Łaziska Górne

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°09' N 18°51' E50.15 18.85 (Łaziska Górne)

Łaziska Górne
Herb Łazisk Górnych Flaga Łazisk Górnych
Województwo	śląskie
Powiat	mikołowski
Gmina  - rodzaj	Łaziska Górne miejska
Założono	1287
Prawa miejskie	1951
Burmistrz	Mirosław Duży (e-mail)
Powierzchnia	20,2 km²
Położenie	50° 09' N 18° 51' E
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	21 958 1087 os./km² 3 487 000 (Katowice)
Strefa numeracyjna (do 2005)	32
Kod pocztowy	43-170 do 43-173
Tablice rejestracyjne	SMI
Położenie na mapie Polski Łaziska Górne
TERC10 (TERYT)	2243308011
Urząd miejski3 pl. Ratuszowy 1 43-170 Łaziska Górne tel. 32 324-80-00; faks 32 324-80-06
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Łaziska Górne (śl. Uaźiska Gůrne^{[potrzebne źródło]}, niem. Ober Lazisk) to miasto w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie mikołowskim, na południowym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), będącego jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych, naukowych i gospodarczych w kraju. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 21 958 mieszkańców.

Sąsiaduje z miastami: Mikołów i Orzesze oraz gminą Wyry.

Spis treści 1 Ogólne informacje 2 Nazwa i historia 3 Dzielnice 4 Struktura powierzchni 5 Demografia 6 Gospodarka 7 Sport 8 Linki zewnętrzne 9 Przypisy

[edytuj] Ogólne informacje

Łaziska leżą 18 kilometrów na południe od stolicy województwa - Katowic, w powiecie mikołowskim. Na terenie dzisiejszego miasta dawniej istniały trzy odrębne wsie - Łaziska Górne, Łaziska Średnie i Łaziska Dolne. W XVIII wieku odkryto bogate złoża węgla, w XIX wieku szybki rozwój górnictwa i hutnictwa; pierwsze linie kolejowe. Na początku XX wieku pierwsza elektryfikacja i wodociągi. Od 1922 roku w granicach Polski.

[edytuj] Nazwa i historia

Nazwa Łaziska nawiązuje do przeszłości tych terenów. W Polsce istnieje wiele miejscowości, które noszą nazwę Łazisk. Wywodzi sie ona ze starych łazów, łysin, czyli terenów, na których wypalano lasy pod uprawę.

Takimi łazami była okolica Mikołowa, gdzie ludzie osiedlili się na stałe. Tak powstała wieś Łaziska. Nie wiadomo jak dawno się to stało, ale pierwsza wzmianka o "villa Lasiszka" pochodzi z 1287 roku, kiedy to właścicielem tych ziem był rycerz Borko (Bolko) z Łazisk^[1].

Pierwsza osada na tych terenach to obecna dzielnica Łaziska Średnie, dopiero później powstały Dolne, a najpoźniej na okolicznych wzgórzach zasiedlono obszar, który nazwano Łaziskami Górnymi. O Łaziskach Dolnych wiadomo, że jako "Nowe Pole" były przekazane w formie darowizny dla kościoła sw. Wojciecha w Mikołowie przez "Księcia Opolskiego i Pana na Raciborzu".

W 1517 roku Kazimierz II cieszyński sprzedał ziemię pszczyńską - w tym Łaziska Dolne i Górne - węgierskiemu szlachcicowi Aleksemu z rodu Turzonów. Z tych terytoriów, które od 1327 roku było lennem królów czeskich, utworzono tzw. państwo stanowe.

Łaziska Dolne i Górne były od początku własnością panów na Pszczynie - najpierw Piastów, a następnie innych rodów. Natomiast Łaziska Średnie były własnością rodzin szlacheckich do 1814, aby następnie przejść w ręce właścicieli stanowego państwa pszczyńskiego.

W II połowie XIX wieku do wsi dotarła industrializacja - oprócz kilku działających tutaj kopalń (pierwszą otwarto w 1839, ale złoża węgla odkryto w 1779^[2]) otwarto hutę oraz połączenia kolejowe (na liniach Mikołów-Orzesze oraz Tychy-Orzesze).

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wymieniał w 1884 7 działających kopalni: Augustenfreude, Brade w Łaziskach Górnych, Martha-Valesca (Waleska), Herzogin-Auguste, Gottmituns, Trautscholtsegen i Bonaparte w Łaziskach Średnich oraz 1 nieczynną od 1845 - Heinrichsglück (Szczęście Henryka) w Łaziskach Dolnych. W Łaziskach Górnych istniało wówczas 119 budynków, w tym 104 domy i szkoła^[3].

Na początku XX wieku Łaziska zostały częściowo zelektryfikowane (w 1917 zaczęła pracę Elektrownia Łaziska, wybudowano wraz z fabryką karbidu, a należąca do księcia pszczyńskiego) i zaczęły pracę pierwsze wodociągi.

Kiedy zakończyła się I wojna światowa mieszkańcy Łazisk brali udział w powstaniach śląskich. Podczas plebiscytu w marcu 1921 większość łaziszczan opowiedziała się za przyłączeniem do Polski. Jednak według pierwotnych planów podziału Górnego Śląska teren Łazisk Górnych miał zostać włączony do Niemiec (byłby to niewielki "cypel" terytorium poniżej granicy, którą projektowano na północ od miejscowości) z powodów ekonomicznych (kopalnie, huta i elektrownia). Ostatecznie, po III powstaniu śląskim, Rada Ambasadorów zatwierdziła inny plan podziału obszaru plebiscytowego i Łaziska Górne zostały przyłączone do Polski.

Podczas II wojny światowej Łaziska już 1 września zostały zajęte przez jednostki Wehrmachtu (granica z III Rzeszą biegła zaledwie kilkanaście kilometrów od wsi). Egzekucje (głównie byłych powstańców) nie ominęły i Łazisk; mieszkańcy walczyli i ginęli na frontach w mundurach armii zarówno niemieckiej, jak i alianckich.

W styczniu 1945 miejscowość została zdobyta przez Armię Czerwoną. Rozpoczął się trudny okres władzy ludowej. Oprócz nowego totalitaryzmu przyniósł on prawa miejskie (1951), status osiedla dla Łazisk Średnich (do których w 1945 wcielono Łaziska Dolne), a ostatecznie połączenie wszystkich łaziskich dzielnic w jeden organizm miejski (1973). W okresie Polski Ludowej przyłączono też do miejscowości fragmenty gromady Mokre (w latach 50. stację kolejową wraz z osiedlem Ameryka, w latach 70. - kolejne niewielkie osiedle). Niestety, Łaziska, jako teren wysoce uprzemysłowiony, były przez kilkadziesiąt lat narażone na zagrożenia ekologiczne, płynące z miejscowych zakładów. Dopiero po 1989 powietrze zostało oczyszczone z zanieczyszczeń.

Okres PRL-u to także największe sukcesy najstarszego łaziskiego chóru - Echo (założony w 1913). Reaktywowany po II wojnie światowej, wybudował własnym wysiłkiem budynek przeznaczony na występy i próby. W latach 40. i 50. był w ścisłej czołówce polskich chórów amatorskich - kilkukrotnie występował na przeglądach piosenki w Warszawie, a występy chóru transmitowało Polskie Radio. Chór istnieje do dnia dzisiejszego i jest jednym z najstarszych na Śląsku.

[edytuj] Dzielnice

• Łaziska Średnie
• Łaziska Dolne
• Brada
• Kopanina

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Łaziska Górne ma obszar 20,2 km², w tym:

• użytki rolne: 41%
• użytki leśne: 10%

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	21 958	100	11 379	51,8	10 579	48,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1087		563,3		523,7

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 2089,88 zł.

[edytuj] Gospodarka

• przemysł energetyczny: Elektrownia "Łaziska" S.A.
• przemysł górniczy: Kopalnia Węgla Kamiennego Bolesław Śmiały
• przemysł hutniczy: Huta "Łaziska" S.A.
• przemysł chemiczny: Zakład Tworzyw Sztucznych "ERG-Łaziska" Sp. z o.o.
• przemysł lekki: Polzap Servis Sp.z o.o. producent umundurowania dla Straży Pożarnej

[edytuj] Sport

• Polonia Łaziska - klub piłkarski grający obecnie w IV lidze.
• KS Polonia Łaziska Górne, Sekcja Kręglarska

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Serwis miasta Łaziska Górne
• Strona parafii MB Królowej Różańca Świętego w Łaziskach Górnych

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Istnieją podejrzenia, że dokument w którym występuje wzmianka o Łaziskach, może być fałszerstwem.
2. ↑ Według innych źródeł już w 1779 otwarto w Łaziskach Dolnych kopalnię "Heinrichsglück" - "Szczęście Henryka".
3. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom V]