Wódka

Z Wikipedii

Wódka (pol.) – wysokoprocentowy napój alkoholowy (najczęściej do 40%) składający się z destylatu alkoholowego rozcieńczonego wodą w stosunku ok. 2:3.

Spis treści 1 Historia 2 Rodzaje 3 Prawo europejskie 4 Polskie gatunki 5 Zobacz też 6 Przypisy 7 Literatura

[edytuj] Historia

Pierwszej historycznie poświadczonej destylacji alkoholu dokonał Zosimos z Panopolis ok. roku 400 n.e. Umiejętność ta rozpowszechniła się w świecie arabskim, wódki używano jednak głównie do celów medycznych. W XII wieku wódka dotarła do Europy wraz z powracającymi z wypraw krzyżowych; tak narodziła się włoska grappa. Wódkę pędzoną ze zboża wynaleziono prawdopodobnie w Niemczech w XIV wieku (łac. aqua vitae, woda życia) - po polsku „okowita”. Po raz pierwszy w piśmiennictwie polskim słowa „wódka” użyto w roku 1405 w sandomierskich dokumentach sądowych^[1]. W Polsce jednym z pierwszych producentów wódki na skalę przemysłową oraz inicjatorem masowego eksportu polskiej wódki był lwowski przemysłowiec Józef Baczewski. Współcześnie najbardziej popularnym stosunkiem ilości użytego alkoholu do wody, jest 4 do 6 (40%). Proporcje ten opracował i uznał za najlepszy Dmitrij Mendelejew^{[potrzebne źródło]}. Proces oczyszczania wódki stworzył P.A. Smirnow (twórca wódki Smirnoff).

[edytuj] Rodzaje

Wódki można podzielić na:

• wódki czyste – będące rozcieńczonym wodą do 45% (lub więcej) spirytusem rektyfikowanym;
  • wódki czyste zwykłe - powstałe ze spirytusu rektyfikowanego zbożowego lub ziemniaczanego
  • wódki wyborowe - powstałe ze spirytusu rektyfikowanego wyborowego (dwukrotnie rektyfikowanego)
  • wódki luksusowe - powstałe ze spirytusu rektyfikowanego luksusowego (wielokrotnie rektyfikowanego)

• wódki gatunkowe – otrzymywane ze spirytusu rektyfikowanego, wody, wyciągów roślinnych, olejków zapachowych, cukru itp.; do szeroko pojętych wódek gatunkowych zalicza się też wysokoprocentowe napoje alkoholowe produkowane z:
  • destylatów owocowych i ziołowych rektyfikowanych (calvados, winiak, kirsz, grappa, gin, cytrynówka, przepalanka, jarzębiak, anyżówka, goldwasser) - wódki gatunkowe zwykłe,
  • z destylatów nierektyfikowanych (arak, rum, starka, whisky, brandy, rakija, śliwowica, tequila, mescal) - wódki gatunkowe naturalne

• bimber – napój alkoholowy podobny do wódki produkowany ze spirytusu destylowanego, ale nierektyfikowanego.

Wódki gatunkowe ze względu na ilość ekstraktu można również podzielić na:

• wódki wytrawne (do 50 g ekstraktu w 1 l)
• wódki półwytrawne (od 51 g do 120 g w 1 l)
• wódki półsłodkie (od 121 g do 220 g w 1 l)
• wódki słodkie (od 221 g do 330 g w 1 l)
• likiery i kremy (powyżej 330 g ekstraktu w 1 l)

[edytuj] Prawo europejskie

Światowa sprzedaż wódki szacowana jest na poziomie około 9 mld euro rocznie, a jej roczne spożycie na 4,7 mld litrów. Liderem światowej konsumpcji jest Rosja (57%).

Komisja Europejska rozpoczęła prace nad zdefiniowaniem terminu „wódka”. Kraje „wódczane” (kraje „pasa wódki”), czyli m.in. Polska, Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia i Szwecja wstępnie wyraziły niezadowolenie z nowej dyrektywy. Ich zdaniem wódkę powinno się produkować z ziemniaków, zboża (głównie z żyta) lub buraków cukrowych. Tymczasem Komisja dopuszcza także inne surowce, np. kukurydzę, winogrona, banany i inne owoce^[2].

[edytuj] Polskie gatunki

• Absolwent – bezbarwna wódka 40% produkowana przez firmę Polmos Białystok.
• Abstynent – bezbarwna wódka produkowana przez Kompanię Spirytusową Wratislavia Polmos Wrocław SA, zawartość alkoholu wynosi 40%.
• Alpejska – wódka czysta, bezbarwna, produkowana przez Polmos Siedlce o zawartości alkoholu równej 41%; dostępna w pojemnościach od stu mililitrów do jednego litra.
• Absinthion (Polski Absynt De Luxe) – czysta, bezbarwna, gatunkowa oraz wytrawna 55%-wa wódka ziołowa; produkowana przez firmę Toorank z Jasienicy.
• Arktica – bezbarwna wódka produkowana przez firmę Polmos Wrocław z wysokiej jakości rektyfikowanego spirytusu zbożowego oraz wody odmineralizowanej; zawartość alkoholu równa 40%.
• Białowieska – bezbarwna wódka 40% produkowana przez Polmos Białystok.
• Bielska - bezbarwna wódka produkowana przez Polmos Bielsko-Biała o zawartości alkoholu wynoszącej 40%.
• Biesiadna – wódka czysta produkowana przez firmę Polmos Wrocław; zawartość alkoholu równa 40%.
• Brydżowa – wódka produkowana przez Polmos Sieradz o 40% zawartości alkoholu.
• Balsam kresowy – 40% wódka zawierająca w sobie aromat suszonych owoców, przypraw korzennych i karmelu.
• Balsam pomorski - 38% procentowa wódka bezbarwna wódka. Występuje również w innych smakach.
• Baltic – wycofana już ze sprzedaży bezbarwna wódka o zawartości alkoholu wynoszącej 40%; sprzedawana była w butelkach pół-litrowych z błękitną etykietą z żaglowcem.
• Batory – bezbarwna wódka o 40% zawartości alkoholu z czerwoną etykietą.
• Belvedere
• Biała Dama – wódka luksusowa o 200-letniej tradycji, produkowana przez Polmos Łańcut na bazie wyselekcjonowanych zbóż; zawartość alkoholu równa 40%.
• Chopin - wódka czysta luksusowa, produkowana przez Polmos Siedlce. Czterokrotnie destylowana, wytwarzana ze specjalnie dobranej odmiany ziemniaków Stobrawa, tradycyjnie uprawianych w okolicach Siedlec. Wielokrotnie nagradzana.^[3]
• Copernicus - wódka gatunkowa o najwyższej jakości. Produkowana przez Polmos Toruń w oparciu o starodawne receptury. Składnikiem wódki Copernicus jest również naturalny miód pszczeli z wyselekcjonowanych pasiek.
• Cracovia – bezbarwna wódka o zawartości alkoholu równej 40%, kilkakrotnie nagradzana^[4].
• Cytrynówka - 40% słodka wódka o cytrynowym aromacie; smak zawdzięcza nalewowi ze skórki cytryny, zaś zapach wzbogacany jest dodatkiem naturalnego olejku cytrynowego.
• Extra Żytnia – wódka zbożowa produkowana przez Polmos Bielsko-Biała, do 14 lipca 1999 roku dostępna pod nazwą Żytnia, sprzedawana w butelkach 50, 100, 200, 500, 700 ml; zawiera 40% alkoholu (obj.), eksportowana do wielu krajów^[5].
• Jarzębiak
• Koszerna - wódka z certyfikatem Rabina świadczącym, że została wyprodukowana zgodnie z zasadami koszerności.
• Krakus
• Krajowa
• Krakowska
• Krupnik
• Luksusowa
• Łańcut – nagradzana^[6] wódka produkowana przez Polmos Łańcut; sprzedawana w butelkach o poj. 200 ml, 500 ml i 700 ml, zawartość spirytusu wynosi ok. 40%.
• Ojczysta
• Pan Tadeusz - wódka żytnia o zawartości alkoholu 40% produkowana przez V&S Luksusowa (dawniej: "Polmos" Zielona Góra). Na butelce ilustracja z pierwszego wydania Pana Tadeusza z 1834 roku.
• Polonaise - wódka luksusowa o mocy 40%, produkowana na bazie spirytusu zbożowego lub neutralnego przez Polmos Łańcut; sprzedawana w butelkach poj. 200 ml, 500 ml i 700 ml.
• Prezydencka
• Raciborska - oryginalna wódka 40% z raciborskiej gorzelni sprzedawana w butelkach o poj. 200, 500, 700 ml, oraz likier wiśniowy raciborski 35% w butelkach o poj. 200, 500 ml.
• Sieradzka
• Siwucha
• Sobieski – bezbarwna wódka 40% produkowana przez firmę Z polski.
• Soplica – czysta wódka zbożowa o zawartości alkoholu 40% produkowana przez Bols, nazwa i etykieta (postać na koniu) są nawiązaniami do Pana Tadeusza.
• Starka
• Starogardzka – bezbarwna wódka o 40% zawartości alkoholu produkowana przez destylarnię w Starogardzie Gdańskim; sprzedawana w butelkach o poj. 100 ml, 200 ml, 500 ml, 700 ml oraz 1000 ml; ostatnio zmieniono etykietę oraz butelkę.
• Toruńska
• Wyborowa
• Wódka z czerwoną kartką
• Złoty kłos
• Żołądkowa Gorzka
• Żubr
• Żubrówka
• Górecka W

[edytuj] Zobacz też

• Napoje alkoholowe

Przypisy

[edytuj] Literatura

Jan Cieślak: Od Abbocato do żubrówki, WNT, Warszawa 1992, ISBN 83-204-1251-X