Rodzina Soprano

Z Wikipedii

Rodzina Soprano
Oryginalny tytuł	The Sopranos
Gatunek	dramat
Kraj produkcji	USA
Język	angielski
Twórcy	David Chase
Główne role	James Gandolfini Lorraine Bracco Edie Falco Michael Imperioli Drea de Matteo Dominic Chianese Steven Van Zandt Tony Sirico Robert Iler Jamie-Lynn Sigler Aida Turturro Steven R. Schirripa Vincent Curatola Frank Vincent
Data premiery	10 stycznia 1999
Pierwsza emisja	1999 - 2007
Liczba odcinków	86 (6 sezonów)
Czas trwania odcinka	ok. 53 minut
Lista odcinków
Produkcja
Reżyseria	David Chase Daniel Attias Jack Bender Peter Bogdanovich Henry Bronchtein Martin Bruestle Steve Buscemi Allen Coulter Mike Figgis Rodrigo García Nick Gomez James Hayman John Patterson Tom Patterson Matthew Penn Lorraine Senna Lee Tamahori Alan Taylor Timothy Van Patten Andy Wolk
Stacja telewizyjna	HBO
Rodzina Soprano  na IMDb
Rodzina Soprano  na filmweb.pl

Rodzina Soprano (ang. The Sopranos) jest amerykańskim serialem wyprodukowanym przez HBO o fikcyjnej włosko-amerykańskiej rodzinie mafijnej z północnego New Jersey. Serial składa się z sześciu sezonów. W listopadzie 2006 roku HBO ogłosiło, że do istniejących 77 odcinków zostanie nakręcona druga część szóstego sezonu, będąca zakończeniem składającym się z 9 odcinków. Były one wyświetlane od 8 kwietnia 2007, ostatni odcinek wyemitowano 10 czerwca 2007 r. ^[1]

Od premiery w 1999 roku serial stał się kulturalnym fenomenem zyskującym ogromną popularność i uznanie wśród krytyków za nowatorskie podejście do poglądu na życie mafii, amerykańskiej rodziny, włoskiej społeczności w Ameryce i wpływu przemocy na ludzi. Tak jak inne seriale HBO, Rodzina Soprano jest przeznaczona wyłącznie dla dorosłych widzów ze względu na pojawiającą się przemoc, nagość, narkotyki oraz wulgarny język.

Serial pokazuje trudności jakim stawia czoło główny bohater Tony Soprano (James Gandolfini), boss Rodziny Mafijnej DiMeo z hrabstwa Essex, New Jersey, próbując połączyć często gryzące się życie rodzinne i przywództwo rodzinie mafijnej.

Spis treści 1 Obsada 2 Opis sezonów 3 Symbolika 3.1 Sny 3.2 Jajka 3.3 Zwierzęta 3.4 Godzina trzecia 4 Tematy i charakterystyki 4.1 Nawiązania i aluzje 4.1.1 Telewizja i filmy 4.1.2 Chłopcy z ferajny 4.1.3 Ojciec chrzestny 4.2 Komentarze wydarzeń 4.3 Opis marek 5 Krytyka i pochwały 6 Nagrody 7 Produkcja 7.1 Casting 7.2 Motyw początkowy 7.3 Lokalizacje 7.4 Muzyka 8 Film 9 Przypisy 10 Zobacz też 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Obsada

Anthony "Tony" Soprano (James Gandolfini) jest bossem rodziny mafijnej DiMeo oraz głową rodziny Soprano. Ma kłopoty w swoim życiu rodzinnym i zawodowym. Uczęszcza także na spotkania z psychoterapeutą z powodu ataków paniki, które zaczęły się gdy mały Tony zobaczył jak jego ojciec obcina mały palec u ręki właścicielowi sklepu mięsnego. Jego terapeutą jest Dr Jennifer Melfi, (Lorraine Bracco), także mająca włoskie korzenie. Podchodzi bardzo profesjonalnie do swojej pracy i czuje się odpowiedzialna za pomoc Tony'emu z jego atakami. Dr Melfi walczy aby utrzymać swoją etyczną i zawodową pozycję będąc zastraszana przez Tony'ego i jego życie kryminalne.

Najbliższa rodzina Tony'ego to jego żona Carmela Soprano (Edie Falco), córka Meadow Mariangela Soprano (Jamie-Lynn Sigler) i syn Anthony "A.J." Soprano, Jr. (Robert Iler). Carmela jest dumną matką i oddaną żoną która boryka się akceptacją pracy jej męża oraz boi się o swoją finansową przyszłość. Prowadzi także spotkania towarzyskie z innymi żonami i wdowami po członkach mafii. A.J. początkowo jest normalnym nastolatkiem zmagającym się z niepotwierdzoną diagnozą ADHD oraz młodzieńczym buntem. Meadow jest utalentowaną uczennicą, która racjonalnie podchodzi do zajęć swojego ojca. Dorasta w nadziei, że w przyszłości rozpocznie karierę prawnika lub lekarza.

Dalsza rodzina Tony'ego to: jego matka Livia Soprano (Nancy Marchand), siostry Janice Soprano (Aida Turturro) i Barbara Soprano Giglione (Nicole Burdette), wujek Corrado "Junior" Soprano (Dominic Chianese), kuzyn Tony Blundetto (Steve Buscemi) oraz daleki kuzyn Christopher Moltisanti (Michael Imperioli). Livia jest bystrym manipulatorem posiadającym problemy z samym sobą. Ma problemy z okazaniem miłości i współczucia. Junior jest starszy stażem od Tony'ego w ich kryminalnym królestwie i stara się przejąć całą władzę. To pragnienie bycia bossem połączone z manipulacją Livii prowadzi do nieudanej próby zamordowania Tony'ego w pierwszym sezonie. W wyniku tego stosunki pomiędzy Tonym i jego wujkiem Juniorem intrygują przez cały czas. Janice, która miała dziecko w Quebec ucieka do Seattle. Wraca do New Jersey dziesięć lat później i zapoznaje się z kilkoma znajomymi Tony'ego. Barbara wyprowadziła się by stworzyć swoją własną rodzinę. Blundetto dorastał z Tonym. Jako młody chłopak został skazany za napad z bronią w ręku. Zostaje wypuszczony z więzienia w 5 sezonie. Chrostopher jest dalszym kuzynem Carmeli, jednak Tony uważa go za swojego bratanka i wprowadza go ro mafii pomagając mu w zdobywaniu wyższych pozycji w hierarchii.

Najbliższe otoczenie Tony'ego w rodzinie DiMeo to Silvio "Sil" Dante (Steven Van Zandt), Peter Paul "Paulie Walnuts" Gualtieri (Tony Sirico) i Salvatore "Big Pussy" Bonpensiero (Vincent Pastore). Sil jest Tony'ego consigliere oraz najlepszym przyjacielem, Paulie i Big Pussy są długoletnimi żołnierzami którzy pracowali z Tonym i jego ojcem. Inni wspólnicy Tony'ego to Patsy Parisi (Dan Grimaldi), Furio Giunta (Federico Castelluccio) i Carlo Gervasi. Patsy jest kolejnym żołnierzem, który lubi zbierać książki. Furio został przywieziony z Włoch. Został wypożyczony od zaprzyjaźnionej włoskiej rodziny. Carlo jest żołnierzem starej daty, który przejmuje ekipę.

Inni członkowie rodziny DiMeo to Bobby "Bacala" Baccalieri (Steven R. Schirripa), Richie Aprile (David Proval), Ralph Cifaretto (Joe Pantoliano), Eugene Pontecorvo (Robert Funaro) i Vito Spatafore (Joseph R. Gannascoli). Bobby jest podwładnym Juniora którego Tony często zastrasza. Bobby po jakimś czasie żeni się z Janice. Cifaretto jest ambitny, zarabia najlepiej, ale jednocześnie utrudni życie Tony'emu. Richie Aprile zostaje wypuszczony z więzienia podczas drugiego sezonu, i natychmiast staje się przeciwnikiem Tony'ego. Pontecorvo jest młodym żołnierzem który staje się prawą ręką Christophera. Spatafore buduje swoją pozycje w hierarchii, kiedy ludzie o wyższej randzie umierają. Ma sekret, który zostaje ujawniony dopiero w pierwszej połowie szóstego sezonu.

Do przyjaciół rodziny Soprano zaliczają się Adriana La Cerva (Drea de Matteo), Rosalie Aprile (Sharon Angela), Angie Bonpensiero (Toni Kalem), Artie Bucco (John Ventimiglia) i Charmaine Bucco (Kathrine Narducci). Adriana jest dziewczyną Christophera; ich związek jest bardzo burzliwy. Rosalie jest bliską przyjaciółką Carmeli, oraz wdową po poprzednim bossie DiMeo, Jackiem Aprile. Po jego śmierci nadal jest związana z rodziną. Angie jest żoną Salvatora Bonpensiero, która później otwiera swój własny interes. Artie i Charmaine są szkolnymi przyjaciółmi Tony'ego i prowadzą popularną restaurację "Vesuvio".

John "Johnny Sack" Sacrimoni (Vincent Curatola), Phil Leotardo (Frank Vincent) i "Little" Carmine Lupertazzi, Jr. (Ray Abruzzo) są znaczącymi postaciami z Nowego Jorku, członkami rodziny mafijnej Lupertazzi, która dzieli większość interesów z rodziną DiMeo. Pomimo, że interesy obu rodzin często są sprzeczne, Tony utrzymuje ciepłe stosunki z Johnnym Sackiem, woląc zawrzeć umowy przynoszące korzyści dla obu rodzin. Phil Leotardo jest trudniejszy w interesach oraz często stara się stosować przemoc wobec ekipy Tony'ego.

[edytuj] Opis sezonów

Serial zaczyna się, gdy Tony Soprano przez ataki paniki zaczyna terapię u Dr Jennifer Melfi. Stopniowo Tony odkrywa, że to jego matka, Livia, jest manipulantką i prawdopodobnie na problemy psychiczne, jego dzieci martwią się swoją przyszłością, ktoś z jego ludzi sprzedaje informacje dla FBI a jego własny wujek chce jego śmierci. Wujek Junior staje się bossem rodziny, ale to Tony stara się wszystkim rządzić. Wściekły na plan Juniora Tony reaguje i odkrywa jaką rolę w tym wszystkim odegrała jego matka. Livia po ujawnieniu tych informacji dostaje ataku. Wujek Tony'ego, Junior, zostaje aresztowany przez FBI.

W drugim sezonie, Richi Aprile zostaje uwolniony z więzienia i stara się być niezależny w świecie mafii oraz zaczyna spotykać się z siostra Tonyego, Janice. Przyjaciel Tony'ego "Big Pussy" wraca do New Jersey po czasowej nieobecności i Tony uświadamia sobie, że jest on informatorem. Zmagając się z tymi problemami, Tony osobiście zabija Big Pussy'ego, a Janice zabija w akcie desperacji Richiego.

Podczas trzeciego sezonu ambitny Ralphie Cifaretto wraca do organizacji Tony'ego po długiej nieobecności. Zostaje wciągnięty do rodziny i Tony promuje go. Jackie Aprile Jr zaczyna spotykać się z córką Tony'ego i przez swoją lekkomyślność zaczyna zadawać się z mafią. Tony początkowo stara się wytłumaczyć narwany charakter Jackiego jego młodym wiekiem, stara się go upomnieć i wytłumaczyć przez bezpośrednią rozmową. Pomimo przestrogom Tony'ego Jackie przekracza linię organizując kradzież, przez co wydaje na siebie wyrok. Tony decyduje się przekazać odpowiedzialność na Ralpha Cifaretto. Ma on podjąć decyzję, czy Jackie przeżyje, czy nie. Ralph ostatecznie wydaje wyrok śmierci na Jakiego

W czwartym sezonie Tony zabija Ralpha w akcie wściekłości po tym jak dowiedział się, że Ralph uśmiercił ich konia wyścigowego Pie-O-My, podkładając pożar w stajni. Zachowanie Ralpha stawało się coraz bardziej nie do zniesienia, był coraz brutalniejszy włączając zabicie jednej z dziewczyn pracujących dla Sila. Napięcie pomiędzy Tonym a Carmelą sięga zenitu gdy kochanka Tony'ego dzwoni do jego domu. Ich małżeństwo rozpada się. Tony dostaje propozycje od Jonny'ego Sacka, przyjaciela z rodziny Lupertazzi, aby zamordować Carmine Lupertazzi, która ostatecznie odrzuca.

W piątym sezonie kuzyn Tony'ego, Tony Blundetto zostaje wypuszczony z więzienia razem z innymi członkami mafii. Carmine nieoczekiwanie umiera bez powierzenia władzy swojemu następcy, przez co wybuchają sporo o przywództwo w Nowym Jorku. Blundetto starając się nie wracać do świata przestępczego sprzeciwia się rozkazom Tony'ego. Kiedy Blundetto zabija brata Phila Leotardo, Johnny żąda wydania go im. Po odmowie, która prowokuje Nowy Jork, Tony postanawia sam zabić kuzyna. Woli takie rozwiązanie, niż mieliby to zrobić ludzie z Nowego Jorku. Tony przekonuje Carmelę, aby ta do niego wróciła. Christopher odkrywa, że jego dziewczyna, Adriana, jest informatorem FBI i mówi o tym Tony'emu. Tony razem z Christopherem wysyłają Silvio Dante aby ją zabił. Kiedy już nastaje pokój między Tonym i Jahnym, i rodziny mają wracać do wspólnych interesów, Johnny zostaje aresztowany przez FBI.

W pierwszej części szóstego sezonu Tony zostaje postrzelony przez swojego wuja Juniora, starego i zdezorientowanego. Po postrzale Tony przeżywa dziwne doświadczenia podczas śpiączki. Zmienia to jego poglądy i zachowanie. Jednakże na jego głowę spada coraz więcej spraw związanych z interesami. Christopher Moltisanti, po zawarciu związku małżeńskiego i kupieniu nowego domu, zakochuje się (oraz wraca do narkotyków) w pięknej kobiecie, agencie nieruchomości, która podoba się także Tony'emu. Vito Spatafore okazuje się być gejem i Tony czuje impuls, żeby podzielić się ta informacją, przez Phila Leotardo, z nowym bossem Nowego Jorku, Johnnym Sackiem będącym z więzieniu. Kiedy Tony nie podejmuje żadnej akcji z tej sprawie, Phil zabija Spatafore. Rodzina przestępcza Tony'ego w odwecie zabija jednego z członków mafii nowojorskiej, po czym rodziny są na krawędzi wojny.

[edytuj] Symbolika

[edytuj] Sny

Jednym z unikalnych aspektów serialu jest przedstawienie snów. Są one użyte w nietypowy sposób, przedstawiane za pomocą intensywnej symboliki tak, aby przedstawić co bohaterowie (najczęściej Tony) myślą i czują. Najbardziej znane sny przedstawiają Tony'ego rozmawiającego z Big Pussym, przedstawionym jako ryba, podczas którego Tony uświadamia sobie, że jego przyjaciel był informatorem i sprzedawał informacje dla FBI. Sen tez pokazuje, że podświadomie Tony wiedział o tym, że Big Pussy był kapusiem. W śnie tym Pussy mówi "Nie powinieneś pomijać mnie przy awansach". Inna sławnym snem jest ponad dwudziestominutowa scena w odcinku "The test Dream".

W szóstym sezonie pojawia się najwięcej motywów ze snami. Tony podczas śpiączki śni, że jest normalnym człowiekiem, ale zamienia się tożsamością z Kevinem Finnertym. Ten sen symbolizuje strach Tony'ego przed śmiercią. W trakcie tej sceny Tony utknął w pewnym mieście, a z powodu zamienionej tożsamości nie mógł powrócić do domu. Scena ta symbolizowała czyściec. Gdy Tony wyjrzał przez okno w swoim pokoju hotelowym mógł zobaczyć błyskające światło, które symbolizowało niebo. Czerwona poświata w innym miejscu symbolizowała piekło.

[edytuj] Jajka

Jajka zwiastują nieszczęście, zazwyczaj śmierć albo szaleństwo. Podobne znaczenie występuje w "Ojcu chrzestnym" za każdym razem gdy na ekranie pojawia się pomarańcza.

Na przykład: w odcinku "Commendatori" żona Pussy'ego upuszcza karton jajek kiedy Pussy schodzi po schodach, Pussy później zabija znajomego, który widział go z agentem FBI; w "Long Term Parking", Adriana proponuje Christopherowi, że ugotuje mu jajka, po tym jak przyznała się do pracy z FBI, po czym zostaje szybko zabita; w "Watching Too Much Television" Irina oferuje Tonyemu sałatkę jajeczną, tuż przed pobiciem Zellmana paskiem przez Tonyego; w "Whoever Did This" Ralph proponuje, że zrobi Tony'emu jajka na śniadanie, po czym Tony zabija go; w "Rat Pack" Carmine Lupertazzi dostaje ataku podczas jedzenia sałatki jajecznej; później Junior prosi Bobiego aby przygotował on jajka dla Tonyego, następnie omyłkowo nazywa Tony'ego Blundetto "Tony Egg (Tony Jajko)", po czym dzwoni telefon z informacją o śmierci Carmine; w "The Test Dream" Valentina przez przypadek podpala swoje kimono od kuchenki, na której przygotowywała jajka dla Tony'ego; po postrzeleniu Christophera następnego ranka jego matka proponuje mu jajka na śniadanie; i na koniec Tony Soprano staje na rozbitym jajku zaraz przed podjęciem decyzji o zabiciu swojego kuzyna, Tony'ego Blundetto, w "All Due Respect". W "Another Toothpick", Bryan Spatafore wysyła swojego kolegę konstruktora do restauracji. Mówi, że Freddy chce jajka. Zaraz po tym Mustage Sally zostaje pobity do nieprzytomności.

W wywiadzie udzielonym w 2006 roku dla stacji BBC, twórca "Rodziny Soprano" David Chase wyjaśnił, że pokazanie jajka jako symboli było przypadkowe i niezamierzone.

[edytuj] Zwierzęta

Zwierzęta są często używane jako symbole. Najsławniejsze, kaczki użyte w pierwszej serii, są odpowiednikiem rodziny Tony'ego, w czwartej serii wiewiórki reprezentują upływ czasu, a czarny niedźwiedź, użyty w piątym sezonie, przedstawia samego Tony'ego. W trzecim sezonie, po tym jak dr Melfi została zgwałcona, miała sen, w którym rottweiler pojawia się, aby uratować ją od napastników. Później uświadamia sobie, że rottweiler jest potomkiem rzymskich psów obronnych, lojalnych ale także okrutnych, a takie cechy ma właśnie Tony, któremu ufa.

Tony okazuje również czułość dla zwierząt, ponieważ (co odkrywa dr. Melfi) nie okazuje jej ludziom, najwyraźniej z powodu braku miłości w dzieciństwie. Depresja Tony'ego zaczyna się, gdy rodzina kaczek opuszcza jego przydomowy basen. Koń wyścigowy Pie-O-My w sezonie czwartym pokazuje łagodną stronę Tony'ego, a śmierć zwierzęcia w pożarze stajni pokazuje, że był on dla niego jak członek rodziny. Tony okazuje większy gniew na Christophera za to, że przez przypadek zabija psa Adriany, Cosette, niż gdy dowiaduje się, że Chris nadal zażywa narkotyki. Tony przeżył też małe załamanie, gdy dowiedział się, że ojciec, gdy Tony był mały, oddał jego psa swojej kochance, Fran Felstein.

[edytuj] Godzina trzecia

"Trzecia godzina" wydaje się mieć swoje znaczenie. Pierwszy raz zostaje wspomniana w pierwszym sezonie w odcinku "Meadowlands", kiedy Tony śni, że jego wspólnik odwiedza dr. Melfi. W odcinku "From Where to Eternity" Christopher budzi się ze śpiączki myśląc, że był w piekle i przekazuje wiadomość dla Tony'ego i Pauliego od Brandona Filone i Mikeya Palmice o treści: "godzina trzecia".

W szóstym sezonie Vito dzwoni do Silvia o trzeciej z taniego motelu, po tym jak uświadamia sobie, że wiadomość o jego preferencjach seksualnych została odkryta przez rodzinę z Nowego Jorku, mając nadzieję że wiadomość jeszcze nie dotarła do rodziny Soprano. Także w szóstym sezonie, w odcinku "The Ride", Paulie budzi się o trzeciej i dzwoni do swojego doktora aby dowiedzieć się, czy ma raka prostaty.

Może być zauważalne, że godzina trzecia ma wielkie znaczenie dla katolików. Zostało przyjęte, że trzecia po południu jest godziną śmierci Jezusa.^[2]

[edytuj] Tematy i charakterystyki

[edytuj] Nawiązania i aluzje

[edytuj] Telewizja i filmy

Bohaterowie, szczególnie Tony są często pokazywani oglądając filmy lub programy telewizyjne. Tony najczęściej ogląda kanał historyczny a także filmy Jamesa Cagneya "Wróg publiczny nr 1" lub "Biały żar". Sceny pokazane w filmach często odzwierciedlają to co się dzieje w serialu lub symbolizują sytuację w której Tony lub inni bohaterowie się znajdują. Na przykład wujek Junior ogląda w odcinku "Members Only" film "Ścieżki chwały", w którym generał Broulard (Adolphe Mejnou) mówił do pułkownika Daxa (Kirk Duglas "You've spoiled the keenness of your mind by wallowing in sentimentality... You are an idealist, and I pity you as I would the village idiot". Scena ta symbolizowała pogorszenia się pamięci Juniora i jego relacji z Tonym.

Także ostrzeżenia przed piractwem i nielegalnym wykorzystywaniem pirackich kopii filmów DVD są zawsze wyświetlane (zawsze z odpowiednią długością czasu) gdy tylko bohaterowie oglądają film. Na przykład gdy Christopher ogląda "Ojca chrzestnego" oraz gdy Carmela z przyjaciółkami oglądają film "Obywatel Kane". Oba te ostrzeżenia pojawiają się gdy informator FBI jest w pokoju (Big Pussy jest obecny gdy Chris ogląda "Ojca chrzestnego", a Adriana gdy oglądany jest "Obywatel Kane").

Filmy są także inspiracją dla serialu. Christopher ma obsesję na punkcie pisania scenariuszy, która w serialu była przedstawiona jako osobny wątek. W pierwszym i drugim sezonie pisał on scenariusz do filmu "You Bark, I Bite (Ty szczekasz, ja gryzę)" ale ostatecznie nie został on skończony. W szóstym sezonie pisze on scenariusz do filmu o tytule "Pork Store Killer(Morderca ze sklepu z wieprzowiną)" (później przemianowany na "Cleaver"). Przy okazji wykorzystuje on film do przedstawienia sytuacji w jakiej się właśnie znajduje. Również Ralph Cifaretto jest zafascynowany filmami o gladiatorach. Film Ridleya Scotta "Gladiator" wydaje się w szczególny sposób stymulować zuchwałość Ralpha. Możemy także usłyszeć go cytującego fragmenty filmu w trzecim sezonie.

[edytuj] Chłopcy z ferajny

David Chase wspominał w wywiadach, że film Martina Scorsese "Chłopcy z ferajny" był dla niego źródłem inspiracji, porównując ją do koranu.^[3]

W serialu występuje czterech głównych aktorów (Lorraine Bracco, Michael Imperioli, Tony Sirico i Vincent Pastore) którzy zagrali także w "Chłopcach z ferajny". Po jakimś czasie do aktorów dołączył Frank Vincent (Phil Leotardo), który także grał w "Chłopcach...". Także inni aktorzy grający w "Rodzinie Soprano" wystąpili w filmie Scorsese, m.in.: Barbara Soprano Giglione (Nicole Burdette), Larry Boy Barese (Tony Darrow), Carmine Lupertazzi (Tony Lip), FBI Chief Frank Cubitoso (Frank Pellegrino), Albie Cianflone (John "Cha Cha" Ciarcia), Mary De Angelis (Suzanne Sheperd), Beansie Gaeta (Paul Herman), Joanne Moltisanti (Marianne Leone) oraz Pat Blundetto (Frank Albanese). Aktor Chuck Low zagrał rolę żyda Morrie w Chłopcach z ferajny oraz chasydzkiego właściciela hotelu w "Rodzinie Soprano". Inni aktorzy grający małe role w filmie i serialu to: Tobin Bell, Gene Canfield, Gaetano LoGiudice, Vito Antuofermo, Frank Adonis, Anthony Alessandro i Victor Colicchio. W sumie 24 aktorów zagrało w obu produkcjach.

W serialu można znaleźć kilka nawiązań do filmu "Chłopcy z ferajny", na przykład Christopher w jednym z odcinków strzela piekarzowi w stopę, szepcząc "zdarza się" (postać grana przez Imperioli, Spider, w filmie zostaje postrzelona w stopę). Innym przykładem jest postać Phila Leotardo, który w serialu zabija Angelo Garepe w bagażniku samochodu (postać w "Chłopcach..." grana przez tego aktora zostaje zabita w ten sam sposób). W filmie bohaterowie zakopują ciało Billa Batsa na północy stanu Nowy Jork, ale po jakimś czasie muszą wrócić po ciało, ponieważ deweloper wykupił tamten teren. W piątym sezonie "Rodziny Soprano" dwóch bohaterów jedzie na farmę wujka Patsa na północ Nowego Jorku odkopać ciała kilku ofiar, ponieważ deweloper kupił posiadłość.

Także rozpoczęcie każdego z sezonów przedstawiające Tony'ego Soprano wychodzącego w szlafroku przed dom po gazetę, nawiązuje do ostatniej sceny w "Chłopcach z ferajny", w której Henry Hill grany przez Raya Liottę robi to samo.

[edytuj] Ojciec chrzestny

Wielu bohaterów serialu jest zafascynowanych serią filmów o "Ojcu chrzestnym" oraz aktorami którzy w w nim wystąpili. Na przykład Dominic Chianese (Junior Soprano) gra w drugiej części Ojca Chrzestnego postać Johnny'ego Ola. Była take plotka, że Tony Sirico grał w tym filmie, ale to okazało się nieprawdą, zagrał tylko w "Chłopcach z ferajny". W "Ojcu chrzetnym" Tony Lip (Carmine Lupertazzi) i Lou Martini Jr. (Anthony Infante) pojawili się jako goście weselni. Także w trzeciej części "Ojca chrzestnego" Richard Maldone (Albert Barese) zagrał małą rolę jako Joey.

Christopher Moltisanti ma obsesje na temat filmów opowiadających o mafii. Wszyscy bohaterowie widzieli ten film wielokrotnie, do tego stopnia, że np. Paulie mówiąc o Alu Pacino mówi po prostu Al, a część z bohaterów rozróżnia filmy po numerach, np. jedynka oznacza pierwszą część trylogii. Tony i jego ekipa często omawiają swoje ulubione sceny. Dla przykładu ulubioną sceną Tony'ego jest gdy Vito Corleone wraca na Sycylię. Silvio Dante w początkowych sezonach naśladuje Ala Pacino z trzeciej części, mówiąc "Just when I thought I was out, they pull me back in (kiedy myślałem, że jestem już na zewnątrz, oni wciągnęli mnie z powrotem)". Odtwarza też scenę z trzeciej części, rozmowę pomiędzy Michaelem Corleone i Alem Neri, w której Michael mówi "Our true enemy has yet to reveal himself (nasz prawdziwy wróg jeszcze sie nie ujawnił)". Bohaterowie często porównują się do różnych postaci z filmów gangsterskich takich jak Ojciec chrzestny czy Chłopcy z ferajny.

W serialu występują także inne nawiązania do trylogii "Ojca chrzestnego". Tuż przed nieudanym zamachem na życie Tony'ego w pierwszym sezonie, kupuje on butelkę soku pomarańczowego, co nawiązuje do sceny w której Vito Corleone kupuje pomarańcze, a następnie zostaje postrzelony. W piątym sezonie Carmine Luperatzzi przeżywa atak podczas jedzenia przekąski. Na stole wszystkie szklanki są wypełnione wodą, poza szklanką Carmine, w której jest sok pomarańczowy. Także po śmierci Livii Soprano w trzecim sezonie jest ujęcie, w którym Tony Soprano zjeżdża windą do piwnicy domu pogrzebowego, co jest nawiązaniem do sceny, w której Vito Corleone prosi o przysługę swojego przyjaciela Bonasera, po morderstwie jego syna Santino. W odcinku „The Test Dream” słyszymy jak Annette Benning mówi „not coming out of the toilet with only his cock in his hand (żeby nie wyszedł z toalety tylko ze swoim penisem w ręce)", po czym widzimy Tony'ego sięgającego za zbiornik po pistolet. W ten sam sposób Michael robi to w „Ojcu chrzestnym”. W pierwszej części szóstego sezonu, w odcinku „Mayham” Anthony Junior planuje zemstę na wujku Juniorze za próbę zabicia jego ojca. A.J. mówi do Bobby'ego i Christophera, że dojście do Juniora będzie „difficult, not impossible (trudne, ale możliwe)”. Rocco Lampone wypowiedział identyczne słowa do Michaela Corleone podczas rozmowy na temat zabicia Hymana Rotha (Sterling Hayden) w drugiej części trylogii.

[edytuj] Komentarze wydarzeń

Serial był środkiem dla Davida Chasea na pokazanie swojego spojrzenia na życie i świat. Wiele epizodów nawiązuje do prawdziwych wydarzeń, takich jak proces O.J Simpsona, oskarżenie prezydenta Billa Clintona, 11 września, wojna w Iraku, karykatury Mahometa w duńskich gazetach oraz Huragan Katrina. Pokazano także wiele przykładów spisków, które proszą się o komentarz społeczeństwa. Dla przykładu, gdy Tony dowiaduje się, że Johnny Sack kłamie w sprawie kradzieży skuterów Vespa z portu Newark, kiedy widzi wadliwość systemu bezpieczeństwa w portach. Innym przykładem jest historia o sprzedaży przez Tony'ego własności lokalu dzierżawionego przez sklep z drobiem, małego biznesu, dla Jamba Juice [16], dużej korporacji sprzedającej soki owocowe. W tym samym odcinku przedstawione są trudności z pogodzeniem starego systemu organizacji mafii z nowym wielonarodowym kapitalizmem, tak jak w Starbucks.

[edytuj] Opis marek

„Rodzina Soprano” była konsekwentna w opisie marek występujących w serialu. ^[4][5][6] HBO oficjalnie zaprzecza że dostało pieniądze, za umieszczenie różnych marek w serialu i twierdzi, że nie są one handlową ofertą, ale zostały wybrane przez producenta programu. ^[7]

Produkty pokazane w serialu używane przez rodzinę Soprano to na przykład Coca-Cola, piwo Samuel Adams, Tropicana (PepsiCo), Rolling Rock oraz Snapple. Telefony komórkowe firm Motorola i Nokia oraz komputery Apple są często widywane w serialu. Niektóre sceny były kręcone w miejscach takich jak OfficeMax, Home Depot oraz w sklepach Costco. Bezpośrednio w historie pokazywane w serialu wmieszane są m.in. luksusowe samochody (Chevrolet Suburban, Hummer H2, Cadillac Escalade Lexus LS, Nissan Xterra i Porsche Cayenne Turbo, oraz Maserati Coupé, Ford Mustang, a także Mercedes-Benz klasy E). Pojawiają się także takie marki jak gazeta The Star Ledger, papierosy Marlboro. Wszyscy bohaterzy posiadają telewizory firmy Philips.

[edytuj] Krytyka i pochwały

"Rodzina Soprano" jest jednym z najcieplej przyjętych seriali obecnych czasów.^[8] Został obwołany jednym z najlepszych seriali telewizyjnych oraz uznany najlepszym serialem dramatycznym wszech czasów przez "TV Giude" i zajęła piąte miejsce w rankingu na Najlepsze 50 Programów Telewizyjnych Wszech Czasów. We wszystkich internetowych sądach zwyciężał jako najlepszy serial. New York Times nazwał go "najlepszą robotą amerykańskiej popkultury w ciągu ostatnich 25 lat". "Newsweek" napisał, że dawno przed nim nie było tak dobrego serialu.

Serial jest najbardziej lubianym programem telewizyjnym wszech czasów, osiągając oglądalność nawet 13,4 miliona widzów na odcinek. Jako znak popularności może świadczyć fakt, że plakat reklamujący czwarty sezon przedstawiał tylko zdjęcia bohaterów bez tytułu serialu. Bohaterowie są tak rozpoznawani, że nie trzeba umieszczać napisu "Rodzina Soprano", żeby widzowie wiedzieli o co chodzi. Na początku szóstego sezonu w dacie premiery "12 marca" litera "r" została zastąpiona pistoletem. Pomimo spadających ocen dla szóstego sezonu, w ramach rywalizacji z hitem stacji ABC Gotowe na wszystko, "Rodzina Soprano" znalazła się na pierwszym miejscu najchętniej oglądanych seriali w sezonie.

Jednakże pojawiały się także opinie krytyczne na temat serialu. Został nazwany antywłoskim, dyskryminujący włosko-amerykańskich mieszkańców USA i oskarżony o opieranie ich wizerunku na stereotypach. Dyskryminacja rosła w ciągu wyświetlania wszystkich sezonów, czego rezultatem było zakazanie uczestnictwa ekipie w paradzie z okazji dnia Kolumba, tydzień po wyemitowaniu odcinka "Christopher" w którym była mowa o wpływach mafii oraz stosowania przemocy wobec rdzennych mieszkańców podczas Dnia Kolumba.^[9]

Fundacja włosko-amerykańska często krytykowała serial, pokazujący społeczeństwo włosko-amerykańskie w negatywnym świetle. Sprzeciwili się także decyzji burmistrza Bloomberga, która chciał włączyć bohaterów serialu do nowojorskiej parady z okazji Dnia Kolumba. Serial często odwoływał się od tych zarzutów, włączając w to opisanie w satyryczny sposób w serialu organizacji podobnej do Fundacji włosko-amerykańskiej.

Być może za swoją antywłoską naturę serial nie odniósł sukcesu we Włoszech. Był on początkowo wyświetlany w sobotnie wieczory na Canale 5, ale miał małą oglądalność i został przeniesiony do stacji SKY Italia i dopiero wtedy odniósł sukces.

Niektóre krytyki serialu dotyczą pokazywania przemocy w "Rodzinie Soprano". Pobicia, kolejne morderstwa, oraz gwałt na dr Melfi to kilka przykładów z przemocy użytej w trzecim sezonie. Jednakże część widzów krytykowała czwarty sezon za brak przemocy, w porównaniu do poprzednich sezonów.

Również wielu widzów krytykowało serial, za dużą ilość niedokończonych wątków. Kilka najważniejszych przykładów to zaginiony Rosjanin, Valery z odcinka "Pine Barrens" i gwałciciel dr Melfi's z odcinka "Employee of the Month". David Chase upierał się, że obie historie były niezależne i nie wpłynęły by na dalszy bieg historii. ^[10] Scenarzyści serialu znani są z rozwijania wątków bardzo powoli i czasami wydaje się, że są one zapominane, aby po kilku miesiącach a nawet latach w wydobyć je przed zakończeniem sezonu. Najlepszym przykładem jest historia Raymonda Curto, informatora FBI.

Pierwsza część szóstego sezonu była często krytykowana za zbyt wolne tempo. Powolna natura ostatniego sezonu spowodowała, że utracił on wielu fanów i wzmogła krytyki o brak stanowczości w wielu odcinkach. HBO i David Chase odpowiadają, że szósty sezon składa się z 20 odcinków podzielonych na dwie części.^[11][12] Praktyka dzielenia ostatniego długiego sezonu na dwie części jest znana widzom HBO. W ten sam sposób stacja podzieliła ostatni sezon serialu "Seks w wielkim mieście", drugi sezon "Kryminalne zagadki Miami", "Battlestar Galactica", pierwszy sezon serialu Prison Break ("Skazany na śmierć"), "Detektyw Monk". Wciąż szósty sezon jest najbardziej krytykowany, ale nie tylko^[13], znalazł się on bowiem na szczycie listy najlepszych telewizyjnych programów 2006 roku razem z serialem "Zagubieni".^[14]. Był on także nominowany do nagrody Emmy w większej liczbie kategorii niż poprzedni, piąty sezon.

[edytuj] Nagrody

"Rodzina Soprano" była nominowana czterokrotnie do nagrody Emmy za najlepszy serial dramatyczny w latach 1999, 2000, 2001 i 2003, za każdym razem przegrywając. Ostatecznie w 2004 roku wygrali plebiscyt i otrzymali główną nagrodę. Serial był nominowany 17 razy w ciągu pięciu sezonów i cztery razy otrzymywał nagrodę. Program był także nominowany do Złotych Globów w 2000 roku w kategorii najlepszy serial dramatyczny.

"Rodzina Soprano" zdobywała prawie w każdym sezonie nagrodę Emmy dla najlepszego aktora. Edie Falco i James Gandolfini byli nominowani po pięć razy do nagrody Emmy za główne role w serialu i oboje otrzymali po trzy statuetki. Joe Pantoliano zdobył nagrodę Emmy w 2003 roku, a Michael Imperioli i Drea de Matteo zwyciężyli w 2004 roku za role drugoplanowe. Inni aktorzy którzy otrzymali nominacje do nagrody Emmy to Lorraine Bracco, Dominic Chianese, Nancy Marchand, Aida Turturro, Steve Buscemi i Annabella Sciorra.

W 2006 roku serial otrzymał szóstą nominację w kategorii najlepszy serial dramatyczny, ale przegrał z serialem "24 godziny". Także James Gandolfini i Edie Falco zostali ponownie nominowani za najlepszych aktorów pierwszoplanowych, a Michael Impreioni w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy.

[edytuj] Produkcja

[edytuj] Casting

• Tony Sirico chciał zagrać rolę Pauliego Walnuts, o ile nie będzie on kapusiem.
• Lorraine Bracco, która grała wcześniej rolę żony mafioza w filmie Chłopcy z ferajny, dostała propozycję roli Carlemi Soprano. Wybrała jednak rolę dr Melfi, ponieważ uważała, że ta rola będzie dla niej większym wyzwaniem. Także Suzanne Shepherd, która grała matkę Karen Hill w "Chłopcach z ferajny", teraz gra rolę matki Carmeli Soprano.
• David Chase do tego stopnia pokochał sposób gry Drei DiMatteo która pracowała w restauracji w pilotowym odcinku, że stworzył dla niej rolę i zadebiutowała w odcinku "Denial, Anger, Acceptance".
• Steven Van Zandt (Silvio Dante) i David Proval (Richie Aprile) zgłosili się na casting chcąc zagrać rolę Tony'ego Soprano, a Ray Liotta był pretendentem do roli Tony'ego.
• Zanim Joseph R. Gannascoli zagrał w serialu role Vito Spatafore w drugim sezonie, pojawił się jako opiekun sklepu cukierniczego o imieniu "Gino" w odcinku "The Legend of Tennessee Moltisanti".
• Siedmiu aktorów grających w serialu zagrało w filmie "Mickey Niebieskie Oko" w tym samym roku, kiedy zaczęto kręcić "Rodzinę Soprano": Tony Sirico (Paulie Walnuts), John Ventimiglia (Artie Bucco), Aida Turturro (Janice Soprano), Vincent Pastore (Salvatore "Big Pussy" Bonpensiero), Frank Pellegrino (Bureau Chief Frank Cubitoso), Joseph R. Gannascoli (Vito Spatafore) oraz Tony Darrow (Larry).

[edytuj] Motyw początkowy

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych motywów serialu jest motyw początkowy w trakcie, którego odtwarzana jest piosenka "Woke Up This Morning", nagrana przez brytyjski zespół Alabama 3. Główny bohater, Tony Soprano, wyjeżdża z tunelu Lincolna i wjeżdża na autostradę w New Jersey. Pokazywane są liczne punkty charakterystyczne w okolicy miasta Newark. Motyw kończy się wjazdem Tony'ego na podjazd jego domu na przedmieściach North Caldwell w hrabstwie Essex. Ta scena została także użyta w serialu "The Simpsons", w którym auto prowadził Fat Tony.

Pomiędzy wyjazdem z tunelu, a wjazdem na autostradę w lusterku pokazują się wieże World Trade Center. Przed rozpoczęciem czwartego sezony HBO i David Chase usunęli tu ujęcie w reakcji na zamachy na WTC.

[edytuj] Lokalizacje

• Rodzina Soprano mieszka przy 633 Stag Trail Road in North Caldwell (New Jersey).
• Aktualny adres domu to 14 Aspen Drive, North Caldwell, NJ
• Podczas kręcenia miejsc w New Jersey, większość z nich była kręcona w studiu Silvercup na Long Island, Queens, Nowy Jork.
• Wszystkie ujęcia w klubie Bada Bing zostały nakręcone w istniejącym klubie Go-Go Satin Dolls, znajdującym się w Lodi, New Jersey.
• Klub Adriany Crazy Horse istnieje naprawdę pod nazwą The Lollipop Club i był własnością Vincenta Pastore, który grał rolę Salvatore "Big Pussy" Bonpensiero.
• Większa część ujęć wykonanych w szpitalu, odbyła się w Elizabeth, New Jersey.
• Ujęcia na zewnątrz szpitala, użyte w szóstym sezonie, zostały nakręcone Przed Instytutem Technologicznym w Newark (New Jersey).
• Sklep mięsny Centanni's, istnieje naprawdę jako rzeźnia w Elizabeth, także restauracja Vesuvio istnieje w tym mieście.

[edytuj] Muzyka

W serialu przyłozono dużą uwagę przy dopasowaniu muzyki. David Chase wraz z dźwiękowcem Kathryn Dayak osobiście wybierali każda piosenkę, czasami radząc się Stevena Van Zandta, który jest znanym muzykiem ^[15]. Wiele piosenek jest powtarzanych w ciągu jednego odcinka, np: kultowa już piosenka tytułowa "Woke up this morning", "Living on a Thin Line", śpiewana przez The Kinks, "Glad Tidings" Vana Morrisona czy "Sposa son disprezzata" Vivaldiego, wykonana przez Cecilia Bartoli, a także "World destruction" zespołu Time Zone. Twórcy wykorzystali także piosenki kilku innych artystów, takich jak Dean Martin, Annie Lennox, The Kinks, The Rolling Stones, Van Morrison, Pink Floyd, Bon Jovi, Metallica, Deep Purple i Franka Sinatry. W serialu często pojawia się piosenka wykonywaną przez Andreę Bocelliego "Con te partiro".

[edytuj] Film

Pojawiły się plotki, że po zakończeniu serialu powstanie film oparty na fabule serialu. Plotka ta została rozwiana w zapowiedziach ostatniego sezonu, w których możemy usłyszeć o "ostatnich dziewięciu" odcinkach, które miały swoją premierę 8 kwietnia 2007 roku. Jednakże twórca serialu David Chase jednoznacznie nie zaprzeczył mozliwości powstania w przyszłości tego filmu. Tymczasem w połowie marca 2008 roku Nick D'Urso, manager Bada Bing, night klubu, który był nieodzowną częścią serialu ujawnił, że poproszono go o użyczenie lokalu dla potrzeb nowo powstającego filmu. Czyżby więc HBO szykowało dla nas niespodziankę? Przekonamy się wkrótce.^[16]

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Mafia

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona serialu
• Polska strona serialu Rodzina Soprano
• Serwis oraz forum dyskusyjne dotyczące serialu Rodzina Soprano