Sopwith Camel

Z Wikipedii

Sopwith Camel
Sopwith Camel 2F.1
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Sopwith Aviation Company
Typ	myśliwiec
Konstrukcja	drewniana kryta płótnem
Załoga	1
Historia
Data oblotu	grudzień 1916
Zachowane egzemplarze	7
Dane techniczne
Napęd	1 × Clerget 9B 9-cylindrowy rotacyjny
Moc	130 KM (97 kW)
Wymiary
Rozpiętość	8,53 m
Długość	5,71 m
Wysokość	2,59 m
Powierzchnia nośna	21,46 m²
Masa
Własna	420 kg
Startowa	660 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	185 km/h
Prędkość minimalna	77 km/h
Prędkość wznoszenia	5,5 m/s
Pułap	6400 m
Zasięg	485 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 × karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm (.303)
Użytkownicy
Australia, Belgia, Estonia, Grecja, Holandia, Kanada, Łotwa, Polska, Stany Zjednoczone, Szwecja, Wielka Brytania
Rzuty
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Sopwith Camel — (ang. wielbłąd) brytyjski jednomiejscowy myśliwiec z okresu I wojny światowej zbudowany przez Sopwith Aviation Company. Maszyna ta zyskała sławę ze względu na doskonałe parametry lotne i zwrotność.

Spis treści 1 Historia 2 Wersje samolotu Sopwith Camel 3 Ciekawostki 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pierwszy egzemplarz prototypowego myśliwca Sopwith Camel zbudowanego jako następca wcześniejszej konstrukcji tej samej wytwórni Sopwith Pup został oblatany w grudniu 1916 roku. W początkowym okresie nazywano go Big Pup właśnie ze względu na nazwę maszyny, którą miał zastąpić. Uzbrojenie nowego samolotu stanowiły dwa karabiny maszynowe Vickers kalibru .303 cala (7,7 mm) strzelające przez śmigło i zamontowane przed kabiną pilota w charakterystycznym garbie, który stał się przyczyną nazwania maszyny wielbłądem (Camel). Sopwith Camel został wprowadzony do służby w czerwcu 1917 roku, a łącznie wyprodukowano około 5500 maszyn tego typu.

W przeciwieństwie do poprzednich konstrukcji Sopwitha, samolotów Pup i Triplane, Camel nie był maszyn prostą w pilotażu. Zastosowanie silnika rotacyjnego w lekkim płatowcu w przedniej części kadłuba generowało bardzo duży efekt żyroskopowy (zob. precesja), przez co maszyna cechowała się bardzo asymetrycznym pilotażem. Mimo, iż silniki rotacyjne stosowane były w wielu myśliwcach tamtego okresu tak w żadnym z nich asymetria cech lotnych nie była tak silnie zaznaczona. W zakrętach w prawą stronę dało się wykonać łatwiej i szybciej, a w lewą, przeciwną do momentu obrotowego silnika, zdecydowanie trudniej. Często zakręty o 90 stopni szybciej wykonało się jako zakręt o 270 stopni w kierunku przeciwnym. Ze względu na te niedogodności samolot zyskał wśród młodych pilotów opinię maszyny trudnej i niebezpiecznej. Silnik Clerget był bardzo czuły na skład mieszanki paliwowej, a nieodpowiednie dobranie proporcji powodowało gaśnięcie silnika podczas startu. Odnotowano wiele kraks podczas startu, gdy silnik odmawiał współpracy, niedoświadczeni piloci nie umieli sobie poradzić z maszyną z pełnymi zbiornikami paliwa, które znacznie przesuwały środek ciężkości. W locie poziomym środek ciężkości był przesunięty zanadto do tyłu, co w połączeniu z dużym momentem obrotowym silnika skutkowało jeszcze trudniejszym wprowadzaniem maszyny w zakręty, a spadek prędkości bardzo często powodował przeciągnięcie i wpadnięcie w gwałtowny korkociąg. Stery maszyny były bardzo czułe, sterowność bardzo dobra.

Pomimo to Sopwith Camel był jedną z najzwrotniejszych i najlepszych maszyn bojowych I wojny światowej aliantów. Walczący na tej maszynie piloci twierdzili, że latanie na niej prowadzi do drewnianego krzyża, Czerwonego Krzyża lub Krzyża Wiktorii. Sopwith Camel wraz z inną równie dobrą maszyną myśliwską RAF SE.5 pozwalał skutecznie walczyć o panowanie w powietrzu z niemieckimi samolotami wytwórni Albatros Flugzeugwerke. Myśliwce Camel zestrzeliły łącznie 1294 maszyny wroga, więcej niż jakakolwiek maszyna aliancka.

Pilotowany przez majora Williama Barkera Sopwith Camel był najskuteczniejszą maszyną myśliwską w historii RAF-u, zestrzeliwując 46 samolotów i balonów obserwacyjnych w ciągu roku od września 1917 do września 1918 w misjach o łącznym czasie 404 godzin. Maszyna została złomowana w październiku 1918, ale Barker zatrzymał na pamiątkę zegar pokładowy z łącznym czasem misji. Niestety na następny dzień poproszono go o jego zwrot.

W połowie 1918 myśliwce Camel stały się przestarzałe ze względu na niską prędkość i słabe osiągi na pułapach powyżej 4000 metrów, dlatego przeznaczono je do ataków na cele naziemne, wsparcia piechoty i nękania niemieckich sił lądowych, które w marcu 1918 rozpoczęły ofensywę. Taktyka działań Cameli przeciwko piechocie polegała na zrzucaniu 11 kilogramowych bomb i ostrzeliwania z bardzo niskiego pułapu. Przedłużające się prace projektowe nad następcą Camela, myśliwcem Sopwith Snipe spowodowały, że nadal używano go jako myśliwca, aż do zawieszenia broni z Niemcami podpisanego w Compiègne 11 listopada 1918.

[edytuj] Wersje samolotu Sopwith Camel

Myśliwce Camel w okresie produkcji były wyposażane w różne typy silników rotacyjnych:

• Clerget 9B o mocy 130 KM
• Clerget 9Bf o mocy 140 KM
• Le Rhone 9J o mocy 110 KM
• Bentley BR1 o mocy 150 KM
• Gnome Monosoupape 9B-2 o mocy 100 KM
• Gnome Monosoupape 9N o mocy 150 KM

Silniki Gnome różniły się od pozostałych typów tym, że podczas lądowania wyłącznik odcinał dopływ paliwa do pojedynczego cylindra, a nie wszystkich, co powodowało redukcję mocy (silnik rotacyjny nie posiada stricte przepustnicy i może pracować tylko pełną mocą, lub mocą minimalną). W innych silnikach można było chwilowo wyłączać silnik przy pomocy zainstalowanego na drążku sterowym przycisku, redukując moc podczas lądowania.

• Sopwith Camel F.1 — jednomiejscowy myśliwiec, główna wersja produkcyjna.
• Sopwith Camel 2F.1 — wersja przeznaczona do bazowania na lotniskowcu.
• Sopwith Camel 'Comic' Nightfighter — kabina pilota została przesunięta ku tyłowi, a zamiast karabinów Vickers w kadłubie zainstalowano karabiny Lewisa o tym samym kalibrze umocowane na górnej powierzchni płata. Przeznaczeniem tej wersji Camela była obrona przed nalotami Zeppelinów w ramach Eskadr Obrony Kraju (Home Defence Squadron).
• Sopwith Camel F.1/1 — wersja z węższymi skrzydłami.
• Sopwith Camel T.F.1 — T.F. od Trench Fighter - myśliwiec okopowy, eksperymentalny myśliwiec, którego zadaniem było atakowanie kryjącej się w okopach za pomocą karabinów maszynowych skierowanych pod kątem w dół. W celu zabezpieczenia przed ogniem z ziemi na spód kadłuba włożono blachę stalową.

[edytuj] Ciekawostki

• Na świecie zachowało się tylko 7 autentycznych myśliwców Sopwith Camel, które znajdują się w muzeach w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Belgii. W Polsce w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajduje się egzemplarz modelu F.1.
• Sopwith Camel w literaturze:
  • W powieści Ostrze brzytwy Williama S. Maughama z 1943 roku
  • Bohater powieści przygodowych autorstwa Williama E. Johnsa as myśliwski James Biggles Bigglesworth pilotuje między innymi samolot Sopwith Camel.
  • W powieści Williama Faulknera Sartoris z 1929 roku, John i Bayard Sartoris lecący Camelem, zostają zestrzeleni nad okupowaną Francją przez ucznia Manfreda von Richthofena Czerwonego Barona.
• W latach 60. powstała amerykańska grupa muzyczna o nazwie The Sopwith Camel.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Fotografie samolotu Sopwith Camel w witrynie Airliners.net
• Historyczne fotografie z myśliwcami Sopwith Camel i linki do muzeów posiadających w swoich zbiorach Camele.