Słupsk

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°27'57" N 17°01'45" E54.4658333 17.0291667 (Słupsk)

Słupsk
Herb Słupska Flaga Słupska
Województwo	pomorskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Założono	X wiek
Prawa miejskie	1265
Prezydent miasta	Maciej Kobyliński
Powierzchnia	43,15 km²
Położenie	54° 27'57'' N 17° 01'45'' E
Wysokość	22 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (24-03-2008)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	97 223 2289 os./km² nie tworzy
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 59
Kod pocztowy	76-200→ 76-210, 76-215, 76-216, 76-218, 76-280
Tablice rejestracyjne	GS
Położenie na mapie Polski Słupsk
TERC10 (TERYT)	22 63 011
SIMC10	0977278
Urząd miejski3 pl. Zwycięstwa 1 76-200 Słupsk tel. (59) 848-8444;
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Słupsk (niem. Stolp, kasz. Stôłpsk lub Słëpsk, szw. Stölpe, łac. Stolpe) - miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, siedziba powiatów grodzkiego i ziemskiego oraz gminy Słupsk. Leży nad rzeką Słupią, na Pobrzeżu Koszalińskim, w odległości 18 km od Bałtyku. Jest to ośrodek przemysłu: drzewnego (meble), obuwniczego, maszynowego (głównie maszyny rolnicze), okiennego oraz samochodowego (autobusy i ciężarówki). Historycznie miasto należy do Pomorza Zachodniego.

Spis treści 1 Geografia 2 Historia 2.1 Średniowiecze 2.2 Dzieje nowożytne 2.3 Dwudziestolecie międzywojenne i II wojna światowa 2.4 Słupsk w Polsce Ludowej i współcześnie 2.5 Populacja Słupska w historii 3 Kultura 4 Architektura 4.1 Dwudziestolecie międzywojenne 4.2 Stan obecny 5 Gospodarka 5.1 Handel 6 Edukacja 6.1 Uczelnie wyższe 6.2 Szkoły średnie 7 Znani słupszczanie 8 Sport 9 Miasta partnerskie Słupska 10 Słupsk jako garnizon wojskowy 10.1 Jednostki stacjonujące przed 1939 10.2 Jednostki stacjonujące po 1945 (rozwiązane) 11 Turystyka 11.1 Zabytki 11.2 Miejsca pamięci 11.2.1 Pomniki 11.2.2 Obeliski i tablice pamiątkowe 11.2.3 Pomniki wyburzone 12 Honorowi obywatele Słupska 13 Transport 13.1 Tranzyt 13.2 Komunikacja autobusowa 13.3 Komunikacja kolejowa 13.4 Obwodnica 14 Zobacz też 15 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Miasto leży nad rzeką Słupią, na Równinie Słupskiej, będącą mezoregionem Pobrzeża Koszalińskiego. Słupsk jest oddalony od Bałtyku o 18 km. Miasto zajmuje powierzchnię 43,15 km² z czego 21,12 km² — obszar zabudowany, 5,74 km² — łąki, lasy i pastwiska, 11,86 km² — grunty orne i ogrody działkowe, 0,97 km² — sady). W roku 2006 Słupsk liczył 98 764 mieszkańców, a przyrost naturalny nieznacznie przekraczał 0.

Miasto ma status powiatu grodzkiego, a cały jego obszar otacza powiat słupski. Słupsk ściśle współpracuje z nadmorskim miastem Ustka m.in. tworząc dwumiasto. Ponadto jest członkiem Związku Miast Polskich, Związku Miast Bałtyckich, Nowej Hanzy (od 2007 r. Słupsk jest koordynatorem działań Związku Hanzy w Polsce i reprezentuje pozostałe miasta polskie w Związku), Związku Miast i Gmin Dorzecza Rzeki Słupi i Łupawy.

Słupsk składa się z 6 dzielnic: Nadrzecze, Ryczewo, Śródmieście, Westerplatte, Zatorze, a także ze Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

[edytuj] Historia

[edytuj] Średniowiecze

Pierwsze osady osady położone przy drodze pochodzącej jeszcze z epoki brązu - droga ta niegdyś łączyła obronne grody kultury łużyckiej - na Słupi był bród w miejscu dogodnym powstaniu tam dla kontroli szlaku grodziska słowiańskiego, w pobliżu przeprawy przez rzekę na trakcie handlowym łączącym m.in. Kołobrzeg ze wschodem. Warownia była doskonale położona strategicznie – otoczona przez nieprzystępne bagna i trzęsawiska, wybudowana została natomiast na sztucznym wzgórzu (obecnie w tym miejscu znajduje się kościół pw. św. Ottona), stanowiła też miejsce kontroli samej żeglugi na rzece.

Dzięki badaniom archeologicznym wiemy, że warownia była otoczona drewniano-ziemnym wałem, oraz naturalną fosą – nieistniejącymi obecnie odnogami rzeki Słupi.

Gdy zakon krzyżacki zaatakował Pomorze Gdańskie w 1308 roku, region słupski po spłaceniu Krzyżaków dostał się pod wpływy Brandenburgii. Już wcześniej, bo w 1265 r. z rąk książąt gdańskich gród otrzymał prawa miejskie. Lokację potwierdził przywilej relokacyjny z rąk książąt Brandenburgii, w 1310 r. Patrz: Umowa spisana w Słupsku w 1337 roku roku.

Lokowany Słupsk uzyskał samorząd miejski z władzą wójtowską i radą miejską, nadania ziemskie, oraz odcinek rzeki Słupi długości 19 km, od grodu do ujścia, wraz z pięciometrowymi pasami ziemi na obu brzegach. Umożliwiło to prowadzenie gospodarki morskiej.

[edytuj] Dzieje nowożytne

Do czasów reformacji mieszkańcy Słupska wyznawali katolicyzm – w mieście nie przetrwały tradycyjne wierzenia Pomorzan. W początkach XVI w. nastąpiły społeczno-religijne zaburzenia. Najostrzejszą formę przybrały one w latach 1524-1525, gdy zbezczeszczono kościół pw. NMP. Większość mieszkańców miasta przyjęła wówczas luteranizm. Jedynie kościół pw. św. Ottona pozostał świątynią katolicką.

Pomorze Zachodnie zachowało samodzielność do roku 1648, do zawarcia pokoju westfalskiego. Miejscowa dynastia Gryfitów wygasła natomiast w roku 1637. Ostatecznie miasto, wraz ze wschodnią częścią księstwa znalazło się w granicach Elektoratu Brandenburgii. Aż do II wojny światowej miasto zostało zdobyte tylko raz, w 1807 r., w czasie wojen napoleońskich.

Sytuacja miejskiej gospodarki po zakończeniu wyniszczającej wojny trzydziestoletniej uległa znacznej poprawie. Dobra koniunktura gospodarcza i dynamiczny rozwój Prus sprzyjał rozwojowi miasta. Rozbudowano przemysł. Mimo zdegradowania miasta do roli ośrodka administracyjnego powiatu (siedziba władz rejencji znajdowała się w Koszalinie, a prowincji – w Szczecinie), Słupsk był drugim co do wielkości ośrodkiem przemysłowym w regionie, zajmował również drugie miejsce pod względem liczby ludności. W latach 1869-1870 budowano w Słupsku pierwszą linię kolejową relacji Szczecin-Gdańsk. Rozwinęło się również budownictwo. W XIX w. granice miasta przesunęły się znacznie w stosunku do średniowiecznych. W pierwszej kolejności budowano domy i fabryki wzdłuż głównej drogi Szczecin-Gdańsk (utwardzonej w 1835) oraz przy drodze prowadzącej do dworca kolejowego (obecnie ulica Wojska Polskiego). Liczba mieszkańców wzrastała bardzo szybko, w 1914 roku osiągnęła 34 430 mieszkańców.

W roku 1901 oddano do użytku ratusz, w 1903 budynek obecnego starostwa powiatowego. W roku 1910 wyjechał na ulice miasta pierwszy tramwaj.

[edytuj] Dwudziestolecie międzywojenne i II wojna światowa

Działania I wojny światowej oszczędziły miastu większych zniszczeń. Już w początkach 1919 wznowiono funkcjonowanie komunikacji tramwajowej. Jednak rozwój miasta, mimo znacznego przyrostu liczby ludności, został zahamowany.

Okolice Słupska znalazły się w zasięgu żądań polskich dotyczących powojennych granic, jednak w traktacie wersalskim jasno opisano granicę polskiego Pomorza. Powiat słupski stał się powiatem nadgranicznym.

W 1926 r. NSDAP wystąpiła w mieście publicznie, zyskując wielu zwolenników.

Wybuch wojny w 1939 r. całkowicie wyhamował rozwój miasta. Podczas wojny do miasta sprowadzano robotników z okupowanych krajów – otwarto w Słupsku obóz pracy, a w 1944 także filię obozu zagłady w Stutthoff. Śmierć tych ludzi upamiętnia obelisk w pobliżu dawnych zakładów naprawczych PKP.

Tuż przed przybyciem do miasta wojsk radzieckich, 7 marca 1945 r. dokonano masowej egzekucji w Lasku Południowym – rozstrzelano 22 przymusowych robotników. Wcześniej powieszono jeszcze dwie osoby. Te tragiczne wydarzenia upamiętnia pomnik. Dzień później do miasta wkroczyły oddziały 19. armii i 3. korpusu gwardii Armii Czerwonej. Miasto zostało zajęte bez walk, jednak żołnierze otrzymali rozkaz podłożenia ognia w kilku miejscach.

[edytuj] Słupsk w Polsce Ludowej i współcześnie

Zajęcie miasta przez wojska ZSRR oznaczało rozpoczęcie nowego rozdziału w historii miasta. Przekazany pod kontrolę władz polskich Słupsk od 1946 r. znajdował się w granicach województwa szczecińskiego, które pokrywały się mniej więcej z granicami niemieckiej prowincji Pomorze. W 1950 r. województwo podzielono na dwa mniejsze: szczecińskie i koszalińskie. W skład tego drugiego wszedł również powiat słupski.

Przed polskimi władzami (pierwsza grupa przybyła do miasta 23 kwietnia 1945) i przybyłymi z kresów wschodnich Polakami stały liczne trudne, ale nie niewykonalne zadania:

• zorganizowanie sprawnej władzy
• równomierne zasiedlenie miasta
• odbudowa i rozwój miejskiej infrastruktury
• organizacja życia społecznego

Nie wszystkie plany udało się zrealizować. Również podjęte starania o nadanie miastu statusu stolicy województwa musiały poczekać. W 1950 roku Słupsk i powiat słupski znalazły się w granicach województwa koszalińskiego. W latach 1950-1975 województwo koszalińskie było jednym z dwóch województw, których stolica była mniejsza od innego miasta regionu. Drugim takim województwem było województwo zielonogórskie.

W grudniu 1970 roku w Słupsku miały miejsca strajki i akcje protestacyjne. Nie było ofiar śmiertelnych.

W 1975 roku Słupsk stał się stolicą województwa. Status ten stracił 31 grudnia 1998 roku, aby następnego dnia stać się częścią nowego województwa pomorskiego. Jak większość dawnych miast wojewódzkich, miasto zostało wydzielone z otaczającego je powiatu.

[edytuj] Populacja Słupska w historii

rok	ludność
1810	5 393
1910	32 000
1939	50 337
1945	ok. 7000
1950	33 100
1960	53 400
1970	68 900
1975	77 600
1980	86 100
1990	101 200
1995	102 700
1999	102 370
2003	99 987
2005	99 687
2006	98 764

[edytuj] Kultura

Słupsk jest ośrodkiem kulturalnym o znaczeniu krajowym. Odbywają się tu znane w kraju festiwale, jak np. Festiwal Pianistyki Polskiej, Komeda Jazz Festival, Konfrontacje Sztuki Kobiecej czy Festiwal Kultury Wschodu "Mundus Orientalis". W mieście istnieje Polska Filharmonia Sinfonia Baltica, oraz trzy teatry: reaktywowany w 2004 roku po 13 latach Teatr Nowy, awangardowy Teatr "Rondo", oraz Teatr Lalki "Tęcza", który w latach 70' współpracował z Teatrem Arcadia w Oradei, w Rumunii (ich współpracę przerwano po roku 1989).

W słupskim Zamku Książąt Pomorskich siedzibę ma Muzeum Pomorza Środkowego, które prezentuje zbiory dotyczące historii regionu, jak pochodzący z 1618 oryginał mapy Lubiniusa, cynowe sarkofagi Anny i Ernesta Bogusława de Croy, gobelin przedstawiający poczet książąt pomorskich (dzieło Heleny i Tadeusza Gałkowskich) i stałą wystawę sztuki pomorskiej ("Sztuka Dawna Pomorza"). Muzeum Pomorza Środkowego posiada również sporą kolekcję prac Ottona Priebe'a oraz największy na świecie zbiór prac Witkacego. Często organizowane są też wystawy czasowe.

Sąsiedni Młyn Zamkowy, będący najstarszym obiektem przemysłowym na Pomorzu prezentuje wystawę stałą zatytułowaną "Rzeczywistość kulturowa Pomorza dawniej i dziś". Ekspozycja ukazuje całokształt zmian i procesów kulturowych, jakie zachodziły na ziemiach zachodnich w ostatnim stuleciu. Jest ona doskonałą lekcją historii zarówno dla tych, którzy ją tworzyli w pierwszych latach powojennych, jak i dla tych, którzy tworzą ją współcześnie.

W Spichlerzu Richtera, również części zespołu zamkowego, prezentowane są rozmaite ekspozycje czasowe o bardzo zróżnicowanej tematyce. W budynku mieści się również stylowa herbaciarnia Herbaciarnia w Spichlerzu.

W Słupsku niegdyś było pięć kin, ale większość z nich upadła lub została sprzedana i przebudowana. Obecnie działa w mieście wybudowane w 1963 roku w okresie PRL, jako jedno z pierwszych w kraju z tzw. cineramą kino "Milenium" przy Starym Rynku i kino "Rejs" w Młodzieżowym Centrum Kultury przy ul. 3 Maja. W II etapie budowy CH Jantar zostanie wybudowany kilkusalowy multipleks. Plany zakładają także budowę 5-salowego kina Helios w CHR Arena. Oddanie obu multipleksów do użytku nastąpi na przełomie 2009/2010.

[edytuj] Architektura

[edytuj] Dwudziestolecie międzywojenne

W dwudziestoleciu międzywojennym charakterystyczna architektura Słupka, nawiązująca do wzorców klasycystycznych, sprawiła, że miasto uzyskało miano "małego Paryża". Oś miasta wyznaczały obecne ulice Tuwima, Nowobramska, Kowalska i Armii Krajowej, w pobliżu których znajdowały się najważniejsze budowle. Charakterystycznym obiektem była neogotycka synagoga, spalona w 1938 roku.

[edytuj] Stan obecny

Po II wojnie światowej duża część miasta uległa zniszczeniu. Starsze kamienice zachowały się przy ulicy Wojska Polskiego i jej okolicach. Spalone zostały świeckie budowle w centrum miasta. Oszczędzono m.in. ratusz i ruiny Zamku Książąt Pomorskich. Odbudowa miasta prowadzona była w taki sposób, żeby powstało jak najwięcej budynków mieszkalnych w jak najkrótszym czasie. Doprowadziło to do zabudowania dawnego średniowiecznego miasta blokami z wielkiej płyty. Prowadzone obecnie prace renowacyjne mają na celu upiększenie tej części miasta.

Architektura sakralna

• kościół pw. NMP, wybudowany w 2. połowie XIV wieku w stylu gotyckim
• podominikański kościół pw. św. Jacka z XIV wieku, w stylu gotyckim
• kościół pw. św Mikołaja, obecnie funkcjonujący jako biblioteka miejska, z XIII wieku, w stylu gotyckim
• Kaplica św. Jerzego w Słupsku, wybudowana w 1. połowie XV wieku w stylu gotyckim
• Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła, wybudowana pod koniec XIX wieku w stylu neogotyckim

Architektura świecka

• Starostwo Powiatowe w Słupsku
• Ratusz w Słupsku
• Poczta Główna w Słupsku

[edytuj] Gospodarka

Słupsk jest ośrodkiem przemysłowym średniej wielkości. Od 1997 działa Słupska Specjalna Strefa Ekonomiczna, posiadająca filie w Koszalinie, Redzikowie, Debrznie, Szczecinku i Wałczu, zarządzana przez Pomorską Agencję Rozowju Regionalnego S.A. W mieście działają instytucje wspierające rozwój gospodarczy: Słupska Izba Przemysłowo-Handlowa oraz Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości. W Słupsku działa ok. 14 tys. podmiotów gospodarczych, wśród których znajdują się firmy o europejskiej renomie: 1LOGISTICS ŻURALSKI (urządzenia logistyczne), BAJCAR (okna i drzwi), Fabryka Maszyn Rolniczych FAMAROL S.A. (maszyny rolnicze i części zamienne), gino rossi S.A. (obuwie), KAPENA S.A. (produkcja i naprawa autobusów), Laminopol Sp. z o.o., Przetwórstwo Rybne „Łosoś”, M&S Pomorska Fabryka Okien Sp. z o.o., PLAST-BOX S.A. (przetwórstwo tworzyw sztucznych), Scania Production Słupsk S.A. (autobusy), STAKO S.J. (zbiorniki ciśnieniowe na gaz), Stanpol Sp. z o.o. (przetwórstwo rybne). Energię cieplną miastu zapewniają dwie ciepłownie — EC2 przy ul. Koszalińskiej oraz EC3 przy ul. Grunwaldzkiej.

[edytuj] Handel

Słupsk jest największym centrum handlowym na Pomorzu Środkowym. W mieście i w sąsiedniej gminie Kobylnica, w ostatnich latach wybudowano wiele sklepów wielkopowierzchniowych: Real, Kaufland, E.Leclerc, OBI, Castorama, Fimal. W Słupsku znajduje się wiele centrów handlowych: Galeria Podkowa, CH Passo, CH Wokulski, Skwer Viki, CH Manhatan, CH w b. RDT, Hala Targowa "Pod Wieżą" oraz liczne supermarkety m.in. Biedronka (5 sklepów), Lidl (3 sklepy), Netto (2 sklepy), Sieć 34, Sano, Bomi, Sam Czar (2 sklepy). W bieżącym roku zostanie otwarte CH Jantar oraz Galeria Słupsk, natomiast w 2010 roku zostanie oddane do użytku CHR Arena.

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Uczelnie wyższe

• Akademia Pomorska w Słupsku
• Wyższa Hanzeatycka Szkoła Zarządzania
• Wyższa Szkoła Biznesu Wiejskiego
• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi. Punkt Informacyjno-Rekrutacyjny w Słupsku
• Wyższa Szkoła Techniczno - Ekonomiczna w Warszawie. Centrum Informatyczno - Językowe Studiów220 Słupsk

[edytuj] Szkoły średnie

• I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego, ul. Szarych Szeregów 15
• II Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, ul. A. Mickiewicza 32/34
• III Liceum Ogólnokształcące im Marii Skłodowskiej-Curie, ul. M. Zaborowskiej 2
• IV Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, ul. Grottgera 15
• V Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta, ul. Krzywoustego 6
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Noblistów Polskich, ul. Szczecińska 60:
  • Technikum nr 1
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1
• Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących nr 2 im. Inżynierów Polskich, ul. Królowej Jadwigi 3:
  • VI Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum nr 2
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 2
• Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych, ul. Szymanowskiego 5:
  • VII Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum nr 3
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. inż. Tadeusza Tańskiego, ul. Niedziałkowskiego 2:
  • Technikum nr 4
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4
• Zespół Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących im. Stanisława Staszica, ul. Partyzantów 24:
  • IX Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum nr 5
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5
• Zespół Szkół Agrotechnicznych im. Władysława Reymonta, ul. Szczecińska 36:
  • VI Liceum Profilowane
  • Technikum nr 6
  • Technikum Uzupełniające nr 6
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 6
• Zespół Szkół Katolickich im. Św. Marka, ul. Piłsudskiego 20
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące
• Zespół Szkół Informatycznych, ul. Koszalińska 9:
  • Liceum Plastyczne
  • Prywatne Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum Informatyczne dla Młodzieży
  • Prywatne Technikum Mechaniczne Uzupełniające dla Dorosłych
  • Prywatne Technikum Handlowe Uzupełniające dla Dorosłych
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
  • Technikum Weterynaryjne
• Zespół Ponadgimnazjalnych Szkół Technicznych
• Społeczne Towarzystwo Oświatowe, ul. Kilińskiego 41:
  • I Społeczne Liceum Ogólnokształcące STO

[edytuj] Znani słupszczanie

Ze Słupskiem związanych było i jest wiele osób mających olbrzymie znaczenie w życiu politycznym, kulturalnym i naukowym nie tylko Polski, ale także Europy i świata.

[edytuj] Sport

• Energa Czarni Słupsk - koszykówka mężczyzn
• Gryf 95 Słupsk - piłka nożna
• Słupia Słupsk - piłka ręczna
• Słupski Klub Sportowy Piast-B - badminton
• Klub Strzelecki Gryf Słupski - strzelectwo sportowe
• SKB Czarni Słupsk - boks
• TPS Czarni Słupsk - siatkówka kobiet
• Towarzystwo Pływackie Skalar Słupsk - pływanie
• SKLA M&S Okna Słupsk - lekkoatletyka
• Basket Słupsk - koszykówka mężczyzn
• Floorball Słupsk - unihokej mężczyzn
• Słupski Uczniowski Klub Piłkarski Słupsk
• STS "Gryf-3" Słupsk - judo

[edytuj] Miasta partnerskie Słupska

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Archangielsk	Rosja	29 VI 1989
Bari	Włochy	22 VII 1989
Buchara	Uzbekistan	8 IV 1994
Carlisle	Wielka Brytania	3 IV 1997
Cartaxo	Portugalia	25 IX 2007
Flensburg	Niemcy	1 VI 1988
Ustka	Polska	13 VII 2003
Vantaa	Finlandia	8 VI 1987
Vordingborg	Dania	13 V 1994

[edytuj] Słupsk jako garnizon wojskowy

[edytuj] Jednostki stacjonujące przed 1939

• 5 Pułk Huzarów - od 1744 roku; jednostka przeniesiona z Köpenick

[edytuj] Jednostki stacjonujące po 1945 (rozwiązane)

• 28 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego
• 19 LEH Lotnicza Eskadra Holownicza; wykonywała zadania dla potrzeb artylerii przeciw lotniczej, lotnictwa myśliwskiego a także usługi transportowe
• 7 Pomorska Brygada Obrony Wybrzeża

Obecnie planowana jest dyslokacja do Redzikowa amerykańskiej wyrzutni rakietowej jako fragmentu tzw. "tarczy antyrakietowej".

[edytuj] Turystyka

Słupsk leży w centrum atrakcyjnego turystycznie regionu - pobliskie miejscowości wypoczynkowe (kurorty nadmorskie Ustka i Łeba) dysponują bogatą ofertą turystyczno - kulturalną. Największymi walorami regionu są piękne krajobrazowo wybrzeże morskie i liczne jeziora otoczone lasami oraz Słowiński Park Narodowy z unikatowymi na skalę światową ruchomymi wydmami piaskowymi. Uroku najbliższym okolicom miasta dodaje Park Krajobrazowy Dolina Słupi oraz turystyczne tzw. produkty markowe, tj. „Kraina w Kratę” i „Szlak Elektrowni Wodnych” na rzece Słupi. W mieście znajdują się liczne zabytki.

[edytuj] Zabytki

Zabytki Słupska znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

• Grodzisko słowiańskie w Słupsku. W środku starego grodziska znajduje się neoromański kościół św. Ottona. Niewiele śladów pozostało po tej obronnej budowli jaką był gród otoczony drewno-ziemnym wałem.
• Zamek Książąt Pomorskich i zespół zamkowy, w którego skład wchodzą: Młyn Zamkowy, Spichlerz Richtera i kościół św. Jacka
• słupski ratusz i mieszczący kilka wydziałów UM "Belwederek" przy placu Zwycięstwa
• Nowa Brama, Brama Młyńska, Baszta Czarownic oraz liczne zachowane odcinki murów obronnych
• Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej mieszcząca się w gotyckim budynku kościoła św. Mikołaja
• siedziba starostwa powiatowego z początku XX wieku
• gotycka kaplica św. Jerzego przy placu Błogosławionego Kostkowskiego
• Kościół Ewangelicko-Augsburski św. Krzyża (ul. Słowackiego 40)
• kościół pw. NMP ze zrekonstruowaną wieżą
• Apteka Dworska (kamienica przy Starym Rynku, nr 19)
• kamienice Starego Miasta
• kamienice Nowego Miasta
• odrestaurowany tramwaj przy ulicy Nowobramskiej
• budynek Domu Towarowego "Centrum" przy ul. Anny Łajming, gdzie funkcjonuje najstarsza, sprawna winda w Europie
• Poczta Główna przy ul. Łukasiewicza
• koszary przy ul. Bohaterów Westerplatte z przełomu XIX i XX w.
• zespół budynków browaru z XIX w.
• poniemiecka dzielnica willowa Ryczewo (Lohmühle)

Interesujący jest średniowieczny układ urbanizacyjny. W 2005 miasto rozpoczęło rewitalizację starówki, nadając wybudowanym po II wojnie światowej blokom charakter kamienic.

[edytuj] Miejsca pamięci

[edytuj] Pomniki

• pomnik Henryka Sienkiewicza, al. Sienkiewicza
• pomnik Fryderyka Chopina, skwer przy ulicy Kilińskiego
• pomnik Jana Kilińskiego, ul. Kowalska
• pomnik ks. Jerzego Popiełuszki, przy kościele pw. Serca Jezusowego
• pomnik Karola Szymanowskiego, park Jerzego Waldorfa
• pomnik Nieznanego Żołnierza, plac Zwycięstwa
• pomnik Powstańców Warszawskich, skwer przy ul. Szarych Szeregów
• pomnik poległych w czasie II wojny światowej żołnierzy radzieckich, stary cmentarz
• pomnik "Upokorzony", skwer Pierwszych Słupszczan
• pomnik pomordowanych więźniów obozu Stutthof, Lasek Południowy
• pomnik Jana Pawła II, przy kościele pw. św. Ottona
• pomnik Ojca Pio, ul. Garncarska
• pomnik Otto Freundlicha, skwer za ratuszem
• tramwaj słupski, ul. Nowobramska

[edytuj] Obeliski i tablice pamiątkowe

• obelisk Ludwika Zamenhofa, park Jerzego Waldorfa
• obelisk Polskiego Państwa Podziemnego 1939-1945, Bóg, Honor, Ojczyzna - plac Mariacki
• obelisk upamiętniający spływ kajakowy Słupią Karola Wojtyły, Park Kultury i Wypoczynku
• obelisk poświęcony pamięci ks. Jerzego Popiełuszki, bulwar nad Słupią, ul. F. Nullo
• obelisk Zblewskiego, rondo Zblewskiego, ul. Poznańska
• tablica upamiętniająca 25-lecie NSZZ Solidarność, rondo Solidarności
• tablica poświęcona pamięci ofiar niemieckiego obozu przejściowego w Słupsku, ul. Kołłątaja
• tablica poświęcona pamięci pomordowanych przez hitlerowców dzieci polskich w Słupsku, na fasadzie Gimnazjum nr 1, ul. Deotymy
• tablica poświęcona Annie Łajming, ul. Anny Łajming
• tablica poświęcona Heinrichowi von Stephanofi, w budynku Poczty Polskiej, ul. Łukasiewicza
• tablice poświęcone słupskiej synagodze spalonej przez Niemców podczas nocy kryształowej, na zrekonstruowanym ogrodzeniu dawnej synagogi, ul. Niedziałkowskiego.

[edytuj] Pomniki wyburzone

• pomnik Blüchera, Stary Rynek
• pomnik konny cesarza Wilhelma I, dzisiejszy plac Zwycięstwa, ówczesny plac Stephana
• pomnik Otto von Bismarcka, obecna al. H. Sienkiewicza, ówczesny plac Bismarcka
• pomnik radzieckich zdobywców Słupska, plac Zwycięstwa, pomnik rozebrany 24 sierpnia 1962

[edytuj] Honorowi obywatele Słupska

• Jerzy Waldorff (1986)
• Piotr Maksymowicz Tielepniew (1987)
• Jerzy Bytnerowicz (1994)
• Franciszek Szafranek (1995)
• Jan Dryuff (1997)
• Aleksy Antkiewicz (1999)
• Anna Łajming (2000)
• Jan Stępień (2000) wojewoda słupski
• Wanda Chotomska (2003)
• Jan Paweł II (2003) papież
• Jan Giriatowicz (2006)
• Ignacy Jeż (2006) biskup senior koszalińsko-kołobrzeski, kardynał elekt
• Tadeusz Werno (2006) biskup senior koszalińsko-kołobrzeski
• Ryszard Ksieniewicz (2006)
• Adrianna Lulo (2007)

[edytuj] Transport

[edytuj] Tranzyt

W układzie komunkacyjnym miasta znajduje się 15 rond. Słupsk leży na skrzyżowaniu drogi krajowej 6 (planowana S6 ) i i drogi krajowej 21 oraz dróg wojewódzkich 210 i 213 . Boczne drogi prowadzą również w stronę Darłowa i Krępy Słupskiej. Krzyżują się tu również relacje kolejowe Berlin - Szczecin - Koszalin - Słupsk - Gdynia i Ustka - Słupsk - Szczecinek. Dawniej istniała również normalnotorowa linia kolejowa do Budowa oraz sieć kolei wąskotorowej.

[edytuj] Komunikacja autobusowa

Komunikacją miejską zajmuje się Miejski Zakład Komunikacji z siedzibą w Kobylnicy. Obsługuje on 14 linii autobusowych miejskich i 11 podmiejskich. Od 1910 do 1959 w Słupsku działała komunikacja tramwajowa. W latach 1985-1999 po mieście kursowały również trolejbusy. Miejski Zakład Komunikacji Sp. z o.o. w Słupsku opiekuje się zarówno komunikacją miejską jak i komunikacją podmiejską, łącząc miasto z okolicznymi miejscowościami.

Autobusami PKS-u można ze Słupska dotrzeć m. in. do Bydgoszczy, Gdańska, Gdyni, Warszawy, Jeleniej Góry, Zakopanego, Katowic, Cieszyna, Torunia, Poznania, Świnoujścia, Wrocławia. Słupskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej obsługuje również trasy lokalne na obszarze powiatów: słupskiego, lęborskiego i sławieńskiego. Dworzec PKS zlokalizowany jest przy ulicy Kołłątaja

[edytuj] Komunikacja kolejowa

Słupsk jest węzłem kolejowym. Dojeżdżają tu pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe z największych miast Polski. Lokalne relacje łączą miasto z Ustką, Sławnem i Darłowem, Miastkiem i Szczecinkiem. W sezonie kursuje również pociąg do Łeby.

10 grudnia 2006 przedłużono z Lęborka do Słupska po trasie linii Gdańsk Główny - Stargard Szczeciński trójmiejską Szybką Kolej Miejską. Projekt zakłada budowę drugiego toru i rozbudowę stacyjnej infrastruktury w Słupsku, Damnicy i Potęgowie. Do sieci SKM ma zostać również włączony odcinek Słupsk-Ustka.

Pierwszy dworzec kolejowy w Słupsku mieścił się przy obecnej ul. Grunwaldzkiej 17. Obecnie obiekt stanowi część zaplecza naprawy wagonów osobowych (Sekcja Napraw Wagonów Pomorskiego Zakładu Przewozów Regionalnych spółki PKP Przewozy Regionalne). Główny i od 1945 jedyny dworzec w mieście znajduje się przy ulicy Kołłątaja. Na Nadrzeczu znajdował się również przystanek Słupsk Przymieście, ale wraz z likwidacją linii Słupsk - Budowo i rozebraniem toru na niemal całej długości linii, przystanek zlikwidowano. Na Ryczewie znajdował się przystanek Słupsk Ryczewo na liniach kolejowych Gdańsk Główny - Stargard Szczeciński oraz Słupsk - Cecenowo lecz w latach 80 XX wieku został zlikwidowany.

[edytuj] Obwodnica

• Plany budowy obwodnicy Słupska zakładają budowę bezkolizyjnych węzłów w Redzikowie, Głobinie, Kobylnicy i Bolesławicach. Obwodnica ma przebiegać przez tereny miasta i gminy Słupsk oraz gminy Kobylnica. Budowa obwodnicy S6 w ciągu drogi krajowej nr 6 ma się rozpocząć w 2008. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom obwodnica nie będzie budowana w standardzie ekspresowej, dwujezdniowej drogi i będzie miała tylko jedną jezdnię. Decyzja ta wynika z prognoz natężenia ruchu na tej trasie.

• Władze miasta planują budowę wewnętrznej obwodnicy Słupska. Budowa dotyczyć będzie budowy mostu nad torami który połączy ulicę Koszalińską i Poznańską.

[edytuj] Zobacz też

• Synagoga w Słupsku, Stara Synagoga w Słupsku
• Niedźwiadek szczęścia, Słupski chłopczyk
• Poczthalteria
• Pomorze
• Zobacz przewodnik po Słupsku w Wikitravel

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Słupska
• Urząd Miejski w Słupsku

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi