Pistolet maszynowy PM-63

Z Wikipedii

pistolet maszynowy wz. 63
PM-63
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Rodzaj	pistolet maszynowy
Historia
Prototypy	1960 - 1964
Produkcja seryjna	1964 - 1974 (Polska) lata 80. XX wieku (ChRL)
Wyprodukowano	ok. 70 000 egz.
Dane techniczne
Kaliber	9 mm
Nabój	9 x 18 mm Makarowa
Wymiary
Długość	333 mm (z kolbą złożoną) 583 mm (z kolbą rozłożoną)
Długość lufy	150 mm
Długość linii celowniczej	153 mm
Masa
broni	1,60 kg (bez magazynka) 1,85 kg (z magazynkiem krótkim) 2,00 kg (z magazynkiem długim)
wyposażenia dodatkowego	0,25 kg (magazynek krótki z nabojami) 0,40 kg (magazynek długi z nabojami)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	320 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	650 strz/min
Szybkostrzelność praktyczna	35 strz./min(ogień pojedynczy) 50 strz./min (krótkimi seriami) 120 strz./min (długimi seriami)
Zasięg skuteczny	150 m

PM-63 - polski, mały pistolet maszynowy wz. 1963 kalibru 9 mm, na nabój 9 x 18 mm Makarowa. Opracowany przez prof. Piotra Wilniewczyca. Broń przeznaczona dla niektórych pododdziałów wojska, w tym załóg wozów bojowych, używana także przez jednostki Milicji.

[edytuj] Historia konstrukcji

W latach pięćdziesiątych rola klasycznych pistoletów maszynowych zmalała. Ustąpiły one miejsca karabinom szturmowym. Jednocześnie jednak pojawiła się potrzeba wyposażenia znacznej liczby żołnierzy (obsługa broni ciężkiej, żołnierze oddziałów tyłowych itp) w broń mniejszą i lżejszą od standardowego karabinu. Rolę taką miał odegrać nowy małogabarytowy pistolet maszynowy, a prace nad bronią tej klasy podjęto poza Polską także w innych krajach Układu Warszawskiego (w ZSRR powstał pistolet Stieczkina APS, w Czechosłowacji pistolet maszynowy Skorpion vz.61).

Projekt wstępny nowego pistoletu maszynowego powstał pod koniec lat pięćdziesiątych w Zakładzie Technologii Mechanicznej Ogólnej Politechniki Warszawskiej. Pracami kierował prof. Piotr Wilniewczyc, a w skład zespołu konstrukcyjnego wchodzili mgr inż. Marian Wakalski, mgr inż. Grzegorz Czubaka i mgr inż. Tadeusz Bednarski. Nowy pistolet maszynowy posiadał szereg unikalnych rozwiązań konstrukcyjnych, nietypowych dla broni tego rodzaju, głównie konstrukcję zamka. Po śmierci prof. Wilniewczyca w roku 1960 prace kontynuowano. Już po opatentowaniu broni zmieniono rodzaj kolby składanej - kolbę obrotową zmieniono na kolbę wysuwaną (nowa kolba została opracowana przez Ryszarda Chełmickiego i Ernesta Durasiewicza z Zakładów Metalowych "Łucznik" i została osobno opatentowana). Po badaniach technicznych i próbach eksploatacyjnych produkcję seryjną nowych pistoletów maszynowych w roku 1964 rozpoczęły Zakłady Mechaniczne "Łucznik". W roku 1965 został on oficjalnie przyjęty do uzbrojenia Wojska Polskiego jako "9 mm pistolet maszynowy wzór 1963"

W następnych latach pistolet maszynowy był produkowany bez większych modyfikacji. Zmieniono kształt zaczepu magazynka (zapobiegło to wypadaniu magazynka) i przekonstruowano zatrzask kolby. Broń przystosowano do strzelania amunicją ślepą (stosuje się specjalną lufę z integralnym odrzutnikiem, skonstruowaną przez Mariana Gryszkiewicza i Ryszarda Chełmickiego). Opracowano też kilka wersji nie produkowanych seryjnie (z tłumikiem dźwięku i na nabój 9 x 19 mm Parabellum). Produkcję pistoletów maszynowych wz.63 zakończono w 1974 roku. W Polsce był używany przez Wojsko Polskie, MO (następnie Policję), SB, Straż Ochrony Kolei. W latach 90. był wycofywany z uzbrojenia większości formacji. Do wad PM-63 należała pewna podatność na przypadkowe strzały, spowodowana łatwością samoprzeładowania pistoletu przy upadku lub uderzeniu (m.in. w latach 90. dochodziło do wypadków z pistoletami tego typu w służbie Policji).

Poza użytkownikami polskimi, pistolet maszynowy był używany także przez milicję NRD i kubańską, a także armię wietnamską. W czasie wojny chińsko-wietnamskiej w pistolety maszynowe wz. 63 uzbrojone były załogi wietnamskich czołgów.

W latach osiemdziesiątych bezlicencyjną kopię pistoletu maszynowego wz.63 oznaczoną jako Type 82 produkował chiński koncern Norinco (wyprodukowane w Chinach pistolety maszynowe Type 82 zostały wykorzystane w kilku atakach terrorystycznych zorganizowanych przez Abu Nidala). Chińskie pistolety maszynowe Type 82 powstawały w dwóch wersjach. Jedna jest identyczna z pistoletem maszynowym wz.63, druga posiada celownik przerzutowy przeniesiony na koniec zamka i dłuższą kolbę.

[edytuj] Opis konstrukcji

Pistolet maszynowy wzór 1963 jest indywidualną bronią samoczynno-samopowtarzalną. Zasada działania oparta o odrzut zamka swobodnego z opóźnionym ruchem powrotnym. Broń strzela z zamka otwartego, zamek typu zewnętrznego nasuwa się na lufę i obejmuje ją w przednim położeniu (rozwiązane typowe dla pistoletów samopowtarzalnych, rzadko stosowane w pistoletach maszynowych). W przedniej części zamka znajduje się tzw. łyżka, wystająca przed lufę, pełniąca rolę osłabiacza podrzutu, ustateczniającego broń. Umożliwia ona także napięcie zamka jedną ręką, poprzez naciśnięcie broni łyżką o twardą przeszkodę (taka konstrukcja zamka jest unikalną cechą PM-63). W zamku umieszczony jest sprężynowy opóźniacz bezwładnościowy, zmniejszający szybkostrzelność broni. Mechanizm uderzeniowy igliczny z iglicą stałą, osadzoną w zamku. Mechanizm spustowy bez przełącznika rodzaju ognia ze spustem dwuchodowym (krótkie ściągnięcie spustu powoduje strzał pojedynczy, długie - serie). Bezpiecznik od strzałów przypadkowych - nastawny, unieruchamia zamek w położeniu tylnym i przednim oraz w pośrednim podczas rozkładania i składania broni.

Zasilanie z magazynków 15- i 25-nabojowych dołączanych do gniazda w chwycie (magazynek 15 nabojowy nie wystaje z chwytu). Przyrządy celownicze składają się z muszki i celownika przerzutowego (nastawy 75 i 150 m) ze szczerbiną.

Pistolet maszynowy wyposażony jest w mało wygodną metalową kolbę składaną (wysuwaną do tyłu, z rozkładaną stopką). Z przodu znajduje się rozkładany chwyt przedni.

[edytuj] Bibliografia

• Ciepliński, A. i Woźniak, R.. PM-63. Nowa Technika Wojskowa. 1993, nr 12, s. 23-24. ISSN 1230-1655.
• Gwóźdź, Zbigniew. "Ręczny automat komandosów". Komandos. 1996, nr 6(49), str. 48-50. ISSN 0867-8669.