Ignacy Matuszewski
Z Wikipedii
Ignacy Matuszewski (ur. 10 września 1891 w Warszawie, zm. 3 sierpnia 1946 w Nowym Jorku) – polski polityk, publicysta, dyplomata, minister skarbu II Rzeczypospolitej, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego.
Syn Ignacego Matuszewskiego, znanego krytyka literackiego, zwolennik Józefa Piłsudskiego zaliczany do tzw. grupy pułkowników. Ojcem chrzestnym Matuszewskiego był Bolesław Prus.
Ignacy Matuszewski studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, architekturę w Mediolanie, prawo w Dorpacie oraz nauki rolnicze w Warszawie.
Podczas I wojny światowej należał do realizatorów koncepcji Piłsudskiego w Rosji. Od grudnia 1914 roku służył w armii rosyjskiej, m.in. na stanowisku dowódcy oddziału wywiadowczego. Po rewolucji lutowej w roku 1917 Matuszewski organizował Zjazd Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie, później uczestniczył w formowaniu Korpusów Polskich w Rosji. W grudniu 1917 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego gen. Dowbora-Muśnickiego.
Na początku 1918 roku został zaocznie skazany na śmierć przez bolszewików – w odpowiedzi na wyrok, 18 lutego 1918 na czele polskiego oddziału wojska zajął on Mińsk Litewski, przepędzając z miasta garnizon bolszewicki. Na karę śmierci skazali go także Niemcy, dlatego wyjechał do Kijowa. W kwietniu 1918 roku Matuszewski wstąpił do POW, w maju 1918 był organizatorem nieudanej próby przejęcia władzy nad I Korpusem Polskim z rąk Dowbora-Muśnickiego w twierdzy w Bobrujsku i niedopuszczenia do rozbrojenia korpusu przez Niemców (co po niepowodzeniu akcji nastąpiło).
Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 został skierowany do Oddziału II Naczelnego Dowództwa WP, by w kulminacji wojny polsko-bolszewickiej zostać w lipcu 1920 roku szefem Oddziału II. Po pokonaniu bolszewików Piłsudski podsumował pracę Matuszewskiego następująco: Była to pierwsza wojna, którą Polska prowadziła od wielu stuleci, w czasie której mieliśmy więcej informacji o nieprzyjacielu niż on o nas.
Uczestniczył w rokowaniach pokojowych w Rydze. Kontynuując pracę w Oddziale II ukończył Wyższą Szkołę Wojenną uzyskując stopień pułkownika dyplomowanego. W 1924 objął funkcję attaché wojskowego w Rzymie. Po powrocie w 1926 roku, przeniesiono go do rezerwy.
Po przewrocie majowym 1926 jeden z czołowych reprezentantów prawicy obozu piłsudczyków.
W latach 1926-1928 dyrektor Departamentu Administracyjnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W latach 1928-1929 poseł RP w Budapeszcie. W latach 1929-1931 kierownik Ministerstwa Skarbu i minister skarbu (w pięciu kolejnych gabinetach – od rządu Kazimierza Świtalskiego do rządu Walerego Sławka). W latach 1932-1936 czołowy publicysta "Gazety Polskiej", której nakład wynosił wtedy 35 tys. egzemplarzy (po odejściu Matuszewskiego z redakcji nakład "Gazety Polskiej" spadł o połowę). Był również redaktorem naczelnym miesięcznika "Polityka Narodów". Było to pismo geopolityczne, analizowało politykę zagraniczną poszczególnych państw, sytuację w najbardziej zapalnych regionach świata oraz miejsce Polski w świecie.
Przewidując rychły wybuch wojny i niebezpieczeństwa dla Polski, w marcu 1938 r. na łamach wileńskiego "Słowa" były minister skarbu rozpoczął kampanię na rzecz zwiększenia budżetu wojskowego i sformowania trzech dywizji pancernych. Po zajęciu przez Niemców Pragi (15 marca 1939), Matuszewski napisał w "Polityce Gospodarczej" artykuł o konieczności podwojenia szeregów polskiej armii. Zaniepokojona elita władzy skonfiskowała tekst Matuszewskiego, ale ukazał się on w nieco zmienionej wersji w "Słowie". Był pesymistą, którego Józef Beck nie chciał słuchać. Obawiał się, że wojna doprowadzi Polskę do niespotykanej dotąd klęski. Krytyczny stosunek pułkownika do polityki Becka potwierdził na emigracji Władysław Studnicki.
Matuszewski uważał, że Polski nie stać na wojnę z Niemcami, przewaga wojskowa Niemiec jest tak ogromna – powtarzał w przededniu września 1939 r. – że w ciągu trzech miesięcy musimy tę wojnę przegrać z kretesem. Prorokował też rozstrzelanie Rzeczypospolitej przez dwóch agresorów – Niemcy i ZSRR.
We wrześniu 1939 r. organizator ewakuacji 75 ton złota Banku Polskiego (którą osobiście przeprowadził wraz z Henrykiem Floyar-Rajchmanem) poprzez Rumunię, Turcję i Syrię do Francji – gdzie przekazał je rządowi Rzeczypospolitej. Odsunięty od służby państwowej przez rząd gen. Władysława Sikorskiego, po kapitulacji Francji (czerwiec 1940) wyjechał przez Hiszpanię i Portugalię do Stanów Zjednoczonych, gdzie dotarł we wrześniu 1941 r.
Przeciwnik polityki Sikorskiego wobec ZSRR wynikającej z układu Sikorski-Majski, którą zwalczał w publicystyce. Współorganizator (wraz z Wacławem Jędrzejewiczem i Henrykiem Floyar-Rajchmanem Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia (KNAPP) i Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Organizator polskiej opinii publicznej w USA przeciw polityce ustępstw wobec żądań Stalina.[1] Mąż Haliny Konopackiej.
Największym umiłowaniem jego życia – po śmierci Matuszewskiego wspominał Bohdan Podoski – była jedyna córka Ewa. Ofiarował jej kiedyś to, co cenił najwięcej – krzyże Virtuti Militari, pradziadowski i własny. Młoda dziewczyna zginęła w powstaniu warszawskim. Padła na posterunku jako sanitariuszka, opatrując rannych żołnierzy Armii Krajowej. Zagarnięta przez Niemców, których się nie ulękła, do końca wypełniając obowiązek, została przez nich rozstrzelana za "zbrodnię" okazania pomocy "ludziom wyjętym spod prawa". (Ewa Matuszewska, sanitariuszka w pułku "Baszta" została rozstrzelana w dniu 26 września 1944 w alei Niepodległości w Warszawie).
Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Przypisy
- ↑ Po jednym z artykułów londyńskiego Timesa Matuszewski pisał:
- "Czy Times londyński był odosobniony w swojej aroganckiej naiwności? Czy mało jest i w Anglii i w Ameryce arogantów właśnie gotowych pouczać nas na łamach takich pism jak New York Post P.M., Time czy Life, że Polacy, Łotysze, Litwini, Estończycy, Finowie, Bułgarzy, Jugosłowianie itd. itd. powinni się poddać bez oporu dobrodziejstwu panowania Stalina? Czy to nie ci aroganci, którzy kury macali w domu, kiedy generał Sosnkowski pierwszy rozbijał pancerne dywizje niemieckie pod Lwowem – czy to nie oni dzisiaj wrzeszczą przez radio, że Naczelny Wódz Wojsk Polskich jest pro-nazi? Czy nie ma w Anglii i Ameryce całej szkoły myślenia, co uczy, że Stalin zawsze ma rację – inni nigdy, że Rosja prowadzi wojnę – inni się bawią, że porozumienie z Sowietami -polega na spełnianiu ich żądań, że wyzwolenie Europy – to oddanie jej we władzę czerezwyczajki, że Anglicy i Amerykanie double cross Rosję – ale Rosja tylko poświęca się dla nich, że prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nie ma prawa według swego sumienia wyznaczać premiera Rządu Polskiego – ale Stalin ma wyjątkowe prawo kwalifikować polskich ministrów, że kiedy ludy Europy Wschodniej mówią o federacji – to zagrażają Rosji, ale kiedy Rosja żąda ich terytoriów – to tylko zabezpiecza siebie, że kiedy angielscy i amerykańscy żołnierze giną na Sycylii i obalają faszyzm włoski – to nie jest drugi front, ale kiedy Mołotow biesiaduje z ambasadą japońską w Moskwie – to jest to tylko dowód rozumu Stalina, że – słowem – wszystko co robią demokracje, może być krytykowane, potępiane i poprawiane przez Sowiety, ale nic, co czynią Sowiety, nie może być nawet tematem trzeźwego myślenia. Taka szkoła myślenia istnieje, jest bardzo potężna, rozporządza dziesiątkami pism, setkami pisarzy, radjokomentatorów, śladów jej nie brak nawet w działalności niektórych instytucji urzędowych".
[edytuj] Bibliografia
- Ignacy Matuszewski Wybór pism. Kulisy historii Polski. (1941-1946), Rzeszów 1991, wyd. Resovia, ISBN 83-7049-028-X
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Świtalski • Ignacy Boerner • Stanisław Car • Sławomir Czerwiński • Felicjan Sławoj Składkowski • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Ignacy Matuszewski p.o. • Jędrzej Moraczewski • Karol Niezabytowski • Józef Piłsudski • Aleksander Prystor • Witold Staniewicz • August Zaleski |
 |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Ignacy Boerner • Sławomir Czerwiński • Feliks Dutkiewicz • Henryk Józewski • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Wiktor Leśniewski p.o. • Maksymilian Matakiewicz • Ignacy Matuszewski p.o. • Józef Piłsudski • Aleksander Prystor • Witold Staniewicz • August Zaleski |
 |
| Późniejsi członkowie rządu |
| W dniu zaprzysiężenia |
Walery Sławek • Ignacy Boerner • Stanisław Car • Sławomir Czerwiński • Henryk Józewski • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Maksymilian Matakiewicz • Ignacy Matuszewski p.o. • Józef Piłsudski • Leon Janta-Połczyński • Aleksander Prystor • Witold Staniewicz • August Zaleski |
 |
| Późniejsi członkowie rządu |
| W dniu zaprzysiężenia |
Józef Piłsudski • Józef Beck • Ignacy Boerner • Stanisław Car • Sławomir Czerwiński • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Maksymilian Matakiewicz • Ignacy Matuszewski p.o. • Leon Janta-Połczyński • Aleksander Prystor • Felicjan Sławoj Składkowski • Witold Staniewicz • August Zaleski |
 |
| W dniu zaprzysiężenia |
Walery Sławek • Bronisław Pieracki • Ignacy Boerner • Sławomir Czerwiński • Stefan Hubicki • Leon Kozłowski • Alfons Kühn • Ignacy Matuszewski p.o. • Czesław Michałowski • Mieczysław Norwid-Neugebauer • Józef Piłsudski • Leon Janta-Połczyński • Aleksander Prystor • Felicjan Sławoj Składkowski • August Zaleski |
|
Władysław Byrka (p.o) | Józef Englich | Stanisław Karpiński | Leon Biliński | Władysław Grabski | Ignacy Weinfeld (p.o.) | Jan Kanty Steczkowski | Bolesław Markowski (p.o) | Jerzy Michalski | Kazimierz Zaczek (p.o.) | Zygmunt Jastrzębski | Bolesław Markowski (p.o.) | Hubert Linde | Władysław Kucharski | Jerzy Zdziechowski | Gabriel Czechowicz | Czesław Klarner | Gabriel Czechowicz | Tadeusz Grodyński (p.o.) | Ignacy Matuszewski | Jan Piłsudski | Władysław Marian Zawadzki | Eugeniusz Kwiatkowski
