I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łomży
Z Wikipedii
[edytuj] Dane ogólne
- Adres: ul. Feliksa Bernatowicza 4, 18-400 Łomża
- Dyrektor: mgr Jerzy Łuba (od 1 września 2004r.)
- Poprzedni dyrektor: mgr Zygmunt Zdanowicz (przeszedł na emeryturę)
- Wicedyrektorzy: mgr Marek Ciecierski i mgr Jolanta Szabuńko
[edytuj] Historia
[edytuj] Kolegium Jezuickie w Łomży (1614-1773)
Kolegium utworzyli w dniu 5 września 1614 roku przebywający w Łomży jezuici. Początkowo szkoła miała 2 klasy, następnie 4, a w roku 1644 została utworzona klasa retoryki, czyniąc ze szkoły prawdziwą szkołę średnią. Wkrótce w szkole zaczęło rozwijać się życie kulturalno-naukowe. W tym czasie powstał Teatr Szkolny, Sodalicja Mariańska, bursa dla ubogich studentów, chór szkolny, koła samokształceniowe oraz biblioteka. Z początku Kolegium Łomżyńskie było szkołą humanistyczną. Do zasadniczych zmian w programie nauczania szkoły doszło w połowie XVIII wieku. Dodano filozofię, matematykę, historię oraz język francuski. Nauka w szkole była bezpłatna. Nie było ograniczeń narodowościowych i wyznaniowych. Do szkoły uczęszczało ok. 500 uczniów. Budynek szkoły na początku był drewniany. W 1735 wzniesiono murowany gmach.
[edytuj] Szkoła Pijarska (1774-1807)
Po kasacie zakonu jezuitów Komisja Edukacji Narodowej przekazała szkołę pijarom. Zakon pijarski całkowicie podporządkował się zaleceniom KEN. Szkoła miała rangę powiatową i należała do okręgu, którym opiekował się biskup płocki Michał Poniatowski, wkrótce prezes KEN. Przełożony łomżyńskiej szkoły posiadał tytuł rektora. W szkole za "panowania" pijarów nauczano przedmiotów: język polski, religia (nauka chrześcijańska), nauka moralna, łacina, historia, geografia, logika, matematyka, fizyka i mechanika, historia naturalna, język niemiecki, język francuski, rysunki i wychowanie fizyczne. Do szkoły przyjmowano po opanowaniu nauczania początkowego. Wiek, jak wszędzie, był bardzo zróżnicowany.
[edytuj] Szkoła w epoce Księstwa Warszawskiego (1807-1814)
Łomża w okresie Księstwa Warszawskiego była głównym miastem departamentu augustowskiego. Biuro departamentu utworzono w gmachu szkoły pijarskiej, ta więc musiała zniknąć z planu ówczesnej Łomży. Szkołę reaktywowano w 1811 roku. Upadła wraz Księstwem Warszawskim w 1814 roku.
[edytuj] Szkoła Wojewódzka (1815-1834)
Ponownie szkołę powołano do życia w 1815 roku, kiedy to powstało Królestwo Polskie. Szkoła miała wówczas charakter pełnej szkoły średniej. Nauka trwała tu siedem lat (6 klasa trwała 2 lata). Wykładano przedmioty: nauka religii i moralności, język polski, Łacina, język niemiecki, język francuski, język grecki, nauka o starożytności, historia powszechna, historia Polski, historia Rosji, historia naturalna, geografia, algebra, fizyka, mechanika, statyka, chemia, botanika i mineralogia, encyklopedia nauk i wiadomości, kaligrafia i rysunek.
[edytuj] Gimnazjum Wojewódzkie (1834-1839)
Gimnazjum Wojewódzkie stanowiło kontynuację Szkoły Wojewódzkiej, z tym, że do programu wprowadzono obowiązkową naukę języka rosyjskiego. Nazwę szkoły zmieniono w 1834 roku z inicjatywy cara Mikołaja I.
- Gimnazjum Gubernialne (1839-1850) W 1839 roku szkołę podporządkowano kierownictwu oświaty w Petersburgu. W związku z przemianowaniem województw na gubernie szkołę również nazwano Gimnazjum Gubernialnym. Obok języka rosyjskiego wprowadzono język starocerkiewny.
- Szkoła Powiatowa o 5 klasach (1850-1861) W 1850 roku zlikwidowano Gimnazjum i utworzono jedynie 5-letnią (początkowo 4-letnią) Szkołę Podstawową. Inspektorem nowoutworzonej szkoły został mianowany Jakub Ignacy Waga. Choć szkoła straciła rangę szkoły średniej, to poziomem przewyższała "zwykłe" szkoły powiatowe.
[edytuj] Gimnazjum Męskie (1862-1932)
W 1862 roku do szkoły weszła reforma Wielopolskiego. Szkołę uczyniono 7-klasowym Gimnazjum męskim. Jako główny nauczany przedmiot przywrócono język polski, a język rosyjski zredukowano do 2 godzin tygodniowo. Na nauczycielskie stanowiska powrócili Polacy. Sytuacja Gimnazjum drastycznie zmieniła się w 1864 po upadku powstania styczniowego. Zwolniono dotychczasowego rektora, a na jego miejsce powołano Rosjanina - Zacharowa, ale już jako dyrektora. W szkole rozpoczęła się intensywna rusyfikacja. Wprowadzono wykładowy język rosyjski. W 1900 roku wzniesiono nowy dwukondygnacyjny budynek na tyłach starej szkoły. Wysłużoną jezuicką budowlę, mimo protestów Łomżan rozebrano. W 1905 roku w szkole wybuchł strajk młodzieży. Domagano się przywrócenia jako głównych przedmiotów: j. polskiego i historii, a także zniesienia systemu policyjnego. Po powstaniu większość uczniów odeszła. Liczba uczących się zmalała z 519 do 225 (w tym 48 Polaków). Dla powstańców utworzono nową Szkołę Handlową, która poza budynkiem Gimnazjum istniała do 1918 roku, po czym przeniesiono ją do budynku gimnazjalnego. Wówczas szkoła zmieniła nazwę na Gimnazjum Męskie im. Tadeusza Kościuszki, a następnie na Państwowe Męskie Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Pierwszym dyrektorem Gimnazjum został Jan Hellmann. Odtąd w szkole rozwijało się harcerstwo, które wydawało dwa czasopisma "Czuwaj" i "Drużynę". Ponadto młodzież redagowała pisma szkolne: "Głos Ucznia", "Promień" i "U Progu". Szkołę prowadziła wysoko wykwalifikowana kadra pedagogiczna. Duży nacisk kładziono na wychowanie patriotyczne.
[edytuj] Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki (1932-1948)
W 1932 roku po reformie oświaty w szkole obok Gimnazjum powstało 2-letnie liceum. Obie szkoły miały wspólnego dyrektora oraz kadrę pedagogiczną. W 1948 roku z powodu ponownej reformy zlikwidowano gimnazjum, a pozostawiono jedynie 4-letnie liceum.
- Gimnazjum i Liceum w okresie II wojny światowej (1939-1945) 17 września Łomża przeszła pod okupację sowiecką. W październiku NKWD aresztowało dyrektora Czajkowskiego oraz kilku innych przedstawicieli szkoły. W 1940r. przerwano patriotyczna działalność harcerstwa, a najaktywniejszych aresztowano. Trzy osoby zostały skazane na karę śmierci, ale po odwołaniu karę złagodzono do 15 lat na Syberii. Więźniowie zostali odbici z aresztu 22 czerwca 1941 roku. Niebawem do Łomży weszli Niemcy. Szkoła rozpoczęła tajne nauczanie. Dyrektorem został historyk - prof. Czesław Lustych, a jego zastępcą polonista -dr Stanisława Osiecka. Po śmierci 9 maja 1945 roku dyrektora Lustycha w obozie Mauthausen, na dyrektora szkoły powołano dr Stanisławę Osiecką. -
[edytuj] Liceum im. T. Kościuszki (1948-1998)
W latach 1948-1998 w Łomży na ul. Bernatowicza istniało Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki. Przez wiele lat było ono było jedynym liceum w Łomży. Kiedy w mieście zaczęły powstawać nowe licea, do nazwy dodano cyfrę rzymską I. Od roku 1978 dyrektorem szkoły był Zygmunt Zdanowicz.
[edytuj] Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki (od 1999)
W 1999 roku weszła w życie nowa reforma oświaty rządu Jerzego Buzka. Przy I LO powstało Publiczne Gimnazjum nr 6 im. T. Kościuszki w Łomży. Składa się ono z 2 klas każdego rocznika po około 30 osób. W roku szkolnym 2005/06 stworzono 3 mniejsze klasy, ale okazało się to "wielkim niewypałem", ponieważ szkoła nie może pomieścić wszystkich uczniów. Szkoła została stworzona dla wybitnie zdolnej młodzieży i mieści się w tym samym budynku co liceum, pochodzącym z 1900 roku. Gimnazjum na czele z dyrektorem Zdanowiczem weszło do TST, którego współtwórcą był wyżej wymieniony łomżyński dyrektor. Obecnie I LO jest w ścisłej czołówce polskich liceów, a w woj. podlaskim dorównują mu tylko I LO i III LO z Białegostoku. Gimnazjum nr 6 od swojego powstania jest niepokonane w województwie podlaskim. Od 1 wrześnie 2004 roku dyrektorem obu szkół jest mgr Jerzy Łuba.
[edytuj] I LO w statystykach
- Ogólnopolski Ranking Szkół Średnich 2001 - miejsce 16 http://www.rzeczpospolita.pl/teksty/raporty_010105/raporty_a_7-1.F.gif
- Ogólnopolski Ranking Szkół Średnich 2004 - miejsce 27 http://www.liceum.pl/rankingi/ranking2004-1.phtml
- Podlaski Ranking Szkół Średnich 2004 - miejsce 1 http://www.liceum.pl/rankingi/2004-podlaskie.phtml
- Ogólnopolski Ranking Szkół Średnich 2005 - miejsce 18 http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/4457
- Podlaski Ranking Szkół Średnich 2005 - miejsce 1 http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/4457
- Ogólnopolski Ranking Szkół Średnich 2006 - miejsce 27 http://www.liceum.pl/rankingi/ranking2006-caly.phtml
- Podlaski Ranking Szkół Średnich 2006 - miejsce 2 http://www.liceum.pl/rankingi/2006-podlaskie.phtml
- Ogólnopolski Ranking Szkół Średnich 2007 - miejsce 37 http://www.liceum.pl/rankingi/ranking2007-caly.phtml
- Podlaski Ranking Szkół Średnich 2007 - miejsce 3 http://www.liceum.pl/rankingi/2007-podlaskie.phtml
[edytuj] Profesorium
- św. Andrzej Bobola (1591-1657) - ksiądz jezuita, katolicki święty, patron Polski. W latach 1638-1642 doradca rektora i dyrektor Kolegium Jezuitów
- Mikołaj Slaski (1614-1677) - ksiądz jezuita, dyrektor szkoły w latach 1648-1649,
- Kazimierz Sikorski - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Należał do powołanego przez KEN Towarzystwa Ksiąg Elementarnych, które przygotowywało podręczniki do szkół w całej Polsce. Autor podręcznika do nauk chrześcijańskich pt. "Mowy Moralne".
- Ignacy Zaborowski (1754-1803) - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Matematyk i geodeta. Profesor geometrii. Należał do TKE (patrz wyżej). Uznawany za ojca geodezji. Autor "Logarytmów dla szkół narodowych". Za ten podręcznik dostał najwyższą nagrodę - medal królewski "Merentibus". Również autor podręcznika "Geometria powszechna".
- Józef Herman Osiński (1746-1802) - rektor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Uznawany za pierwszego w Polsce elektryka, hutnika, chemika i najwybitniejszego naukowca tamtych czasów. Wykładał matematykę, fizykę, chemię i biologię.
- Franciszek Ksawery Dmochowski (1762-1808) - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Poeta, krytyk literacki, tłumacz. Należał do TKE. Autor "Sztuki rymotwórczej".
- Alojzy Osiński (1770-1842) - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Filolog i słownikarz. Należał do Towarzystwa Ksiąg Elementarnych (TKE).
- Wincenty Jakubowski - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Profesor fizyki i literatury.
- Patrycy Przeczyński - profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Odznaczony za działalność społeczną i patriotyczną medalem "Merentibus".
- Wojciech Szweykowski - uczeń, następnie profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. W końcu pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego.
- Adrian Krzyżanowski - uczeń, następnie profesor Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej oraz profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
- Edward Czarnecki i Tadeusz Bukowski - profesorowi Łomżyńskiej Szkoły Pijarskiej. Chemicy i fizycy. Prowadzili badania laboratoryjne.
- Jerzy Szmidel - pierwszy dyrektor (wcześniej w szkołach łomżyńskich zwierzchnikiem był rektor) Gimnazjum Wojewódzkiego.
- Michał Olędzki - profesor Gimnazjum Gubernalnego. Wykładał w nim język polski.
- Jakub Ignacy Waga (1800-72) - profesor Gimnazjum Gubernalnego. Przyrodnik, florysta. Autor pracy "Flora polska".
- Karol Witte - rektor Gimnazjum Męskiego w latach 1862-64, następca Zacharow
- Czesław Lustych - profesor, dyrektor Gimnazjum i Liceum w okresie II wojny światowej
- Stanisława Osiecka - doktor j. polskiego, wicedyrektor, a następnie dyrektor (od 1945r.) Gimnazjum i Liceum. Jej imię nosi biblioteka w I LO w Łomży.
- Zygmunt Zdanowicz - wieloletni dyrektor I LO w Łomży, współtwórca TST, członek Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej.
[edytuj] Znani absolwenci
- Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego,
- Adrian Krzyżanowski (1788-1852) - profesor Uniwersytetu Warszawskiego,
- Szymon Konarski (1808-1839) - działacz niepodległościowy, radykalny demokrata, uczestnik powstania listopadowego,
- Ludwik Mierosławski (1814-1878) - pisarz, historyk wojskowości, działacz polityczny, generał, dowódca powstańczy,
- Adam Mierosławski (1815-1851) - brat Ludwika; marynarz, inżynier, uczestnik powstania listopadowego,
- Rafał Krajewski (1834-64) - architekt, działacz polityczny; referent w powstaniu styczniowym, Minister Spraw Wewnętrznych Rządu Narodowego Romualda Traugutta,
- Bohdan Winiarski (1884-1969) - prawnik, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, sędzia i przewodniczący Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, członek Polskiej Akademii Umiejętności,
- Adam Chętnik (1885-1967) - etnograf, muzealnik, działacz społeczny i polityczny; miłośnik i badacz kultury kurpiowskiej, autor książek poświęconych Kurpiom Puszczy Zielonej; członek Polskiej Akademii Umiejętności,
- Kardynał Stefan Wyszyński (1901-1981) - arcybiskup metropolita warszawsko-gnieźnieński, kardynał, prymas Polski (zwany Prymasem Tysiąclecia),
- Edward Ciborowski
[edytuj] Inne postacie związane ze szkołą
- Jan Szembek (?-1731) - starosta łomżyński, kanclerz wielki koronny. Fundator Kolegium Jezuickiego od 1725 roku.
- Ewa Leszczyńska-Szembek - żona Jana Szembeka, przejęła inicjatywę męża po jego śmierci.
