Ottokar Brzoza-Brzezina
Z Wikipedii
Ottokar Wincenty Brzoza-Brzezina (ur. 3 marca 1883 w Protivínie w Czechach, zm. 30 sierpnia 1968 w Zielonce pod Warszawą) – generał brygady Wojska Polskiego.
| Ottokar Wincenty Brzoza-Brzezina | |
|---|---|
| Brzezina | |
 |
|
| Życie |  generał brygady |
| Data urodzenia | 3 marca 1883 Protivín, Czechy |
| Data śmierci | 30 sierpnia 1968 Zielonka |
| Kariera | |
| W służbie od | |
| Pełniona funkcja | dowódca |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
Spis treści |
[edytuj] Młodość i I wojna światowa
Był z pochodzenia Czechem. Ukończył cztery klasy szkoły realnej i następnie jeden rok Wyższej Szkoły Przemysłowej w Pilźnie. Wstąpił do Szkoły Kadetów Artylerii w Wiener Neustadt, którą ukończył w 1903 r. Podjął zawodową służbę wojskową w armii austriackiej w 31 Pułku Artylerii Polowej w Stanisławowie, a od sierpnia 1903 r. w 1. Pułku Artylerii Górskiej w Nowym Targu. W 1909 r. został przeniesiony do rezerwy. W 1911 r. wstąpił do Związku Walki Czynnej, a następnie do Związku Strzeleckiego, w którym sprawował funkcję komendanta na miasto Stanisławów. Po wybuchu I wojny światowej, od sierpnia 1914 r. służył w Legionach Polskich. Uczestniczył m.in. w Bitwie pod Krzywopłotami, gdzie wsławił się skutecznym ogniem jedynej baterii artylerii, którą dowodził. Do marca 1917 r. był organizatorem i dowódcą 1. Pułku Artylerii, a do lipca 1917 r. sprawował funkcje dowódcy baterii i dywizjonu w 28. Pułku Artylerii. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej i został dowódcą baterii zapasowej w 1. Pułku Artylerii Górskiej. Bohater wiersza Jana Lechonia "Polonez artyleryjski" z tomu Karmazynowy poemat ze znaną strofą To major Brzoza kartaczami w moskiewskie pułki wali.
[edytuj] Wojna polsko-bolszewicka 1919/1920 r.
W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Do grudnia 1918 r. był dowódcą Podhalańskiego Okręgu Wojskowego w Nowym Targu oraz czasowo szefem i dowódcą Okręgu Generalnego Kraków. W kwietniu 1919 r. został dowódcą 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów. Od kwietnia do czerwca 1920 r. pełnił funkcję szefa sekcji amunicji w Departamencie Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych, po czym został inspektorem artylerii Armii Rezerwowej. W czerwcu 1920 r. objął dowództwo 6 Dywizji Piechoty, z którą walczył krótko w wojny polsko-bolszewickiej 1919/1920 r. Już w sierpniu 1920 r. został zastępcą dowódcy artylerii obrony Warszawy.
[edytuj] Okres międzywojenny
W okresie od stycznia do czerwca 1921 r. był oficerem inspekcyjnym artylerii przy szefie Sztabu Generalnego. Do września 1922 r. sprawował funkcję oficera sztabu w DOK I w Warszawie, a do listopada 1925 szefa artylerii i służby uzbrojenia w DOK VIII w Toruniu. Następnie znajdował się w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu w Toruniu. Z dniem 31 sierpnia 1927 r. przeniesiony w stan spoczynku. Zamieszkał w Zielonce pod Warszawą, gdzie za zasługi otrzymał grunty i folwark nazwany "Brzoza".
[edytuj] Wojna obronna 1939 r.
1 września 1939 r. płk O. Brzoza-Brzezina zgłosił się do służby wojskowej; 22 września objął dowództwo nad improwizowanym zgrupowaniem "Brzoza", które zorganizował z różnych oddziałów zapasowych w rejonie Małoryty. 25 lub 26 września wraz ze swoim zgrupowaniem podporządkował się dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie" gen. Franciszkowi Kleebergowi. 28 września po włączeniu w jego skład zgrupowania "Drohiczyn Poleski" całość została formalnie nazwana 50 Dywizją Piechoty Rezerwowej "Brzoza". Brał czynny udział w ostatniej bitwie kampanii wrześniowej pod Kockiem i Wolą Gułowską. Wzięty do niewoli, został z niej rychło zwolniony (ze względu na swoje czeskie pochodzenie) i w połowie października powrócił do Zielonki.
[edytuj] Okres okupacji niemieckiej
W czasie okupacji prowadził firmę budowlaną. Od listopada 1939 r. nawiązał kontakt z Komendą Główną SZP. Jego majątek pełnił rolę konspiracyjnego ośrodka Okręgu Warszawskiego SZP, a następnie ZWZ-AK. W 1943 r. powstała w nim baza szkoleniowa dla podoficerów batalionu terytorialnego AK "Dęby". Ottokar Brzoza-Brzezina czynnie współpracował z wywiadem AK. W swoim folwarku ukrywał także grupę Żydów. W 1944 r. został aresztowany przez Niemców i wywieziony do obozu jenieckiego II C Woldenberg.
[edytuj] Lata powojenne
Po uwolnieniu z niewoli, powrócił do Polski. Ponownie zamieszkał w Zielonce, gdzie zmarł. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
[edytuj] Odznaczenia
Był odznaczony m.in.:
- Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari
- 4-krotnie Krzyżem Walecznych.
- Znak oficerski "Parasol"
[edytuj] Awanse
- chorąży – 1903 r.
- podporucznik – 1905 r.
- porucznik – 1909 r.
- kapitan – 1914 r.
- major – 1915 r.
- podpułkownik – 1918 r.
- pułkownik – 1920 r.
- generał brygady – 1969 r. (pośmiertnie, mianowanie z 15 lutego przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Augusta Zaleskiego).
