Tadeusz Kossakowski
Z Wikipedii
Tadeusz Kossakowski (ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie, zm. 24 listopada 1965) – inżynier, ”cichociemny”, generał dywizji Wojska Polskiego.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Urodził się 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie. Szkołę realną ukończył w Chersoniu. Następnie wraz z rodziną przeprowadził się do Lwowa, gdzie podjął i ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Tam też rozpoczął się jego kontakt z ruchem niepodległościowym.
W 1909 wstąpił do Związku Walki Czynnej, w roku następnym do Związku Strzeleckiego "Strzelec". W okresie tym używał pseudonimu Kirgiz. Ukończył kurs oficerski "Strzelca" i z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał odznakę tzw. "Parasol".
[edytuj] I wojna światowa
W 1914 jako poddany rosyjski został zmobilizowany do armii carskiej. Skierowany został do szkoły piechoty w Czugajewie i 1 września 1915 uzyskał stopień chorążego, po czym został skierowany na front. Dowodził kompanią a następnie batalionem piechoty. W lutym 1917 jako podporucznik przeszedł do służby saperskiej.
Po rewolucji w Rosji, pod koniec 1917 przeszedł do oddziałów polskich, podejmując służbę w 2 kompanii telegraficznej 1 Pułku inżynierii I Korpusu Polskiego w Rosji gen. J. Dowbór-Muśnickiego, gdzie służył do rozbrojenia korpusu przez Niemców.
[edytuj] Okres międzywojenny
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1918 podjął służbę w Wojsku Polskim, początkowo w 1 Pułku Telegraficznym, także na krótko w Oddziale Wywiadowczym. Od marca 1919 służył w wojskach inżynieryjnych. Podczas wojny polsko-radzieckiej od kwietnia do października 1919 był dowódcą kompani saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie, do końca 1921 był dowódcą 2 Batalionu Saperów, po czym do 1924 dowódcą Batalionu Maszynowego Saperów. W 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919. Później był dowódcą 1 Pułku Saperów. W 1921 ukończył kurs inżynieryjny, a w 1923 wyjechał na specjalistyczne studia do Francji.
27 kwietnia 1927 został powołany na stanowisko szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 stycznia 1928 awansował na stopień pułkownika ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 i 3 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów.
Od 23 września 1930 obowiązki szefa departamentu łączył z funkcją dowódcy Broni Pancernych.[1] Był zwolennikiem rozwoju polskiej broni pancernej i inicjatorem rozwoju przemysłu samochodowego. Za jego kadencji wdrożono do masowej produkcji tankietki TK-3 i TKS, zakupiono czołgi Vickers E i opracowano własny czołg 7 TP. Był także członkiem Rady Nadzorczej Państwowych Zakładów Inżynierii.
26 marca 1936 ustąpił ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych w wyniku różnicy poglądów na zadania produkcyjne PZInż. (dążył do priorytetu produkcji wojskowej nad potrzebami rynku cywilnego), po czym został dowódcą Saperów MSWojsk. 19 marca 1939 został mianowany generałem brygady.
[edytuj] II wojna światowa
We wrześniu 1939 brał udział w przygotowaniach od obrony Warszawy. Następnie przez Rumunię dotarł do Paryża, gdzie został dowódcą saperów w Sztabie Naczelnego Wodza. Od września 1940 do października 1941 pełnił funkcję zastępcy dowódcy 1 Brygady Strzelców do spraw motoryzacji. W 1941 brał równolegle udział w kursie wyższych dowódców armii sprzymierzonych w Brytyjskiej Wyższej Szkole Wojennej w Cumberly. Od października 1941 do września 1942 dowódca saperów I Korpusu w Szkocji. Później służył jako zastępca dowódcy 1 Brygady Czołgów oraz dowódca broni pancernej, motorowej i służby elektromechanicznej w Armii Polskiej na Wschodzie. Przez krótki okres (do października 1942) był pierwszym dowódcą formowanej w II połowie 1942 roku 2 Brygady Czołgów na Środkowym Wschodzie. Jednostki, w których służył w okresie 1940-43, nie brały w tym czasie udzialu w walkach.
Od grudnia 1943 w dyspozycji Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu we Włoszech został przerzucony do okupowanej Polski w dniu 30 maja 1944 w trakcie operacji lotniczej znanej jako Most II. Był najstarszym z cichociemnych, w momencie przerzutu miał ponad 56 lat. Przyjął pseudonim Krystek i otrzymał równocześnie 30 maja 1944 awans do stopnia generała dywizji.
Przydzielony do Wydziału Broni Szybkich Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK. Został także dowódcą Zakładów Produkcji Uzbrojenia AK. W pierwszych dniach powstania warszawskiego walczył jako zwykły strzelec w drużynie szturmowej, a później przeniesiony został do pionu produkcji uzbrojenia. We wrześniu 1944 został równocześnie dowódcą kilkunastoosobowej Legii Oficerskiej. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli i przebywał w niemieckich oflagach.
[edytuj] Okres powojenny
Po wyzwoleniu zgłosił się do Polskich Sił Zbrojnych i powrócił do Londynu. W grudniu 1945 wrócił jednak do Polski. Pracował w biurach projektów. Zmarł 24 listopada 1965. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.
[edytuj] Odznaczenia
- Order Virtuti Militari V klasy
- Order Odrodzenia Polski ? klasy,
- Krzyż Niepodległości,
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Legia Honorowa IV klasy (francuska)
- Order Korony Rumunii IV klasy oraz inne odznaczenia polskie i zagraniczne.
[edytuj] Bibliografia (częściowa)
- Marian Żebrowski, Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947, Londyn 1971
