSA (Bezpieczeństwa Żywności) • EMSA (Bezpieczeństwa na Morzu) • EASA (Bezpieczeństwa Lotniczego) • ENISA (Bezpieczeństwa Sieci i Informacji) • ECDC (Zapobiegania i Kontroli Chorób) • ERA (Kolejowa) • Frontex (Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach) CFCA (Kontroli Rybołówstwa) • GSA (Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej) • ECHA (Chemikaliów) • Fusion for Energy (Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej) |
| Drugiego filaru |
ISS (Studiów nad Bezpieczeństwem) • EUSC (Centrum Satelitarne) • EDA (Obrony) |
| Trzeciego filaru |
Europol (Policji) • Eurojust (Współpracy Sądowej) • CEPOL (Kolegium Policyjne) |
| Wykonawcze |
REA (Badań Naukowych) • EACEA (Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego) • EACI (Konkurencyjności) • TEN-TEA (Transeuropejskiej Sieci Transportowej) • PHEA (Zdrowia Publicznego) |
[edytuj] Pomocnicze jednostki organizacyjne
[edytuj] Powiązane organizacje
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ http://www.eu2004.ie/
- ↑ http://www.eu2005.lu/en/index.html
- ↑ http://www.eu2005.gov.uk/
- ↑ http://www.eu2006.at/en/
- ↑ http://www.eu2006.fi/en_GB/
- ↑ http://www.eu2007.de/en/
- ↑ http://www.eu2007.pt/UE/vEN/
- ↑ http://www.eu2008.si/en/
- ↑ http://www.psz.pl/component/option,com_glossary/func,view/Itemid,99999999/catid,171/term,Troika/
- ↑ http://www.getionary.pl/search?query=president&from=pol_ang&ln=pl
- ↑ UE/ Blair przemawia na temat przyszłości Unii
- ↑ Bertie ahead of Tony Blair in race for EU presidency
- ↑ http://www.psz.pl/content/view/9830
- ↑ http://curia.europa.eu/pl/instit/presentationfr/tfp.htm
