Gibraltar
Z Wikipedii
| Gibraltar | |||||
|
|||||
| Dewiza: (łac.) Nulli Expugnabilis Hosti (Niezdobyty przez żadnych wrogów) |
|||||
 |
|||||
| Państwo | Wielka Brytania | ||||
| Język urzędowy | angielski | ||||
| Język używany | angielski, hiszpański | ||||
| Stolica | Gibraltar | ||||
| Status terytorium | terytorium zamorskie | ||||
| Zależne od | Wielkiej Brytanii | ||||
| Głowa terytorium | królowa Elżbieta II | ||||
| Gubernator | gubernator Robert Fulton | ||||
| Szef rządu | szef ministrów Peter Caruana | ||||
| Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
6,5 km² 0 |
||||
| Liczba ludności (2007) • całkowita • gęstość zaludnienia |
27 967 4302,6 osób/km² |
||||
| Jednostka monetarna | funt gibraltarski, funt brytyjski (GIP, GBP) | ||||
| Rok utworzenia | zajęcie fragmentu terytorium Hiszpanii 1713 |
||||
| Strefa czasowa | UTC +1 – zima UTC +2 – lato |
||||
| Kod ISO 3166 | GI/GIB/292 | ||||
| Domena internetowa | .gi | ||||
| Kod samochodowy | GBZ | ||||
| Kod telefoniczny | +350 | ||||
 |
|||||
Współrzędne: 36°08' N 5°21' W
Gibraltar (zniekształcone arab. جبل طارق – Dżabal Tarik, "góra Tarika") – skalisty półwysep na południowym wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego, u wyjścia Morza Śródziemnego na Ocean Atlantycki.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W 711 roku miejsce lądowania berberyjskiego wodza Tarika (stąd nazwa), który rozpoczął w tym miejscu podbój Hiszpanii przez Arabów. W 1462 roku zdobyty przez wojska chrześcijańskie podczas rekonkwisty. W 1704, podczas wojny o sukcesję hiszpańską zajęty przez Wielką Brytanię, ostatecznie przyznany jej pokojem utrechckim jako wieczysta kolonia. "The Rock" (Skała) miała w przeszłości (i ma nadal) ogromne znaczenie strategiczne, bowiem strzeże Cieśniny Gibraltarskiej, będącej jedynym połączeniem Morza Śródziemnego z Atlantykiem. To znaczenie szczególnie wzrosło w latach II wojny światowej – żadne nawodne jednostki flot Niemiec i Włoch nie mogły się tędy przedostać. Do roku 1943 – tj. do opanowania przez Aliantów północnej Afryki i Sycylii – było to jedyne lądowisko dla samolotów kursujących na trasie Anglia – Egipt.
[edytuj] Geografia
Brak bogactw naturalnych i ograniczone zasoby słodkiej wody. Wodę z deszczu przechowuje się w wykutych zbiornikach w skałach. Część wody pochodzi z odsalania wody morskiej.
Gibraltar jest jednym z najgęściej zaludnianych terytoriów świata – ok. 4 245 mieszkańców na km². Ląd wydarty morzu stanowi ok. 1/10 całkowitego obszaru.
Ponad portem i zabudową miejską wznosi się wysoka na 426 m n.p.m. wapienna Skała Gibraltarska, stanowiąca potężną twierdzę pod powierzchnią skały, a na zewnątrz w większości rezerwat przyrody.
Terytorium zależne Wielkiej Brytanii, chociaż pretensje do niego rości sobie Hiszpania. Graniczy na lądzie z hiszpańskim miastem La Línea de la Concepción, od którego oddziela je zdemilitaryzowana strefa neutralna, gdzie wybudowano sztuczny pas startowy lotniska gibraltarskiego i zabudowania lądowego przejścia granicznego pomiędzy Gibraltarem i Hiszpanią.
[edytuj] Ludność
Gibraltar liczy około 27 tys. mieszkańców. Według danych ze spisu z roku 2001, w siedmiu wyodrębnionych dzielnicach miasta zamieszkiwało:
| lp. | dzielnica | mieszk. | % |
|---|---|---|---|
| 1 | East Side | 429 | 1,54% |
| 2 | North District | 4 116 | 14,97% |
| 3 | Reclamation Areas | 9 599 | 34,91% |
| 4 | Sandpits Area | 2 207 | 8,03% |
| 5 | South District | 4 257 | 15,48% |
| 6 | Town Area | 3 588 | 13,05% |
| 7 | Upper Town | 2 805 | 10,20% |
| Gibraltar | 27 495 | 98,18% |
10 września 1967 przeprowadzono tu referendum, w którym mieszkańcy wypowiedzieli się za pozostaniem Gibraltaru jako terytorium zamorskiego Wielkiej Brytanii. Był to pierwszy akt samostanowienia mieszkańców Gibraltaru i od tego czasu 10 września jest co roku obchodzony jako święto narodowe.
[edytuj] Języki
Oficjalnym językiem na półwyspie jest angielski, który używany jest m.in. przez władze, administrację i sądownictwo. Wielu mieszkańców biegle posługuje się też hiszpańskim. Na półwyspie spotyka się również ludzi posługujących się llanito (czyt. ljanito) - pidżinem angielskiego i andaluzyjskiego dialektu hiszpańskiego (przypomina to używany głównie w USA spanglish). Ponadto w Gibraltarze mieszka spora mniejszość maltańska oraz arabska, które posługują się maltańskim oraz arabskim.
[edytuj] Zobacz też
- ustrój polityczny Gibraltaru
- katastrofa lotnicza generała Władysława Sikorskiego
- Cmentarz Trafalgarski
[edytuj] Galeria
 przejście graniczne z Hiszpanią |
 Gibraltar na pierwszym planie, w oddali La Línea de la Concepción |
 Gibraltar, Europa Point – meczet w Gibraltarze |
 Gibraltar, Europa Point – południowy brzeg cypla |
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona gibraltar.gov.uk
- www.gibraltar.gov.gi - Government of Gibraltar Information Services
- http://maps.google.com Gibraltar
- Artykuł po polsku o Gibraltarze - historia, geografia, reportaż
- Bardzo dokładna mapa Gibraltaru po polsku (format PDF)
| Państwa członkowskie |
Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy |
  |
| Terytoria specjalne wchodzące w skład Unii |
Athos (gr.) • Azory (port.) • Büsingen am Hochrhein (niem.) • Campione d'Italia (wł.) • Ceuta (hiszp.) • Gibraltar (bryt.) • Gujana Francuska (fr.) • Gwadelupa (fr.) • Livigno (wł.) • Helgoland (niem.) • Madera (port.) • Martynika (fr.) • Melilla (hiszp.) • Reunion (fr.) • Saint-Barthélemy (fr.) • Saint-Martin (fr.) • Wyspy Alandzkie (fiń.) • Wyspy Kanaryjskie (hiszp.) |
|
| Oficjalni kandydaci | ||
| Terytoria, które wchodziły w skład EWG/UE |
Algieria (do 1962 jako część Francji)[potrzebne źródło] • Grenlandia (do 1985) |
Terytoria zamorskie: Akrotiri • Anguilla • Bermudy • Brytyjskie Terytorium Antarktyczne • Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego • Brytyjskie Wyspy Dziewicze • Dhekelia • Kajmany • Falklandy • Gibraltar • Montserrat • Pitcairn • Święta Helena (dependencje: Wyspa Wniebowstąpienia, Tristan da Cunha) • Georgia Południowa i Sandwich Południowy • Turks i Caicos
Dependencje Korony brytyjskiej: Guernsey (dependencja: Alderney) • Jersey • Wyspa Man
