Gdynia

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°30' N 18°32' E54.5 18.5333333 (Gdynia)

Gdynia
Herb Gdyni Flaga Gdyni
Dewiza: Gdynia – miasto z morza i marzeń
Województwo	pomorskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina  - rodzaj	Gdynia miejska
Założono	przed 1253
Prawa miejskie	10 lutego 1926
Prezydent miasta	Wojciech Szczurek
Powierzchnia	135[1] km²
Położenie	54° 30' N 18° 32' E
Wysokość	0,0 – 205,7 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	248 767 1843 os./km² 1 080 700
Strefa numeracyjna (do 2005)	(+48) 58
Kod pocztowy	81-000 do 81-919
Tablice rejestracyjne	GA
Położenie na mapie Polski Gdynia
TERC10 (TERYT)	2262011
Urząd miejski3 al. Marszałka Piłsudskiego 52-54 81-382 Gdynia tel. (+48) (058) 668-8000; faks 620-9798 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Strona internetowa miasta

Gdynia (kasz. Gdiniô, niem. Gdingen) jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą Morza Bałtyckiego, Zatoką Gdańską w województwie pomorskim, wchodzącym w skład Trójmiasta (wraz z Gdańskiem i Sopotem). Szerzej, (również z Pruszczem Gdańskim, Redą, Rumią i Wejherowem) jest elementem aglomeracji gdańskiej. Jako jedna z gmin wchodzi w skład Komunalnego Związku Gmin "Dolina Redy i Chylonki". Jest to jedno z najmłodszych miast Polski (prawa miejskie od 1926 r.). Impulsem do rozwoju miasta była budowa portu, który zbudowano w celu zapewnienia Polsce dostępu do morskich szlaków i bazy marynarki wojennej wobec niepewnej sytuacji w Wolnym Mieście Gdańsk. Sprawiło to, że w ciągu kilkunastu lat po nadaniu praw miejskich Gdynia ze wsi rybackiej przekształciła się w miasto zamieszkane przez 120 000 osób w 1939 roku. Obecnie liczy około 250 tys. mieszkańców, a jej powierzchnia zajmuje 135 km² ^[1].

Spis treści 1 Geografia 1.1 Klimat 2 Chronologia historyczna 3 Podział administracyjny 4 Polityka 4.1 Rada miasta 4.2 Instytucje i urzędy 5 Demografia 5.1 Ludność 5.2 Religia 6 Przemysł, gospodarka i finanse 6.1 Gospodarka morska 6.2 Przemysł 6.3 Usługi 6.4 Handel 6.5 Budżet 7 Komunikacja 7.1 Komunikacja miejska 7.2 Transport kolejowy 7.3 Komunikacja lotnicza 7.4 Tranzyt 8 Kultura 8.1 Kina 8.2 Teatry 8.3 Galerie 8.4 Muzea 8.5 Festiwale i imprezy 8.6 Media 9 Edukacja 9.1 Uczelnie wyższe 10 Turystyka 10.1 Hotele 10.2 Szlaki 10.3 Ścieżki rowerowe 11 Przyroda 11.1 Parki i rezerwaty 12 Architektura 12.1 Zabytki i atrakcje turystyczne 12.2 Wieżowce 13 Instytucje i jednostki wojskowe 14 Przestępczość 15 Sport 15.1 Kluby sportowe 15.2 Nauta Gdynia 16 Osoby związane z Gdynią 17 Miasta partnerskie 18 Nagrody i wyróżnienia 19 Ciekawostki 20 Zobacz też 21 Przypisy 22 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Gdynia położona jest na Pomorzu. Graniczy z powiatami ziemskimi: kartuskim, puckim, wejherowskim i powiatami grodzkimi: Gdańsk oraz Sopot. Przez miasto płyną małe rzeki: Kacza oraz Chylonka. Gdynia znajduje się na 2 miejscu pod względem ludności w województwie pomorskim, a 12 pod względem ludności i 16 pod względem wielkości w Polsce. Powierzchnia miasta wynosi 136 km². Najniżej położonym miejscem jest tafla wody Zatoki Gdańskiej – 0 m n.p.m. Najwyższe wzniesienie to Góra Donas o wysokości 205,7 m n.p.m.

[edytuj] Klimat

Gdynia znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego, przejściowego między oceanicznym, a kontynentalnym, który modyfikowany jest pod wpływem bezpośredniego sąsiedztwa Morza Bałtyckiego. W zależności od pory roku morze podwyższa bądź obniża temperaturę powietrza w stosunku do miejscowości w głębi lądu, tzn. gdy temperatura morza jest wyższa niż powietrza to ogrzewa atmosferę, oddając ciepło i analogicznie na odwrót. Średnia temperatura w styczniu to –0,9°C, a w lipcu to 17,2°C, natomiast średnia roczna to 7,9°C. Miasto jest jednym z najbardziej nasłonecznionych miejsc w Polsce, zwłaszcza w maju i czerwcu, gdy średnie nasłonecznienie wynosi 20,66 MJ/m². Także pod względem wilgotności wykazuje większe wartości, które w miesiącach zimowych wynoszą około 82%, natomiast najmniejsze wartość notuje się w czerwcu – 74%, a także występuje większa liczba dni mglistych. W okresie rocznym największe średni poziom dobowego zachmurzenia występuję w okresie od listopada do lutego a najniższy w maju i czerwcu. Upodabnia to Gdynię do warunków występujących w pozostałej, nizinnej części Polski. Pod względem opadów największe są w lipcu – 70 mm, a najmniejsze w marcu – 23 mm. Położenie miasta w cieniu opadowym Pojezierza Pomorskiego jest przyczyną tego, że suma roczna opadu atmosferycznego jest niższa o ok. 100 mm w stosunku do reszty kraju i wynosi 535 mm. Wiatry przeważnie wieją z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego, wykazując dużą zmienność pod względem kierunku jak i prędkości, a w okresie wiosennym szczególnie dostrzegalna jest cyrkulacja bryzowa. Ze względu na zróżnicowanie rzeźby terenu i występującego zabudowania wyróżnia się następujące obszary:

• mezoklimat Wysoczyzny Gdańskiej,
• mezoklimat strefy krawędziowej Wysoczyzny Gdańskiej,
• mezoklimat wschodniego fragmentu Pradoliny Kaszubskiej.

[edytuj] Chronologia historyczna

• 1013 – budowa drewnianej kaplicy na Kępie Oksywiskiej
• 1209 – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez Mściwoja I
• 1253 – wzmianka o wsi, wymienionej z nazwy (zapisana jako Gdina), przynależącej do parafii Oksywie
• 1308 – wieś opanowana przez Krzyżaków
• 1316 – własność oliwskich cystersów, później przechodzi na własność panów z Rozecina
• 1382-1772 – własność klasztoru Kartuzów, po podarowaniu zakonowi wsi przez Jana z Rozecina
• 1466 – na mocy II pokoju toruńskiego wraca z rąk Krzyżaków do Polski
• 1614 – uruchomienie jednej z trzech cegielni
• 1637 – zaślubiny Polski z morzem w Radłowie (obecnie Redłowo) na cześć Władysława IV
• od 1772 – pod zaborem pruskim
• 1820-22 – budowa drogi bitej
• 1870 – uruchomienie linii kolejowej z Gdańska przez Gdynię do Szczecina
• 1904 – otwarcie kąpieliska morskiego
• 1910 – budowa przystani rybackiej na Oksywiu
• 1918, 28 listopada – utworzenie Marynarki Wojennej
• 1920 – przejęcie Gdyni i Pomorza dla Polski przez gen. Józefa Hallera
• 1921 – rozpoczęcie budowy portu i miasta
• 1922 – s/s Gdynia, pierwszy pełnomorski statek z Gdynią jako portem macierzystym
• 1923, 29 kwietnia – poświęcenie mola i otwarcie "tymczasowego portu wojennego i schroniska dla rybaków"
  • 13 sierpnia – do portu zawinął pierwszy oceaniczny statek (francuski SS Kentucky)
• 10 lutego 1926 – uzyskanie praw miejskich
• 1927 – uruchomienie komunikacji miejskiej
• 1928 – początek budowy linii kolejowej z Gdyni na Śląsk
• 1931 – Instytut Bałtycki w Toruniu otwiera oddział w Gdyni
• 1932, 31 lipca – po raz pierwszy w Gdyni zorganizowano Święto Morza
• 1933 – oddanie do użytku Dworca Morskiego
• 1 maja 1935 – uruchomienie portu lotniczego Gdyni w Rumi
• 1938, 28 sierpnia – położono stępkę pod SS Olza; pierwszy budowany w Polsce statek pełnomorski
• 1939 – obrona Gdyni (1-13 września) i Kępy Oksywskiej (1-19 września) pod dowództwem płk. Stanisława Dąbka
• 1939-45 – Niemcy zmieniają nazwę na Gotenhafen ("Port Gotów"), historyczna nazwa niemiecka Gdingen posiada bowiem słowiańskie pochodzenie. Przeprowadzone zostają masowe wysiedlenia Polaków, na których miejsce przybywają Niemcy.
  • ośrodek konspiracji Armii Krajowej, tajnego Hufca Harcerzy, Tajnej Organizacji Wojskowej i TOW "Gryf Pomorski"
  • okres wojny miasto przetrwało niemal nietknięte, natomiast port został doszczętnie zniszczony i zablokowany wrakami
• 1945 – ucieczka Niemców na statkach, m.in. MS Wilhelm Gustloff
  • odznaczenie miasta orderem Krzyża Grunwaldu III klasy za obywatelską postawę ludności i Marynarki Wojennej w walce z okupantem oraz za zasługi w obronie miasta we wrześniu 1939 roku
  • 28 marca – wyzwolenie miasta przez wojska II Frontu Białoruskiego pod dowództwem marsz. K. Rokossowskiego, przy wsparciu I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte
  • 8 kwietnia – zaślubiny z Bałtykiem żołnierzy I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte
  • 19 maja – wychodzi pierwszy numer Dziennika Bałtyckiego
  • 16 lipca – wpłynął pierwszy statek po zakończeniu wojny – s/s Suomen Neito,
  • 21 września – do portu zawinął pierwszy wracający z wojny polski statek s/s Kraków
• 1960, 26 czerwca – udostępnienie muzeum ORP Burza do zwiedzania
• 1969, 25 czerwca – oddanie do użytku Bulwaru Nadmorskiego
• 1970 – strajki i demonstracje robotników (Pomnik Ofiar Grudnia 1970)
• 1971, 21 czerwca – otwarcie Muzeum Oceanograficznego i Akwarium Morskiego MIR
• 1974 – zlot żaglowców (regaty Tall Ships Races)
• 1976, 1 maja – otwarcie okrętu muzeum ORP Błyskawica przy Skwerze Kościuszki.
• 1979 – Zdobycie piłkarskiego Pucharu Polski przez klub Arka Gdynia
• 1980 – strajki (Solidarność)
• 1987 – wizyta papieża Jana Pawła II i msza na Skwerze Kościuszki
• 1990 – otwarcie linii promowej do Karlskrony
• 1991, 27 maja – pierwsza po wojnie wizyta trzech okrętów wojennych Niemiec
• 1992, 7-10 sierpnia – zlot żaglowców (regaty Cutty Sark Tall Ships' Races – Operacja Żagiel)
• 1993 – odsłonięcie Pomnika ofiar Grudnia '70
• 1995 – nadanie Złotych Gwiazd Partnerstwa przez Komisję Europejską
• 1996, 15 sierpnia – przekazanie Gdyni Honorowej Flagi Rady Europy
• 1998, 13 listopada – otwarcie drugiego etapu budowy Estakady Kwiatkowskiego
• 2000, 11 marca – nadanie Teatrowi Miejskiemu imienia Witolda Gombrowicza
• 2002 – otwarcie węzła Franciszki Cegielskiej
• 2003, 19-22 lipca – zlot żaglowców (regaty Cutty Sark Tall Ships' Races – Operacja Żagiel)
• 2004, 26 maja – do Nadbrzeża Francuskiego w gdyńskim porcie cumuje wycieczkowiec Grand Princess, największa w historii portu jednostka (ponad 100 tys. jednostek tonażu)
• 2006, 10 maja – wmurowanie kamienia węgielnego pod Sea Towers – najwyższego (139m|118m) budynku w północnej Polsce.
  • 19-20 maja – odbył się I Gdyński Festiwal Kultury Afrobrazylijskiej.
  • 17 czerwca – oficjalne otwarcie kolejnego w Gdyni terminalu kontenerowego 'Gdynia Container Terminal'
• 2007, 16 listopada – oficjalne otwarcie nowej siedziby Muzeum Miasta Gdyni przy ulicy Zawiszy Czarnego
• 2008, 13 marca – otwarcie ostatniego odcinka Drogi Różowej (Gdyńskiej)
  • 6 czerwca – otwarcie przebudowanej ul. Wiśniewskiego
  • 12 czerwca – otwarcie po 34 latach budowy Estakady Kwiatkowskiego w docelowym przebiegu.

[edytuj] Podział administracyjny

Uchwalona 8 marca 1990 r. ustawa o samorządzie terytorialnym przywróciła po 40-letniej przerwie administrację samorządową na poziomie gminy. W tej samej ustawie, w art. 5 przewidziano również tworzenie jednostek pomocniczych – dzielnic, osiedli, sołectw. Gdynia jako jedno z pierwszych miast w Polsce skorzystała z tej możliwości, wprowadzając 8 maja 1991 r. do Statutu Miasta podział na 13 dzielnic. (9 grudnia 1992 r.) Rada Miasta, wprowadzając zmiany w Statucie, podzieliła niektóre z dzielnic na mniejsze jednostki. Na przykład Śródmieście przekształcono w trzy odrębne dzielnice: Śródmieście Centrum, Śródmieście Kamienną Górę oraz Śródmieście Port. W wyniku tych podziałów liczba dzielnic w Gdyni wzrosła do 24. Kolejne dwie zmiany nastąpiły w 1998 r.: w kwietniu połączono dotychczasowe dzielnice Chylonia i Chylonia Nowa w dzielnicę Chylonia, zaś w grudniu dzielnicę Port, która zajmowała duży obszar, ale była zamieszkana przez niewiele ponad 100 mieszkańców, włączono do dzielnicy Śródmieście. W rezultacie tych ostatnich zmian liczba dzielnic zmniejszyła się do 22. Obecny kształt dzielnic jest przede wszystkim odzwierciedleniem tradycyjnych podziałów. Z tego powodu pojawiają się duże dysproporcje pomiędzy wielkością dzielnic zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby mieszkańców. Największą dzielnicę, Chylonię, zamieszkuje prawie 28 000 osób, gdy najmniejsza, Babie Doły, liczy zaledwie 2500 mieszkańców. Z kolei największy obszar zajmuje dzielnica Chwarzno-Wiczlino – 27,92 km², która jest aż 44 razy większa od najmniejszej Kamiennej Góry (0,63 km²).

[edytuj] Polityka

Prezydentem Gdyni jest Wojciech Szczurek (Samorządność). Przewodniczącym Rady Miasta jest Stanisław Szwabski (POS).

[edytuj] Rada miasta

Samorządność	PO
Bartoszewicz Ryszard Borski Stanisław Borusewicz Mirosława Guć Michał Kieszek Andrzej Łęgowska Beata Łowkiel Ewa Łucyk Marek Milewski Jacek Stasiak Bogusław Stępa Marek Szczurek Wojciech Szwabski Stanisław Wołek Marcin Zabiegałowski Marek Zielińska Joanna	Bekisz Ireneusz Bzdęga Mariusz Geremek Rafał Gurazda Arkadiusz Krzyżankowski Bogdan Szemiot Tadeusz
	PiS
	Bonk Grzegorz Denis Andrzej Horała Marcin Nogalski Paweł Stolarczyk Paweł

[edytuj] Instytucje i urzędy

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: sekcja nie jest zgodna z zasadami wikipedii WP:CWNJ#WYKAZ. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Konsulaty

Siedziby konsulatów rozmieszczone są głównie w dzielnicy Śródmieście. Należą do nich konsulaty Republiki Chile, Republiki Cypryjskiej, Finlandii, Królestwa Norwegii, Szwecji oraz Włoch. Pozostałe konsulaty mieszczą się w dzielnicach peryferyjnych. Dwa spośród nich, konsulaty Rumunii i Ludowej Republiki Bangladeszu znajdują się w Małym Kacku a konsulat Austrii na Działkach Leśnych.

Fundacje i Ośrodki

• Dom Dziecka, ul. Demptowska 46
• Dom Samotnej Matki – Zespół Opiekuńczy, ul. Fredry 3
• Dzienny Dom Pomocy Społecznej, ul. Generała Maczka 1
• Fundacja Gospodarcza, ul. Olimpijska 2
• Fundacja Morska Hetman, ul. Lidzka 13
• Fundacja Opieki i Edukacji społecznej Samarytanie, ul. Chwarznieńska 136
• Fundacja Pomocy OTWARTE SERCA, ul. Chrzanowskiego 14/16a
• Inter-Alia – Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Poszkodowanym w Wypadkach Drogowych, ul. Starowiejska 47
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Armii Krajowej 44
• Noclegownia dla osób bezdomnych, ul. Lęborska 3A
• Ośrodek Profilaktyki Rodzinnej, ul. Leszczynki 153
• Pomóż i Ty – Fundacja na Rzecz Osób Niewidomych i Niepełnosprawnych, ul. Płocka 5A
• Stowarzyszenie na Rzecz Poszanowania Prawa Dzieci i Rodziny "Ojcowie z Trójmiasta", ul. 3 maja 27/31

Sądy i Prokuratury

• Gdański Trybunał Metropolitalny, ul. Armii Krajowej 46
• Izba Morska przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, Plac Konstytucji 5
• Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy dla Żeglugi Morskiej i Śródlądowej, ul. Armii Krajowej 24
• Odwoławcza Izba Morska przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, Plac Konstytucji 5
• Prokuratura Rejonowa, ul. 10 Lutego 39
• Sąd Polubowny, ul. Kielecka 7
• Sąd Rejonowy, Plac Konstytucji 5
• Wojskowy Sąd Garnizonowy, ul. Korzeniowskiego 7

Urzędy: pocztowe, skarbowe, pracy oraz ZUS

• I Urząd Skarbowy w Gdyni, ul. Władysława IV 2/4
• II Urząd Skarbowy w Gdyni, ul. Hutnicza 25
• Oddział Regionalny Centrum Usług Koncesjonowanych, ul. 10 lutego 10
• Powiatowy Urząd Pracy, ul. Kołłątaja 8
• Rejonowy Urząd Poczty, ul. 10 Lutego 10
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w Gdyni, ul. Władysława IV 24

Inne

• Dowództwo Marynarki Wojennej, ul. Waszyngtona 12
• Graniczny Inspektorat Weterynarii, ul. Polska 20
• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, ul. Waszyngtona 42
• Izba Celna, ul. Północna 9a
• Miejski Rzecznik Konsumentów, al. Piłsudskiego 52/54
• Ministerstwo Gospodarki – Biuro Rozwoju Regionalnego, ul. Kołłątaja 1
• Nadleśnictwo Gdańsk, ul. Morska 200
• Polsko Litewska Izba Gospodarcza Rynków Wschodnich, ul. Armii Krajowej 24
• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, ul. Starowiejska 50
• Urząd Miasta, al. Piłsudskiego 52/54
• Urząd Morski, ul. Chrzanowskiego 10
• Urząd Paszportowy, ul. Legionów 130
• Urząd Stanu Cywilnego, al. Piłsudskiego 52/54
• Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta, al. Piłsudskiego 52/54

[edytuj] Demografia

[edytuj] Ludność

Pod koniec września 2007 roku w Gdyni mieszkało 248 767^[2] mieszkańców. Gęstość zaludnienia Gdyni wyniosła więc 1843 osoby na km². Według danych z 2006 proporcja kobiet do mężczyzn wynosiła 1,1:1^[3]. Przyrost naturalny według danych Referatu Ewidencji Ludności i Meldunków jest nieznacznie ujemny i w I kwartale 2007 roku wynosił -64 osoby. Saldo migracji według tych samych danych było ujemne i wynosiło -180 osób. Struktura wiekowa uwidacznia, zgodne z ogólnokrajową tendencją, stopniowe starzenie się ludności miasta – ludność w wieku poprodukcyjnym osiągnęła 17,7%. Przy czym wartości dla ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym osiągnęły kolejno 16,9% i 65,4%. Liczba zawartych związków małżeńskich w 2006 roku wyniosła 1490^[3]. Pod koniec maja 2008 roku bezrobocie w Gdyni wynosiło 2,1%^[4].

[edytuj] Religia

W Gdyni dominuje wyznanie rzymskokatolickie. Można też znaleźć inne wyznania, których grono wyznawców jest minimalne. Odzwierciedla to liczebność świątyń poszczególnych wyznań. Katolicy mają do dyspozycji 30 obiektów sakralnych. Prócz nich Gdynia jest siedzibą 11 kościołów innych wyznań o chrześcijańskim gruncie (w tym 2 Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego, 2 Zielonoświątkowców, 1 Adwentystów Dnia Siódmego, 1 Baptystów, 1 Mormonów oraz 1 nowoapostolski. Na religijnej mapie miasta istnieje też po jednej świątyni wyznań zakorzenionych w Azji – Kryszny i Buddyzmu.

Gdynia na pochówek zmarłych przeznaczone ma 3 cmentarze komunalne.

[edytuj] Przemysł, gospodarka i finanse

[edytuj] Gospodarka morska

W Gdyni znajduje się drugi pod względem przeładunków port morski w Polsce (Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu.

Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej – stoczni (Stocznia Gdynia S.A., Stocznia Marynarki Wojennej S.A., Stocznia Remontowa "Nauta" S.A.), przedsiębiorstw powiązanych z funkcjonowaniem portu (Balticon Sp. z o.o., Gdynia Container Terminal S.A., Morski Terminal Masowy Sp. z o.o.), armatorów (Polskie Linie Oceaniczne), agencji żeglugowych, firm brokerskich, transportowych i spedycyjnych (C. Hartwig Gdynia S.A., Chipolbrok S.A., Maersk Sp. z o.o. Mirtrans Sp. z o.o.), oraz wielu innych.

[edytuj] Przemysł

Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego) (Dalmor S.A., Wilbo S.A.), firmy z branży budowlanej (Hossa S.A., Allcon S.A., Invest Komfort S.A., Mega S.A., MTM) oraz elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe Radmor S.A.).

[edytuj] Usługi

W Gdyni mają swe siedziby spółki prowadzącą działalność o charakterze bankowym (Nordea Bank S.A., oddziały i filie banki o zasięgu ogólnokrajowym), telekomunikacyjnym i informatycznym (Polkomtel S.A., Vectra S.A., Prokom Investments, Prokom Software S.A., Multimedia Polska, Vectra S.A.)

[edytuj] Handel

W Gdyni znajdują się sklepy z wielu branż jak Centrum Handlowe "Wzgórze", Centrum Handlowe Kwiatkowskiego, Centrum Handlowe Witawa, Dom Handlowy "Batory", Dom Towarowy "Chylonia", Trójmiejskie Centrum Handlowe "Klif", Trójmiejskie Hale Targowe. Znaleźć można też wiele księgarni i sklepów muzycznych.

[edytuj] Budżet

Roczny dochód budżetu miasta w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2006 r. wyniósł 3103,60 zł. Taki poziom dochodów budżetowych sytuuje miasto powyżej średnich dla wszystkich podregionów województwa pomorskiego, dla całego województwa oraz dla całego kraju. Średni zarobek jednego mieszkańca wynosił 2914,02 zł.

• Budżet na rok 2007:
  • Dochody: 886.618.337 PLN
  • Wydatki: 1.044.051.122 PLN

• Budżet na rok 2008:
  • Dochody: 884.459.850 PLN
  • Wydatki: 1.058.673.004 PLN

[edytuj] Komunikacja

[edytuj] Komunikacja miejska

Pierwszą linię autobusową uruchomiono w 1927 r. na trasie Śródmieście – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W 1930 r. powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W 1943 r. zbudowano pierwszą linię trolejbusową – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Gdańsk-Gdynia. Od 1992 r. całością zarządza Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni, zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: PKA, PKM oraz PKT Gdynia oraz szereg innych przewoźników prywatnych, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa przeszła modernizację taboru i wykorzystuje nowoczesne modele autobusów. Włożono starania, by ilość autobusów niskopodłogowych była utrzymywana na wysokim poziomie w trosce o osoby niepełnosprawne czy ludzi w podeszłym wieku.

Zobacz też Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej.

[edytuj] Transport kolejowy

Historia kolejnictwa w Gdyni miała swój początek, gdy przez miasto będące jeszcze wsią przeprowadzona została trasa Słupsk-Gdańsk. Do użytku została oddana w 1870 przez Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft). W latach następnych była rozbudowywana, by w 1898 roku połączyć Gdynię poprzez Redę z Puckiem. Była ona przedłużana, najpierw w 1903 do Swarzewa, by w 1922 osiągnęła przystanek końcowy w Helu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości połączono Gdynię w 1921 z Kokoszkami. Było ono skomunikowane z miastami w sercu ówczesnego województwa pomorskiego – Kartuzami, Kościerzyną i Chojnicami. Rozwijała się również infrastruktura kolejowa w samej Gdyni, głównie za sprawą budowy portu i miasta. W roku otrzymania przez nie praw miejskich oddano do użytku dworzec główny. Jego budowa trwała w latach 1923-1926 pod okiem Romualda Millera. Architektura reprezentowała styl narodowy. Rozwój miasta przyczynił się do dalszego powiększania infrastruktury kolejowej w mieście, co przyniosło uruchomienie w 1929 Parowozowni w Grabówku oraz oddanie do użytku kolejnych stacji w Chyloni (1930) i w Orłowie (1935). Dwa lata później połączenie z główną trakcją uzyskało Oksywie. Samo miasto uzyskało połączenie z Bydgoszczą w 1930, dzięki inwestycji Francusko-Polskiego Towarzystwa Kolejowego. Rozwój sieci kolejowej wstrzymał wybuch II wojny światowej. Lata powojenne przyniosły elektryfikację linii SKM Sopot-Gdynia w 1953. W tym samym roku wybudowano siedzibę Elektrowozowni Gdynia-Chylonia, która obecnie stanowi zaplecze warsztatowe spółki PKP Przewozy Regionalne w Gdyni-Leszczynkach. Zelektryfikowano także linię Gdynia-Wejherowo, co miało miejsce w 1957. Zaś w samym mieście w tym czasie oddano do użytku nową siedzibę dworca głównego wg projektu Wacława Tomaszewskiego. W latach 1975-1983 w Gdyni miała swoją siedzibę Dyrekcja Rejonowa Kolei Państwowych, zarządzająca terytorialną infrastrukturą kolejową woj. gdańskiego. Proces elektryfikacyjny kontynuowano w latach 80. XX wieku, co miało miejsce w przypadku linii Warszawa-Gdynia (1985) a następnie linii Szczecin-Gdynia (1989). W ostatnich latach PRL-u otwarto kompleks Elektrowozowni dla SKM w Gdyni-Cisowej (1988) a rok później oddano do użytku Halę Napraw w Wagonowni Gdynia-Grabówek. Początek XXI wieku przyniósł powołanie PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o. W 2006 podjęto prace modernizacyjne dworca Gdynia Główna.

Na PKP wielokrotnie przeprowadzano różnego rodzaju reorganizacje. Obecnie w Gdyni swoją siedzibę mają następujące jednostki kolejowe:

• Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, z siedzibą w Gdyni-Cisowej (d. elektrowozownia)
• Zakład Taboru spółki PKP Cargo, z siedzibą w Gdyni-Grabówku (dawne lokomotywownia i wagonownia wagonów towarowych)
• Pomorski Zakład Przewozów Regionalnych spółki PKP Przewozy Regionalne (d. stacje pasażerskie i wagonownia wagonów osobowych)
• Zakład Przewozów Towarowych spółki PKP Cargo, z siedzibą w Gdyni-Porcie (d. stacje towarowe)
• Zakład Linii Kolejowych spółki PKP Polskie Linie Kolejowe, z siedzibą w Gdyni-Stoczni (d. służba drogowa)
• Sekcja Zakładu w Poznaniu, spółki PKP Intercity, z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (eksploatująca tabor wydzielony z d. wagonowni)
• Zakład Północ spółki WARS S.A., z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach

Ciekawostki kolejowe

• Bana – pociąg dowożący pracowników, kursujący na trasie Gdynia Port Oksywie – Kościerzyna do 1993
• Kaszubski Ekspres – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z Oksywia na Babie Doły
• pociąg retro Costerina ciągnięty przez parowóz na trasie Gdynia – Kościerzyna – Gdynia połączony ze zwiedzaniem skansenu parowozów (kursuje w wybrane weekendy wakacji)
• Słoneczny – najtańszy pociąg na trasie Warszawa – Gdynia obsługiwany przez Koleje Mazowieckie, Sp. z o.o.
• Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)

[edytuj] Komunikacja lotnicza

Od 1919 r. Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu (Danzig-Langfuhr). W 1935 r. powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w Rumi. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W 1974 r. oddano do użytku nowy port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie, którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem.

Od 2006 roku trwają prace nad przeznaczeniem na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej w Babich Dołach. W tym celu w 2006 r. podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie. W sierpniu 2007 powołano do życia spółkę Port lotniczy Gdynia-Kosakowo.

[edytuj] Tranzyt

Przez Gdynię przebiegają:

• drogi wojewódzkie
  • 468 (Gdańsk-Sopot-Gdynia)
  • 474 (na terenie Gdyni)

• drogi krajowe
  • 6 (Kołbaskowo-Słupsk-Trójmiasto)
  • 20 (Stargard Szczeciński-Gdynia)
  • S6 (obwodnica Trójmiasta)

[edytuj] Kultura

Na terenie miasta ma swoją siedzibę m.in. Centrum Kultury, Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza, Miejska Biblioteka Publiczna oraz Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej ściśle współpracujący z miastem. Najmłodszym budynkiem jest Muzeum Miasta Gdyni, otworzone 16 listopada 2007 roku^[5].

[edytuj] Kina

W Gdyni istnieje jeden multipleks Silver Screen. Pozostałe obiekty w ograniczonym stopniu zajmują się projekcją filmów. Są nimi DKF Żyrafa^[6] działająca przy Klubie Filmowym, DKF Pod wiszącą skałą w IX Liceum Ogólnokształcącym w Gdyni,^[7] oraz Grom. Historyczne kina, takie jak istniejące od okresu międzywojennego Kino Warszawa, zostały zamknięte i przekształcone w budynki pełniące inne funkcje.

[edytuj] Teatry

Największym teatrem w Gdyni jest Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej. Istniejący od 1958 roku obiekt dysponuje drugą pod względem wielkością sceną w kraju. Prócz ramowych spektakli odbywa się w nim corocznie Festiwal Polskich Filmów Fabularnych, Gdynia Summer Jazz Days oraz Festiwal Szekspirowski. W Gdyni od 1991 roku funkcjonuje także Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza. Funkcjonuje przy nim Scena Letnia TM, wystawiająca dla publiczności w lipcu i sierpniu spektakle na plaży w Orłowie. Na gruncie sztuki niezależnej funkcjonuje Teatr "Maszoperia", powstały w 1979 roku, jako kontynuacja gdańskiego teatru "Pinezka". Przy Klubie Muzycznym "Ucho" istnieje Teatr Gościnny.

[edytuj] Galerie

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: sekcja nie jest zgodna z zasadami wikipedii WP:CWNJ#WYKAZ. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

• Debiut, ul. Orłowska 8
• Desa, ul. Abrahama 54
• Domek Żeromskiego, ul. Orłowska 6
• Galeria "Tygiel", ul. Abrahama 86
• Galeria 78, ul. Świętojańska 78
• Galeria Engel, ul. Żwirki i Wigury 2a
• Galeria obrazów "Urszula", ul. Legionów 115c
• Galeria Tiffany, al. Zwycięstwa 16
• Graffiti, ul. Abrahama 10
• Profile, ul. Wojewódzka 7
• Salon Sztuki Orientalnej, plac Kaszubski 19/21
• Strych, plac Kaszubski 7B
• Towarzystwo Miłośników Gdyni, ul. Władysława IV 51

[edytuj] Muzea

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: sekcja nie jest zgodna z zasadami wikipedii WP:CWNJ#WYKAZ. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

• Akwarium Gdyńskie, al. Jana Pawła II 1
• Centrum Nauki Experyment, al. Zwycięstwa 96/98
• Domek Abrahama, ul. Starowiejska 30
• Domek Żeromskiego, ul. Orłowska 6
• Gdyński Fotoplastykon, ul. Waszyngtona 21
• Gdyńskie Muzeum Motoryzacji, ul. Żwirowa 2c
• Izba dydaktyczna Nadleśnictwa Gdańsk, ul. Morskiej 200
• Muzeum Baśni Kaszubskiej, al. Zwycięstwa 36/108
• Muzeum Inkluzji w Bursztynie, al. Piłsudskiego 46
• Muzeum Marynarki Wojennej, ul. Sędzickiego 3
• Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1
• Muzeum Współczesnego Pomorskiego Rękodzieła Marynistycznego, ul. Waszyngtona 21
• ORP "Błyskawica", al. Jana Pawła II
• Planetarium, al. Jana Pawła II 3
• Sala Tradycji Akademii Morskiej, ul. Morska 83
• Sala Wystawowa w Centrum Gemini, ul. Waszyngtona 21
• Skansen Rybołówstwa Morskiego, ul. Orłowska 6
• Żaglowiec "Dar Pomorza", al. Jana Pawła II

[edytuj] Festiwale i imprezy

W Gdyni mają miejsce festiwale, które adresowane są do ludzi w różnej kategorii wiekowej. We wrześniu ma miejsce Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. Od 1986 odbywa się w on w Teatrze Muzycznym. Wystawiane są na nim filmy fabularne produkcji polskiej, a najlepszym przyznawane są Złote Lwy. Teatr Miejski zaś gości od 2006 Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych R@port. W jego ramach odbywają się inscenizacje sztuk współczesnych polskich autorów a najlepszym przyznawane są nagrody. Miasto jest gospodarzem Heineken Open'er Festival, jednego z największych corocznie organizowanych festiwali w Polsce. Dają występy na nim twórcy muzyki elektronicznej, rocka oraz hip-hopu. Organizowany jest od 2003 r. w lipcu na Babich Dołach. Również w wakacje (sierpień) ma miejsce organizowana na publicznej plaży, koło basenu jachtowego, Viva Beach Party. Trwa ona 2 dni i skupia występy wykonawców trance,house,oraz innych rodzajów muzyki elektronicznej. W dniach 19-21 maja 2006 r. gościł w mieście I Gdyński Festiwal Kultury Afrobrazylijskiej, na którym zaprezentowano m.in. pokaz capoeira.

[edytuj] Media

W Gdyni wydawane są tytuły prasowe związane z tematyką morską (Bandera, Namiary na Morze i Handel, Przegląd hydrograficzny) oraz lokalna gazeta - Echo Miasta. Swoją siedzibę mają tu dwaj liczący się operatorzy telewizji kablowej - Vectra oraz Multimedia Polska i należąca do tej spółki telewizja Tele-Top. W przeszłości z Gdyni nadawały również dwie lokalne rozgłośnie radiowe: Eska Nord i Radio Hello.

[edytuj] Edukacja

W Gdyni istnieje 46 przedszkoli, 41 szkół podstawowych, 39 liceów, 33 gimnazja, 25 techników, 10 szkół zawodowych oraz 52 szkoły o charakterze pomaturalnym^[8]. Wśród tej ostatniej kategorii jest 8 uczelni wyższych.

[edytuj] Uczelnie wyższe

Największymi państwowymi uczelniami w mieście są Akademia Marynarki Wojennej oraz Akademia Morska, które związane są z nadmorskim charakterem Gdyni. Pierwsza z nich, została zlokalizowana na Oksywiu w 1946 roku decyzją marsz. polski Michała Rola-Żymierskiego. Podlega Marynarce Wojennej i kształci podchorążych i osoby cywilne. Druga, która została przeniesiona w 1930 roku z Tczewa do Gdyni, edukuje przyszłych oficerów marynarki handlowej jak i specjalistów związanych z gospodarką morską. Ponadto w Śródmieściu znajduje się jeden z wydziałów Uniwersytetu Gdańskiego. Jest nim Wydział Biologii, Geografii i Oceanografii. Rozbudowa jego siedziby została ukończona w 2004 roku. W Gdyni funkcjonują też uczelnie prywatne, takie jak Pomorska Wyższa Szkoła Humanistyczna, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, Wyższa Szkoła Komunikacji Społecznej oraz Wyższa Szkoła Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych.

[edytuj] Turystyka

Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Zalicza się do nich Molo Południowe – cumują tam jednostki muzealne – niszczyciel ORP Błyskawica oraz żaglowiec Dar Pomorza. Na Molu Południowym znajduje się także Akwarium Gdyńskie, a do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają z niego statki białej floty (w tym Tramwaj wodny ZKM w Gdyni). W gdyńskiej marinie prowadzone są szkolenia żeglarskie, można także wynajmować jachty. Trasy spacerowe mieszkańców to Bulwar Nadmorski oraz kilka kilometrów piaszczystych plaż, które ciągną się do Sopotu i dalej do Gdańska. Dostępny jest również port – przy Nabrzeżu Francuskim, gdzie stawały polskie transatlantyki, w sezonie cumują duże wycieczkowce. Okolice Kapitanatu Portu są dostępne dla każdego. Z Nabrzeża Pilotowego można obserwować wchodzące i wychodzące statki oraz rzucić okiem na port wojenny na Oksywiu. Panoramę Gdyni podziwiać można z Kamiennej Góry, willowo-parkowej dzielnicy Gdyni. W północnej części miasta – w dzielnicy Babie Doły, przy brzegu, znajdują się ruiny niemieckiej torpedowni (druga torpedownia na Oksywiu należy do Marynarki Wojennej). Do niedawna kąpiel gdyńskiej części zatoki groziła komplikacjami dermatologicznymi, w ostatnich latach jednak sytuacja się poprawiła i można pływać bez obaw. Wyjątkiem są okresy występowania toksycznych sinic (najczęściej w sierpniu). Gdynia jest dobrze skomunikowana z resztą Trójmiasta – kolejką SKM z Gdyni Głównej jedzie się – do Sopotu 14 minut, a do Gdańska 35 minut. Posiada także stale rozbudowywaną sieć trolejbusową, co w skali polskiej jest obecnie rzadkością.
W administracyjnych granicach Gdyni jak i wokół miasta znajdują się lasy i tereny zielone oraz pagórkowaty krajobraz, będący pozostałością pradoliny.

[edytuj] Hotele

Baza hotelowa miasta Gdyni w 2007 roku składała się z 2 obiektów czterogwiazdkowych (Hotel Nadmorski, Hotel Orbis), dwóch obiektów trzygwiazdkowych (Hotel Kuracyjny, Hotel Willa Lubicz) oraz 6 obiektów dwugwiazdkowych (Biały Dworek, Hotel Antares, Hotel Antracyt, Hotel Dom Marynarza, Hotel Neptun, Hotel Witomino).

[edytuj] Szlaki

Szlak Trójmiejski (44,5 km) → trasa Gdańsk – Gdynia
Szlak Wejherowski (50 km) → trasa Sopot – Wejherowo
Szlak Zagórskiej Strugi (51,9 km) → trasa Gdynia – Wejherowo
Szlak Źródło Marii (10,5 km) → trasa Gdańsk – Gdynia

[edytuj] Ścieżki rowerowe

Ścieżki na terenach leśnych

• Bernardowo-Orłowo (4,5 km)
• Bernardowo-Mały Kack (4,8 km)
• Chwarzno – Działki Leśne (3,4 km)
• Dąbrowa – Chwarzno (2,9 km)
• Demptowo – Chwarzno (3,1 km)
• Gołębiewo – plaża Gdynia (5,6 km)
• Karwiny – Obwodnica (4,2 km)
• Osowa – Źródło Marii (4,4 km)
• Polanka Redłowska – Orłowo (3,4 km)
• Pustki Cisowskie – Cisowa (4,4 km)
• Wiczlino – Chwarzno (2,6 km)
• Wielki Kack – Dąbrowa (8,7 km)
• Wielki Kack – Osowa (4,4 km)
• Wielki Kack – Witomino Leśniczówka (3,1 km)
• Witomino – Chwarzno (3,7 km)
• Witomino – Demptowo (3,6 km)

Łącznie: 66,8 km

Ścieżki komunikacyjne

• al. Piłsudskiego (0,6 km)
• al. Zwycięstwa (3,6 km)
• bulwar Nadmorski (1,5 km)
• ul. Chwarznieńska (0,38 km)
• ul. Dickmana (1,6 km)
• ul. Kielecka (1,6 km)
• ul. Morska (8,8 km)
• ul. Śląska (1,3 km)
• ul. Wiczlińska (0,5 km)
• ul. Wielkopolska – ul. Chwaszczyńska (3,8 km)
• ul. Władysława IV (0,9 km)
• ul. Zielona (2,6 km)

Łącznie: 27,18 km

[edytuj] Przyroda

[edytuj] Parki i rezerwaty

Trójmiejski Park Krajobrazowy

Został utworzony w 1979 roku. Jego ogólna powierzchnia wynosi 20.104 ha. Park obejmuje część wysoczyzny morenowej wraz z jej strefą krawędziową, w obrębie której występują liczne rozcięcia erozyjne z bardzo atrakcyjnymi geomorfologicznie i krajobrazowo dolinami. Występującymi najczęściej zbiorowiskami roślinności są fitocenozy lasów bukowo-dębowych, bukowych i grądowych, w dnach rozcięć spotyka się lasy łęgowe olszowo – jesionowe. Na terenie Parku w granicach administracyjnych Gdyni znajdują się dwa rezerwaty przyrody i kilkanaście pomników przyrody. Położenie Parku i nagromadzenie w nim obiektów przyrodniczych czyni go jednym z najbardziej interesujących rejonów dla badań przyrodniczych i ochrony środowiska.

Rezerwat Kępa Redłowska

Stanowi utworzony w 1938 roku rezerwat krajobrazowy o powierzchni 118,16 ha. Położony w granicach administracyjnych Gdyni, między Orłowem a Kamienną Górą. Celem ochrony jest zachowanie naturalnych lasów bukowych oraz stanowisk jarząba szwedzkiego. Rezerwat daje możliwość obserwacji panoramy Gdyni, występowanie charakterystycznych roślin (rokitnik zwyczajny) oraz uwarunkowania do obserwowania procesów abrazji morskiej. Jest to pierwszy rezerwat utworzony w byłym województwie gdańskim i jeden z najstarszych w Polsce.

Rezerwat przyrody Kacze Łęgi

Jest to rezerwat leśno – florystyczny o powierzchni 8,97 ha utworzony w 1983 roku, leżący w dolinie rzeki Kaczej. Obejmuje odcinek potoku z niewielkim dopływem oraz dobrze zachowany fragment lasu łęgowego z okazałym drzewostanem i wieloma drzewami pomnikowymi. Rezerwat chroni pozostałość dawnej szaty roślinnej dolin rzecznych (łęg wiązowy) w formie typowej dla roślinności dna dolin niewielkich rzek.

Rezerwat Cisowa

Rezerwat leśny o powierzchni 24,76 ha, utworzony w 1983 roku w celu zachowania fragmentów buczyny i łęgu jesionowo – olszowego oraz stanowisk roślin chronionych i rzadkich.

Klify

Strukturami przyrodniczymi występującymi tylko w strefie nadmorskiej a także najbardziej naturalnymi miejscami pierwotnymi są klify. Warunki siedliskowe spowodowały wykształcenie tu fitocenoz z wieloma gatunkami roślin rzadkich i chronionych. Klify aktywne, w szczególności Klif Redłowski, stanowią naoczne źródło wiedzy geologicznej. Zarówno klify aktywne jak i martwe posiadają walory krajobrazowe, co może je kwalifikować do ochrony także jako zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Klif Redłowski ma wysokość 60 m.

Miasto – ogród Kamienna Góra

Zespół obejmuje obszar Kamiennej Góry, na który składają się park "Kamienna Góra", skarpy klifów od strony Zatoki oraz dzielnica domów jednorodzinnych – rezydencji pochodzących głównie z okresu międzywojennego. Na terenach zielonych występują fragmenty naturalnych drzewostanów porastających klify i niektóre fragmenty zboczy. Wśród drzew dominują buki, klony, często spotyka się dęby, czereśnie, jarzębiny i graby. Licznie występują drzewa i krzewy gatunków i odmian ozdobnych, np. klon jesionolistny, cypryśniki, żywotniki, cisy i jałowce. Wśród terenów zielonych duże obszary zajmują skwery i zieleńce. Ten fragment Gdyni zaliczany jest do dobrze zagospodarowanych.

Zespół dworsko-parkowy

Znajduje się przy ul. Folwarcznej 2 w Orłowie. Drzewostan tworzą w nim głównie drzewa rodzime jak: buki, klony, graby, olsze, wierzby, cisy i topole a z gatunków obcych występują tu między innymi kasztanowce, daglezje i grochodrzewy. Na jego terenie znajdują się dwa pomniki przyrody (kasztanowce) oraz wiele drzew o rozmiarach drzew pomnikowych (np. buk o średnicy 135 cm.).

Zespół dworsko-parkowy Kolibki

Umiejscowiony jest przy Al. Zwycięstwa 291 (Orłowo – Kolibki). W skład jego wchodzą – zespół budynków i tzw. "Park Marysieńki". Obecnie jest tu szkółka jeździecka. Wśród drzew występujących na tym terenie dominują gatunki rodzimego pochodzenia (klon zwyczajny, buk zwyczajny, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, jesion wyniosły, klon, jawor) z niewielką domieszką drzew obcych (np. kasztanowiec). We wschodniej części parku występuje także bardzo stary jesion wyniosły, posiadający rozmiary drzewa pomnikowego (średnica 173 cm).

Skwer Plymouth

Położony jest u zbiegu ulicy Świętojańskiej i Alei Piłsudskiego, naprzeciwko gmachu Urzędu Miasta. Swoją nazwę zawdzięcza jednemu z siostrzanych miast - brytyjskiemu Plymouth. W nawiązaniu do nazwy skweru w jego krajobraz wkomponowane zostały żonkile sprowadzone z Anglii oraz charakterystyczna brytyjska budka telefoniczna.

Park Rady Europy

[edytuj] Architektura

Gdynia jest młodym miastem, więc nie posiada zabudowy, reprezentującej style architektoniczne takie jak gotyk, renesans lub barok. Ukształtowane w dwudziestoleciu międzywojennym Śródmieście posiada wiele zachowanych bądź odbudowanych budynków. Są one przykładami modernizmu jak budynek biurowy PLO. Modernizm cechował się białymi elewacjami budynków, co sprawiło, że przedwojenna Gdynia nosiła miano "białego miasta". Znajdujący się w Śródmieściu Budynek Banku Polskiego prezentuje klasycyzm akademicki. Ten styl, zaistniały w mieście w latach 20. XX wieku, uzewnętrzniają zdobienia kolumnami, gzymsami, pilastrami i tympanonami. Kręgosłupem centralnej części miasta, wokół których przedwojenna zabudowa powstawała, były ulice 10 Lutego i Świętojańska. Wille mieszkalne na Kamiennej Górze są przykładem historycyzmu w odmianie stylu dworkowego.

W czasie II wojny światowej zabudowa centrum nie uległa poważniejszym uszkodzeniom. Zniszczona była zabudowa portu, w wyniku nalotów alianckich. Były one efektem umiejscowienia w Gdyni przez okupanta bazy Kriegsmarine.

Lata 70 i 80 XX wieku przyniosły pojawienie się osiedli bloków z wielkiej płyty. Większość ich ulokowano w Karwinach, Chyloni, Oksywiu i Obłużu oraz w mniejszym natężeniu w innych dzielnicach miasta. Obecnie większość z nich została ocieplona i odnowiono im elewacje.

Po 1989 w mieście wznoszone są obiekty o architekturze wyróżniającej je spośród otoczenia. Przykładem jest wybudowane w 1998 Centrum Handlowe "Batory", którego boczne skrzydło ma kształt kadłuba statku. W nowoczesną architekturę wpisuje się również hala widowiskowo-sportowa o wyglądzie kopca ziemnego z dachem podtrzymywanym stalową łukową belką.

Przyszłość rysuje się w planach rewitalizacji Międzytorza wraz z zmianą jego charakteru^[9]. Są również plany rozbudowy basenu jachtowego i przeobrażenie okolic Teatru muzycznego w kulturalne centrum Gdyni^[10].

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Najstarszym budynkiem jest XIII-wieczny kościół pw. św. Michała Archanioła na Oksywiu. Funkcjonował on jako jedyna świątynia dla mieszkańców wioski Oksywie i był przez długi czas jedynym obiektem, który powstał w czasach historycznych. Zabudowania, mające obecnie status zabytków, zaczęły się pojawiać w XIX wieku w Orłowie i Małym Kacku. Nadanie praw miejskich Gdyni i jego rozbudowa przyniosła pojawienie się zabytków, stanowiących dziś większość budowli o tym charakterze. Zaliczone zostało do nich całe Śródmieście, zabudowania willowe na Kamiennej Górze czy Orłowie. Wpisane są na listę zabytków nieruchomych. Dzięki temu większość z nich była i jest odnawiana.

Pośród niezabytkowych budowli w Gdyni znaleźć można pomniki rozmieszczone najliczniej w centrum miasta. Najlepiej dostrzegalnymi przez mieszkańców i turystów pomnikami są pomnik Josepha Conrada na końcu Skweru Kościuszki czy oba pomniki Ofiar Grudnia 1970. Atrakcją dla turystów jest też taras widokowy na wieży telekomunikacyjnej na Górze Donas w dzielnicy Dąbrowa. Tę samą funkcję do niedawna pełniła wieża widokowa nieopodal Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu. Po okresie popadania w ruinę została zdemontowana.

[edytuj] Wieżowce

Obszar Gdyni, jest miejscem lokalizacji kilku budynków uznanych za wieżowce. W przypadku miasta większość wchodzi w skład większych kompleksów, które pełnią funkcję usługowe dla mieszkańców wysokościowców. Najwyższym z nich jest zespół Sea Towers, który ma zostać ukończony w 2009. Będzie on najwyższym budynkiem mieszkalnym na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Wyższa wieża będzie mieć 138 m (36 kondygnacji) a niższa 116 m (28 kondygnacji). Całość ulokowana zostanie niedaleko Skweru Kościuszki. Nad rejonem Witomina także górują dwa sąsiadujące ze sobą mieszkalne wieżowce. W obrębie Centrum Rodzinnego Witawa skonstruowano mniejszy i niższy 14-kondygnacyjny budynek. Na jego przeciwnej stronie jest szersza i wyższa 15-kondygnacyjna konstrukcja. Całość struktury z przeznaczeniem na mieszkania została wybudowana w 2003. W Redłowie w skład kompleksu mieszkalno-usługowego wchodzi Redłowska Kaskada, oddana do użytku w 2006. Ten 17-kondygnacyjny budynek zaprojektowano z uwzględnieniem kubistycznego kształtu. Również w Redłowie znajduje się, ukończony w 2002, Redłowski Stok A. Oba budynki w Redłowie przeznaczone są dla celów mieszkaniowych. Jedynym budynkiem biurowym w opisywanej kategorii jest Bałtyckie Centrum Biznesu. Mieści się w sąsiedztwie innych biurowców na terenie Działek Leśnych. Ten 14-piętrowiec swoją funkcje spełnia od 1996. W epoce PRL-u, niedaleko Teatru Muzycznego, powstał 12-kondygnacyjny Hotel Gdynia. Planowana jest przebudowa głównego budynku i rozbudowa jego otoczenia^[11].

[edytuj] Instytucje i jednostki wojskowe

W mieście funkcjonują jednostki związane z Marynarką Wojenną i jednostkami pomocniczymi oraz przynależące do Sił Powietrznych. Gdyński port wojenny stanowi jedną z baz NATO. Stacjonujące w nim okręty biorą udział w organizowanych corocznie manewrach głównie na obszarze Morza Bałtyckiego.

[edytuj] Przestępczość

W okresie od stycznia do września 2007 r. zarejestrowano w Gdyni 6145 przestępstw, o 859 przestępstw (tj. o 12,3%) mniej niż w 2006 r., co wskazuje na poprawę stanu bezpieczeństwa w Gdyni. W dalszym ciągu utrzymuje się korzystna tendencja, według której Gdynia jest najbezpieczniejszym miastem na tle Trójmiasta.^[12] Wskaźnik wykrywalności przestępstw był niższy od średniej wojewódzkiej, wyniósł 50,3%. Najwyższy udział (85,7%) wśród stwierdzonych przestępstw miały trudne do wykrycia przestępstwa kryminalne, których wykrywalność wyniosła 50,8%. W okresie od stycznia do września 2007 r. stwierdzono 103 kradzieży samochodów osobowych tj. mniej o 137 (o 57,1%) od dokonanych w 2006 r. Osobny problem stanowią wypadki drogowe z ofiarami w ludziach (48) w rejonie gdyńskim ich liczba była o 6 wyższa w porównaniu do I kwartału 2006 r. W wypadkach poszkodowanych zostało 61 osób, w tym dwie zginęły na miejscu wypadku. Większość gdyńskich przestępstw została popełniona w Chyloni. Notowane są tu częste przypadki kradzieży czy pobicia.

[edytuj] Sport

W Gdyni funkcjonują sekcje i kluby sportowe reprezentujące różne dyscypliny sportu - od piłki nożnej, przez koszykówkę, na żeglarstwie skończywszy. Dla mieszkańców oddano też do użytku kilka basenów. Jeden działa przy Akademii Morskiej, 4 udostępniono na terenie placówek edukacyjnych a 3 pozostałe istnieją samodzielnie.

[edytuj] Kluby sportowe

Gdynia jest reprezentowana prze kilka klubów piłkarskich. Wśród nich figuruje klub Arka Gdynia. Założony w 1929 r. zespół obecnie gra w II lidze. W 1979 r. zdobyła Puchar Polski. Inną lokalną drużyną piłkarską jest IV-ligowy Bałtyk Gdynia. Nowością na piłkarskiej mapie miasta jest powstały w 2006 r. Klub Piłkarski Gdynia. Występuje on w B-klasie – II okręgu gdańskim. Istnieje także klub RC Arka Gdynia wyspecjalizowany w grze w rugby. Z Gdynią związana jest drużyna koszykarska Lotos VBW Clima Gdynia, która występuje w PLKK i od 1999 r. w Eurolidze kobiet. W latach 2000-2007 istniała też męska drużyna koszykówki Viking Gdynia. Z przyczyn finansowych jej działalność została zamknięta 11 października^[13]. Piłka ręczna jest reprezentowana przez żeński zespół piłkarek Łączpol Gdynia, który w maju 2003 r. wywalczył awans do I ligi. Uczniowski Klub Sportowy Morświn powstał w celu popularyzowania łucznictwa wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Lekkoatletyką zajmuje się Klub Sportowy Zorza. Prowadzi on szkolenia w konkurencjach biegowych od 400 m i finansuje go budżet gminy Gdynia. Lekkoatletyka jest również domeną Klubu Lekkoatletycznego Gdynia. Jego członkowie biorą udział w zawodach o zasięgu wojewódzkim, krajowym jak i międzynarodowym. Klub Sportowy Złoty Tur zrzesza w sobie zawodników trenujących armwrestling. Amatorzy jak i zawodowcy paralotniarstwa mogą zrzeszać się od 2002 r. w Glide Club Gdynia. Klub prowadzi działalność w Gdyni i w okolicach (również na Kaszubach). Treningiem judo trudni się Uczniowski Klub Sportowy Viking. Do innych klubów, które również zajmują się judo i których zawodnicy biorą udział w zawodach należą Galeon Gdynia, Skra Gdynia, Opty Gdynia, Cisowa Gdynia oraz Flota Gdynia. Ticada wprowadza w tajniki profesjonalnego nurkowania i aktywnych form turystyki. Prócz szkoleniem nurków zajęła się dodatkowo szkoleniem narciarskim, strzeleckim i spadochronowym oraz prowadzeniem sklepu ze specjalistycznym sprzętem Do działalności sportowej należy GOSIR (Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji). Dysponuje on kilkoma obiektami do gry, w tym stadionem do gry w piłkę nożną i rugby, z którego korzysta m.in. Arka i Bałtyk Gdynia. Ulokowanie Gdyni nad morzem przyczyniło do pojawienia się klubów żeglarskich, jak Jacht Klub Morski – Gryf i Yacht Klub Polska Gdynia. Oba kluby mają przedwojenną tradycję – pierwszy istnieje od 1928 r. a drugi powstał w 1924 r. YKP Gdynia funkcjonował pierwotnie w Warszawie i jego pierwszym komandorem był gen. Mariusz Zaruski. Przy Marynarce Wojennej, ale poza strukturą Wojska Polskiego działa Wojskowy Klub Sportowy "Flota" Gdynia. Podzielony jest na sekcje – od podnoszenia ciężarów po tenis ziemny.

[edytuj] Nauta Gdynia

Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia" to klub piłkarski założony w 1983, występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon 2000/2001 zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia Stoczni Remontowej "Nauta" SA. Sezon 2002/2003 klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu 2003/2004, na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku Ogniska TKKF Checz w Gdyni Chyloni. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków Arki bądź Bałtyku Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu Zbigniew Bieliński oraz ostatni trener Tomasz Kożuchowski, a także zawodnicy Mirosław Bartlewski, Radosław Kasprzak, Roman Tomaszewicz, Grzegorz Janzen, Waldemar Stanik, Ireneusz Michalik i Zbigniew Figura.

[edytuj] Osoby związane z Gdynią

• Antoni Abraham – "król Kaszubów", obrońca polskości Pomorza
• Danuta Baduszkowa – reżyser teatralny, budowniczy nowego Teatru Muzycznego w Gdyni
• Karol Olgierd Borchardt – kapitan żeglugi wielkiej, wykładowca Wyższej Szkoły Morskiej, marynista i pisarz, uczestnik II wojny światowej
• Maciej Brzeski – wiceprezydent Gdyni
• Franciszka Cegielska – prezydent Gdyni, a także (między innymi) delegatka do Rady Europy, przewodnicząca Sejmiku Wojewódzkiego, minister zdrowia
• Stanisław Dąbek – polski pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża podczas kampanii wrześniowej
• Kazimierz Demel – biolog, pionier polskich badań na morzu, twórca polskiej oceanografii biologicznej
• Angelika Fojtuch – artystka, performerka
• Iwo Gall – reżyser, pedagog, twórca teatralny
• Henryk Giełdzik – pionier okrętownictwa, twórca pierwszego okrętowego biura projektowego, projektant pierwszych statków polskiej konstrukcji, polski przedstawiciel "Bureau Veritas".
• Jerzy Gruza – reżyser, dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni
• Karolina Gumos – mezzosopranistka, solistka Komische Oper w Berlinie
• Hilary Jastak – przyjaciel i pierwszy kapelan "Solidarności", duchowny, wielokrotnie odznaczany
• Kazimierz Jurkiewicz – kapitan żeglugi wielkiej, 32 lata przepracował na "Darze Pomorza"
• Janusz Kaczmarek – były prokurator, były minister MSWiA
• Augustyn Krause – pierwszy burmistrz miasta Gdyni
• Ryszard Krauze – milioner, założyciel Prokomu
• Eugeniusz Kwiatkowski – budowniczy miasta Gdyni, minister przemysłu i handlu, wicepremier i minister skarbu
• Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz – kapitan żeglugi wielkiej, ostatni komendant "Lwowa" i pierwszy "Daru Pomorza", Kapitan Kapitanów
• Witold Mężnicki – dziennikarz i księgarz
• Marian Mokwa – artysta-malarz, marynista
• Kazimierz Ostrowski – Polski artysta-malarz XX Wieku
• Gustaw Orlicz-Dreszer – generał dywizji, inspektor obrony powietrznej, prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej
• Bolesław Polkowski – ekonomista, autor pierwszych roczników statystycznych Gdyni
• Włodzimierz Prochaska – pierwszy dyplomowany architekt Gdyni
• Anna Przybylska – polska aktorka
• Monika Pyrek – polska lekkoatletka, wicemistrzyni świata i Europy w skoku o tyczce
• Jan Radtke – pierwszy wójt Gdyni
• Teresa Remiszewska – jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, prekursorka samotnego kobiecego żeglarstwa w Polsce
• Bolesław Romanowski – komandor, dowódca okrętów podwodnych, zastępca komendanta Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej ds. okrętów szkolnych i praktyki morskiej, kapitan "Zawiszy Czarnego" uczestnik II wojny światowej
• Julian Rummel – inżynier budowy okrętów, pionier idei Gdyni, organizator i pierwszy dyrektor "Żeglugi Polskiej"
• Juliusz Sieradzki – jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, olimpijczyk, trener i wychowawca polskich żeglarzy, konstruktor jachtów
• Franciszek Sokół – komisaryczny zarządca Gdyni
• Mamert Stankiewicz – kapitan żeglugi wielkiej, publicysta, komendant "Lwowa", "Znaczy Kapitan"
• Antoni Suchanek – artysta-malarz, marynista
• Józef Szamocki – polski duchowny, biskup
• Wojciech Szczurek – prezydent miasta od 1998
• Jan Śmidowicz – inżynier, specjalista budownictwa wodnego
• Leonid Teliga – żeglarz, lotnik, dziennikarz, pisarz, pierwszy Polak, który samotnie opłynął świat
• Józef Unrug – wiceadmirał, podwodniak, dowódca Floty i Obszaru Nadmorskiego, uczestnik I wojny światowej i II wojny światowej
• Tadeusz Wenda – projektant i budowniczy portu morskiego
• Mariusz Zaruski – generał kawalerii, żeglarz, marynarz, taternik, pisarz i poeta
• Teofil Zegarski – filozof, pedagog, twórca pierwszej gdyńskiej szkoły średniej
• Stefan Żeromski – prozaik, dramatopisarz, publicysta.

[edytuj] Miasta partnerskie

Gdynia utrzymuje kontakty partnerskie z następującymi miastami:

Miasto	Państwo	Data podpisania porozumienia
Aalborg	Dania	1987.08.04
Baranowicze	Białoruś	1993.02.06
Brooklyn	Stany Zjednoczone	1991.02.14
Haikou	Chińska Republika Ludowa	2006.04.24
Kaliningrad	Rosja	1994.10.27
Karlskrona	Szwecja	1990.03.29
Kilonia	Niemcy	1985.06.25
Kłajpeda	Litwa	1993.01.12
Kotka	Finlandia	1988.03.09
Kristiansand	Norwegia	1991.09.21
Kunda	Estonia	2001.02.24
Lipawa	Łotwa	1999.10.12
Plymouth	Wielka Brytania	1976.09.11
Seattle	Stany Zjednoczone	1994.04.23
Związek Wybrzeża Opalowego	Francja	2004.11.25

[edytuj] Nagrody i wyróżnienia

2002 r.

• kwiecień – Nagroda Europy od Rady Europy
• 25 maja – I miejsce w konkursie "Profesjonalna gmina przyjazna inwestorom"
• 25 września – Honorowe Wyróżnienie w konkursie "Gmina Fair Play"
• wrzesień – Główna Nagroda Ministra Infrastruktury za zrealizowany projekt modernizacji ulicy Świętojańskiej

2003 r.

• 14 października – wyróżnienie za organizację regat "The Cutty Sark Tall Ships' Races 2003"
• 17 listopada – IV miejsce w Wielkim Rankingu Miast

2004 r.

• 6 marca – Nagroda Honorowa Polskiego Związku Żeglarskiego Rejs Roku 2003 za zorganizowanie The Cutty Sark Tall Ships 2003
• 16 kwietnia – I miejsce konkursie na najlepszą promocję turystyki w kategorii "IMPREZA"
• 24 kwietnia – I miejsce w konkursie "Samorząd przyjazny oświacie"
• maj – nagroda Magazynu Sportów Wodnych "Żagle" im. Leonida Teligi.
• lipiec/sierpień – I miejsce w konkursie "Nad wodą bezpiecznie"
• 27 sierpnia – nagroda w wakacyjnym Turnieju Miast "Dziennika Bałtyckiego"

2005 r.

• 13 stycznia – nagroda za "Żeglarską Imprezę Roku 2004"
• I kwartał – laureat konkursu "Europrodukt – Inicjatywa samorządowa – 2004"
• I kwartał – nagroda Złotej Strony Miesiąca
• I kwartał – wyróżnienie za Lotne Miejskie Punkty Informacji Turystycznej
• 8-10 kwietnia – nagroda główna w konkursie "Najlepsza impreza turystyczna w 2004 roku"

2006 r.

• 10 marca – nagroda za najlepszą imprezę roku 2005
• 24 kwietnia – I miejsce w konkursie "Bramy Kraju"
• kwiecień – wyróżnienie za modernizację Mariny Gdynia
• kwiecień – wyróżnienie za święto ul. Świętojańskiej
• 11 maja – I miejsce w konkursie "Samorząd Przyjazny Oświacie"
• 18 września – I miejsce w konkursie "Innowacyjna gmina"
• listopad – III miejsce w rankingu "Sukces kadencji 2002 – 2006"

2007 r.

• 6 stycznia – nagroda "Wektora 2006” dla Wojciecha Szczurka
• 18 kwietnia – wyróżnienie w konkursie "Złote Formaty"
• 4 czerwca – I miejsce w rankingu miesięcznika "Forbes"
• 13 lipca – IV miejsce w rankingu samorządów "Rzeczpospolitej"
• 15 lipca – II miejsce w konkursie "Na najlepiej oświetloną gminę i miasto 2007 roku"
• 15 lipca – II miejsce w konkursie "Oświetlenie wnętrz obiektów użyteczności publicznej"
• październik – I miejsce w badaniu socjologicznym Diagnoza Społeczna 2007
• 23 listopada – I miejsce w konkursie "Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości"

2008 r.

• 14 luty – I miejsce w rankingu miesięcznika "Forbes"

[edytuj] Ciekawostki

• Według raportu przedstawionego w 2007 przez prof. Janusza Czapińskiego na podstawie badań^[14], standard życia w Gdyni jest najwyższy w Polsce.
• Imię miasta noszą lub nosiły następujące statki i okręty:
  • ORP Gdynia – statek wycieczkowy, w przededniu II wojny światowej wcielony do Marynarki Wojennej jako okręt-baza;
  • ORP Gdynia – statek pasażerki, w latach 1939-41 w Marynarce Wojennej;
  • ORP Gdynia – kuter rakietowy służący w MW w latach 1965-89;
  • M/V Gdynia – kontenerowiec, własność szczecińskiego armatora Euroafrica. Obecnie jednostka pływa pod nazwa M/V Topaz.

[edytuj] Zobacz też

• porty nad Morzem Bałtyckim

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Gdyni
• Gdynia w latach 1939-1945 – publikacje historyczne, pocztówki, mapy i plany, fragmenty kronik filmowych oraz galerie zdjęć z okresu okupacji

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi