Historia Szwecji

Z Wikipedii

Historia Szwecji

Spis treści 1 Średniowiecze 2 XVI wiek 3 XVII wiek 4 XVIII wiek 5 XIX wiek 6 XX wiek

[edytuj] Średniowiecze

Południowe obszary współczesnej Szwecji (Skania) była częścią praojczyzny Germanów. W średniowieczu północna i środkowa część kraju została zasiedlona przez plemiona północnogermańskich Normanów. W IX-XI wieku tutejsi wikingowie brali udział w wyprawach łupieżczych, głównie na Ruś i Bizancjum. Równoczesne tworzenie się państwa szwedzkiego i jego chrystianizacja w XI wieku. W XII w.-XIII w. podbój Finlandii przez Szwedów. Od 1397 unia kalmarska z Danią i Norwegią.

[edytuj] XVI wiek

W 1523 Gustaw I Waza doprowadził do usamodzielnia się Szwecji pod władzą dynastii Wazów. Przyjęcie luteranizmu. W latach 1592-1599 Szwecja była złączona unią personalną z Rzeczpospolitą, istniała unia polsko-szwedzka.

[edytuj] XVII wiek

Od 1561, a zwłaszcza w XVII w., od panowania Gustawa II Adolfa (1611-1632, do Karola X Gustawa 1654-1660) walka o dominację w rejonie Morza Bałtyckiego. Wojny z Danią, Polską i Rosją oraz w latach 1630-1648 udział w wojnie trzydziestoletniej, która doprowadziła do uzyskania przez Szwecję pozycji mocarstwowej oraz do uzyskania zdobyczy terytorialnych. W 1645 Szwecja włączyła do swojego terytorium całą Estonię.

[edytuj] XVIII wiek

Po klęsce Karola XII w wojnie północnej (1700-1721) doszło do utraty większości zdobyczy (głównie na rzecz Rosji) oraz utraty rangi mocarstwa. Po śmierci Karola w roku 1718 nastała tak zwana era wolności (1718-1772), czyli okres rozkwitu parlamentaryzmu , przy jednoczesnym zmniejszeniu politycznych wpływów tronu. W pierwszej połowie tej epoki dwie frakcje; 'partia kapeluszy" i "partia czapek" rywalizowały o władze i wpływy. Ważnym wydarzeniem było Zniesienie cenzury w Szwecji (1766). Era wolności dobiegła końca, gdy Gustaw III odnowił władzę absolutną drogą zamachu stanu.

[edytuj] XIX wiek

W 1809 zwierzchnictwo nad Finlandią przejęła carska Rosja. 1814 narzucono Norwegii unię personalną (zerwana przez nią w 1905) . Od 1818 panowanie dynastii Barnadotte.

[edytuj] XX wiek

W drugiej połowie XIX w. i na początku XX w zmiany ustrojowe: reforma parlamentu 1866, powstanie nowoczesnych partii, wprowadzenie rządów parlamentarnych, 1919 powszechne prawo wyborcze. Polityka neutralności podczas I i II wojny światowej. Od lat 30. gł. rządy socjaldemokratów z partii SAP. Głową państwa obecnie jest Karol XVI Gustaw. W latach 50.-70. rozbudowa państwa opiekuńczego, niekolidująca z szybkim rozwojem gospodarczym.