Gustaw Konstanty Żebrowski
Z Wikipedii
| Gustaw Konstanty Żebrowski | |
|---|---|
| Jasieńczyk | |
| Życie |  Major |
| Data urodzenia | 11 marca 1896 Łomża |
| Data śmierci | 26 marca 1973 Otwock |
| Kariera | |
| W służbie od | 1919 |
| Pełniona funkcja | |
| Główne wojny i bitwy | I powstanie śląskie, wojna polsko-bolszewicka, wojna obronna Rzeczypospolitej, II wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   |
|
Gustaw Konstantyn Żebrowski h. Jasieńczyk (ur. 11 marca 1896 w Łomży, zm. 26 marca 1973) – oficer służby stałej WP, porucznik WP, major NSZ ps. "Czesław", "Marek", "Marek Bey" "Jasieńczyk".
Syn Gustawa Żebrowskiego i Otylii z Dąbrowskich. Do Wojska Polskiego zgłosił się na ochotnika w 1919 r. i wstąpił do 30 p.p. następnie przeniesiony na Śląsk Cieszyński. Brał udział w I powstaniu śląskim. 1 października 1919 mianowany podchorążym. W czerwcu 1920 przeniesiony do Kompanii Sztabowej Dowództwa Okręgu Korpusu nr. I na stanowisko dowódcy plutonu i instruktora. W maju 1921 mianowany podporucznikiem i przeniesiony do Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych na funkcję referenta personalnego i sekretarza Komisji Weryfikacyjnej Departamentu Sanitarnego. W grudniu 1923 przeniesiony i mianowany dowódcą oddziału sanitarnego 1 szpitala okręgowego. w 1931 mianowany adiutantem i oficerem ewidencji 1 baonu sanitarnego w Warszawie. Do 1935 dowódca kompanii i oficer oświatowy. 1 października 1935 przeniesiony w stan spoczynku. Począwszy od grudnia 1935 do sierpnia 1939 pracował w prywatnej aptece w Warszawie (dyplom aptekarski w 1919 r.).
Spis treści |
[edytuj] Udział w kampanii wrześniowej
20 sierpnia 1939 powołany do czynnej służby do Kadry zapasowej 1. Szpitala Okręgowego na funkcję oficera mobilizacji. 9 września 1939 roku ewakuowany z Warszawy – przybył do twierdzy Brześć nad Bugiem, bierze czynny udział w obronie twierdzy jako dowódca kompanii Po zajęciu twierdzy przez Niemców w dniu 17 września 1939 dostał się do niewoli. 22 września 1939 przekazany sowieckim władzom wojskowym. 30 września 1939 wraz z innymi oficerami twierdzy wywieziony do obozu jeńców w Starobielsku. 4 listopada 1939 podając się za cywila udało mu się wraz z innymi cywilami opuścić obóz. 20 listopada tegoż roku przekazany Niemcom. w dniu 28 listopada 1939 zwolniony jako cywil z obozu jeńców w Radomiu – powrócił do Warszawy.
[edytuj] Działalność konspiracyjna
28 lutego 1940 nawiązał kontakt z Organizacją Orła Białego. Pełnił w niej funkcje dowódcy kompanii, a następnie dowódcy batalionu pod pseudonimem "Gustaw". W maju 1941 grupa podporządkowała się Narodowej Organizacji Wojskowej w Warszawie. W tym czasie por. Żebrowski otrzymał funkcję komendanta IV Dzielnicy Warszawskiej (Stare Miasto, Żoliborz, Powązki, Marymont i Bielany). Organizował działalność NOW na terenie dzielnicy i funkcję komendanta pełni przez 12 miesięcy pod pseudonimem "Czesław". W maju 1942 Okręg Warszawski NOW podporządkował się ZWZ. W myśl rozkazów por. Żebrowski zdał dzielnicę ZWZ, a sam wstąpił ochotniczo do grupy dywersyjno-partyzanckiej ZWZ pod nazwą Wachlarz. Po przejściu przeszkolenia mianowany na z-cę dowódcy 1. odcinka "Podole" i wysłany w teren celem zorganizowania go. Po wykonaniu zadania powrócił do Warszawy. Na skutek tarć i nieporozumień w organizacji został zdekonspirowany i aresztowany przez gestapo – udało mu się zbiec. W wyniku tej sytuacji zmuszony był opuścić szeregi "Wachlarza". Wstąpił do organizacji "Konfederacja Narodu" i przez 2 miesiące pełnił funkcję szefa Wydziału IV Sztabu grupy Mazowieckiej (warszawskiej). W grudniu 1942 grupa ta podporządkowała się NSZ, w wyniku czego został mianowany komendantem 2 Dzielnicy Warszawskiej. Organizował dzielnicę i funkcję komendanta pełnił przez 10 miesięcy pod pseudonimem "Marek". W październiku 1943 wyznaczony został na z-cę szefa Oddziału III Sztabu Okręgu Warszawskiego NSZ, pełnił funkcję referenta operacyjnego i komendanta Szkoły Podchorążych NSZ. W marcu 1944 po podporządkowaniu się NSZ dowódcy AK, został mianowany szefem Oddz. I Sztabu Okręgu warszawskiego NSZ w ramach AK. 2 lipca 1944 awansowany do stopnia kapitana i odznaczony Krzyżem Walecznych
[edytuj] Udział w powstaniu warszawskim
W czasie powstania warszawskiego walczył w oddziale "Topora" – płk Koiszewskiego, przyjmując pseudonim "Jasieńczyk". W dniu 20 sierpnia 1944 awansowany do stopnia major i odznaczony po raz drugi Krzyżem Walecznych. Od 5 września 1944 po likwidacji Sztabu Okręgu Warszawskiego NSZ w ramach AK wyznaczony na z-cę dowódcy Zgrupowania "Barry". Pełnił funkcję dowódcy batalionu i walczył w okolicach ul. Marszałkowskiej. Za ofiarną służbę odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl. i Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku powstania niewola niemiecka i pobyt w Oflagu II C Woldenberg. 31 stycznia 1945 uwolniony przez wojska sowieckie – powraca do Warszawy.
[edytuj] Po wojnie
W Warszawie nie meldował się w WKU i nie ujawnił się. Pod nazwiskiem Katański Bolesław organizował grupę ok. 300 osób z byłych swych podwładnych i nawiązał łączność z komendantem Okręgu AK. Po utracie kontaktu i wpadkach oraz niemożności dalszego ukrywania się, zmuszony został wyznaczyć swego następcę. Postanowił przedostać się do WP na Zachodzie. W drodze aresztowany przez UB. Po 2 tygodniach za łapówkę zwolniony. Zatrudnił się jako urzędnik Państwowego Urzędu Repatriacyjnego i wyjechał na Pomorze, następnie przeniesiony został na Dolny Śląsk. W czasie rutynowego objazdu przekroczył granicę 10 października 1945 i przez Czechosłowację 9 listopada 1945 przybył do 112. Oficerskiego Ośrodka Wojskowego w Delmenhorst w Niemczech.
Następnie udał się do Londynu i tam do roku 1966 pracował i mieszkał. W marcu 1966 powrócił do Warszawy. Po 21 latach miał możliwość spotkania z żoną i rodziną. Zmarł 26 marca 1973 w Otwocku k. Warszawy
[edytuj] Bibliografia
- Sebastian Bojemski, Poszli w skier powodzi... Narodowe Siły Zbrojne w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 2002
- Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty, struktury, personalia, t. 1–3, oprac. Leszek Żebrowski, Warszawa 1994–1996
- Cezary Chlebowski, Wachlarz, PAX 1983
