Tyberiada
Z Wikipedii
Współrzędne: 32°47' N 35°31' E
| Tyberiada טבריה |
|||
|
|||
| Dewiza: brak | |||
| Państwo |  Izrael |
||
| Dystrykt | Północny | ||
| Burmistrz | Zohar Oved | ||
| Powierzchnia | 10 km² | ||
| Położenie | 32° 47' N 35° 31' E |
||
| Wysokość | 209-457 m n.p.m. | ||
| Ludność (2006) • liczba ludności • gęstość |
39 700 3 970 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | +972 4 | ||
|
Położenie na mapie kraju
  Tyberiada
טבריה |
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Tyberiada (właściwie Tiberias, Tweria hebr. טבריה; arab. طبريا) - miasto położone w Dystrykcie Północnym w Izraelu.
Znane uzdrowisko i ośrodek turystyczny na zachodnim brzegu Jeziora Tyberiadzkiego, w Dolnej Galilei. Nazwa została nadana miastu na cześć cesarza Tyberiusza[1].
Jedno z czterech świętych miast Judaizmu - obok Jerozolimy, Safedu i Hebronu.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Tyberiada została założona w latach 17-22 przez Heroda Antypasa, na miejscu zniszczonej wioski Rakkat. Antypas nazwał nowe miasto imieniem ówczesnego cesarza Tyberiusza. Tyberiada stała się stolicą Galilei[2].
Nowy Testament wspomina o Tyberiadzie, jako o mieście położonym nad Jeziorem Tyberiadzkim, nad którym swoją działalność koncentrował Jezus Chrystus. Podczas wojny żydowskiej 66-73 doszło do zniszczenia Jerozolimy. Wówczas członkowie Sanhedrynu osiedlili się w Tyberiadzie, która stała się ważnym ośrodkiem żydowskiego życia umysłowego; tu zredagowano Misznę a masoreci ustalili tekst Talmudu Jerozolimskiego.
W 614 roku Persowie prowadzący wojnę z Bizancjum, najechali na Palestynę. Przeciwko Bizantyńczykom wystąpili wówczas żydowscy powstańcy pod wodzą Beniamina, którzy w Jerozolimie zburzyli liczne kościoły i klasztory. W nagrodę Persowie udzielili 70 żydowskim rodzinom z Tyberiady przenieść się do Jerozolimy i rozpocząć odbudowę żydowskiej społeczności w mieście.
W 637 Palestyna przeszła pod panowanie arabskie. Kalifowie z dynastii Umajjadów wybudowali w Tyberiadzie jeden ze swoich licznych pałaców. Znajdował się on na nadbrzeżu przy Khirbet al-Minya, na północ od Tyberiady.
Od początku VIII wieku do końca X wieku Tyberiada rozkwitała jako ośrodek żydowskiego życia duchowego. Żydowscy uczeni usystematyzowali tutaj pisownię hebrajskiego języka oraz napisali liczne dzieła, które na długie lata wyznaczyły tory rozwoju judaizmu.
Podczas wypraw krzyżowych Tyberiada weszła w skład Królestwa Jerozolimskiego, została stolicą Księstwa Galilei. W 1187 wojska Saladyna oblegały miasto, a w październiku tego roku pokonały krzyżowców w bitwie pod Hittin, w pobliżu Tyberiady. Wówczas opuszczono pierwotne położenie miasta, i przeniesiono je na północ, w miejsce obecnej lokalizacji.
W 1204 w Tyberiadzie pochowano słynnego Rabbi Mojżesza Majmonidesa, który zmarł w Kairze. Miejsce jego pochówku stało się celem licznych żydowskich pielgrzymek.
W 1558 były marrans Doña Gracia wydzierżawił Tyberiadę od Sulejmana Wspaniałego. Odnowił miasto, wybudował jesziwę i zachęcał Sefardyjczyków do osiedlania się tutaj. Zapoczątkowało to okres rozkwitu miasta.
W XVIII i XIX wieku w Tyberiadzie osiedliło się wielu rabinów, którzy uczynili z miasta centrum żydowskiej nauki. Uczynili oni z Tyberiady jedno z czterech świętych miast Judaizmu - obok Jerozolimy, Safedu i Hebronu.
W 1938 doszło w mieście do arabskich rozruchów, w których zginęło 20 Żydów[3].
W 1947 roku ONZ podjęła decyzję o podziale Palestyny. Według tego planu Tyberiada miał znaleźć się w żydowskim państwie[4]. Jednak już podczas wojny domowej w Palestynie w kwietniu 1948 Arabowie dokonali pogromu w Tyberiadzie. Zginęło wówczas 9 Żydów, a wiele żydowskich domów zostało zniszczonych. Brytyjskie władze zażądały, by ze względów bezpieczeństwa wszyscy Żydzi wynieśli się z Tyberiady. W odpowiedzi żydowskie oddziały Hagany przeprowadziły natarcie, zdobywając i niszcząc okoliczne arabskie wioski. Większość arabskiej ludności uciekła wówczas za granicę[5].
[edytuj] Zabytki
Wykopaliska archeologiczne pozwoliły odsłonić łaźnię bizantyjską, ulicę z kolumnadą oraz bazylikę rzymską. Badania G. Forstera w 1973 i 1974 skupiły się na zachodniej bramie miejskiej oraz budynkach mieszkalnych w jej pobliżu. Bramy rzymskiej strzegły dwie potężne, okrągłe wieże; przypomina ona rzymską bramę w Samarii.
Z chrześcijańskich budowli znajduje się tutaj kościół św. Piotra, wzniesiony w XII wieku przez Krzyżowców. Budowla ma kształt odwróconej łodzi. Na dziedzińcu pod murem stoi kamienny pomnik w kształcie ołtarza z herbami polskich miast (Warszawa, Kraków, Poznań, Gdańsk, Lwów i Wilno), wybudowany pod koniec II wojny światowej ze składek polskich uchodźców[6].
Szczególną rolę odgrywają w Tyberiadzie grobowce wybitnych żydowskich uczonych: Rabbi Meira Baal Hanesa, Rabbi Akiwy, Rabbi Mosze Bena Mojmona (Majmonides), Rabbi Ben Zakkai, Rabbi Eliezera Wielkiego, Rawa Ammi i Rawa Assii, oraz Rabbi Izajasza Horowitza. Dwa miejscowe meczety stoją od dawna zamknięte i oczekują na renowację.
[edytuj] Demografia
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2006 roku w mieście żyło 40 tys. mieszkańców[7].
Populacja miasta pod względem wieku (dane z 2006):
| Wiek (w latach) | Procent populacji w % |
|---|---|
| 0-4 | 9,4% |
| 5-9 | 8,9% |
| 10-14 | 8,4% |
| 15-19 | 7,8% |
| 20-29 | 16,8% |
| 30-44 | 17,8% |
| 45-59 | 17,7% |
| ponad 60 | 13,3% |
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
[edytuj] Sport
W Tyberiadzie corocznie organizowany jest maraton, w ktorym biorą udział biegacze z całego świata. Trasa maratonu jest wytyczona wzdłuż wybrzeża Jeziora Tyberiadzkiego do kibucu Ein Gev. Początek i koniec biegu ulokowany jest na ulicach Tyberiady[8].
[edytuj] Gospodarka
Najważniejszym działem lokalnej gospodarki jest turystyka. Wybudowano tutaj liczne hotele i ośrodki wypoczynkowe. Władze miejskie przykładają dużą uwagę do wyglądu miasta. Dzięki dużemu zaangażowaniu, Tyberiada w 2008 po raz drugi z rzędu otrzymała pięć gwiazd w konkursie "Beatiful City – Beatiful Israel", organizowanym przez rząd[9]. Tyberiada jest najpopularniejszą miejscowością wypoczynkową w północnej części Izraela.
Główną atrakcją Tyberiady jest Park Narodowy Hamat Tiberias, położony przy południowym wjeździe do miasta, tuż przy gorących źródłach. W tym miejscu z ziemi wybija siedemnaście gorących źródeł. Już w starożytności odkryto ich lecznicze oraz wzmacniające właściwości. Naturalne termalne źródła koją schorzenia reumatyczne i mięśniowe. Ze źródeł wydobywają się wody bogate w związki siarki, chlorowodorku i soli wapiennych, które mają świetne działanie lecznicze w schorzeniach takich, jak reumatyzm i artretyzm, a także zaburzenia układu nerwowego i rozrodczego. Wybudowano tutaj piękne i godne odwiedzenia łaźnie. Lista dostępnych zabiegów jest bardzo bogata, ale zarazem bardzo droga. Znajduje się jednak bardzo wielu chętnych, którzy spędzają długie godziny na leczniczych seansach w zasiarczonej wodzie[10].
[edytuj] Miasta partnerskie
|
|
[edytuj] Galeria
 Widok na Tyberiadę z powietrza. |
 Hotele Tyberiady. |
 Tyberiada. |
Przypisy
- ↑ Josephus: Antiquities of the Jews. Ss. XVIII.2.3.
- ↑ Wiem Portal wiedzy: Tyberiada (pl). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ Indiana University: Chronology 1938 (en). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ A Survey of Palestine: Prepared in December, 1945 and January, 1946 for the Information of the Anglo-American Committee of Inquiry. Institute for Palestine Studies, 1991, ss. 12-13. ISBN 0887282113.
- ↑ The Rosenblits' Website: International Law and the Jewish People's Collective Rights of Settlement and Self-Determination in the Land of Israel (en). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ Izrael.badacz.org: Turystyka - Tyberiada (en). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ Israel Central Bureau of Statistics (en). [dostęp 2 lutego 2008].
- ↑ International Tiberias Marathon (en). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ Tiberias up-to-date: Environment: Beautiful City (en). [dostęp 21 lutego 2008].
- ↑ Izrael.badacz.org: Turystyka - Tyberiada (en). [dostęp 21 lutego 2008].
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Zdjęcie satelitarne Tyberiady Google Maps
- Mapa Tyberiady
- Najnowsza mapa Tyberiady w formacie pdf Israel Wonders
