Jan Mazurkiewicz
Z Wikipedii
| Jan Mazurkiewicz | |
 |
|
| generał brygady | |
| Urodzony | 27 sierpnia 1896 Lwów |
| Zmarł | 4 maja 1988 Warszawa |
| Kariera wojskowa | |
| Stanowiska | dowódca Obszaru Centralnego Delegatury Sił Zbrojnych |
| Najważniejsze bitwy i wojny | I wojna światowa II wojna światowa |
| Późniejsza praca | Związek Bojowników o Wolność i Demokrację |
| Odznaczenia | |
      |
|
Jan Mazurkiewicz, ps. Radosław, a także Jan, Sęp, Socha, Zagłoba (ur. 27 sierpnia 1896 we Lwowie, zm. 4 maja 1988 w Warszawie) – pułkownik Armii Krajowej, generał brygady LWP w stanie spoczynku, wiceprezes ZBoWiD. Dowódca Zgrupowania Radosław w czasie powstania warszawskiego.
[edytuj] Biografia
Urodził się w rodzinie rzemieślniczej we Lwowie. Jego ojciec zginął w pożarze w 1905 r. Dzieciństwo spędził w Złoczowie, do gimnazjum uczęszczał we Lwowie. Był członkiem Związku Strzeleckiego. Wraz ze sformowanym na bazie tego związku batalionem wstąpił do I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego. W czasie walk ranny, dostał się do niewoli rosyjskiej, z której udało mu się uciec. Wrócił do Legionów. W 1918 r. kolejno walczył w III korpusie dowodzonym przez generała Hallera, w POW i w Wojsku Polskim. W latach 1938-1939 był wykładowcą taktyki na kursach dla dowódców kompanii w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W sierpniu 1939, przed wybuchem II wojny światowej, był w sztabie Grupy Operacyjnej Dywersji (późniejsza Ekspozytura 2).
W połowie września 1939 w Stanisławowie założył Tajną Organizację Wojskową. Po klęsce wrześniowej Komenda tej organizacji mieściła się w Budapeszcie. Po powrocie na teren Generalnego Gubernatorstwa, w 1940 r., został komendantem TOW. Był nim aż do połączenia TOW z Kedywem (Kierownictwem Dywersji Armii Krajowej) w 1943 r. Po scaleniu został zastępcą płk Fieldorfa ps. Nil, a od początku 1944 r. był dowódcą Kedywu.
W powstaniu warszawskim dowodził zgrupowaniem (nazwanym od jego pseudonimu Radosław), w skład którego wchodziły oddziały: Broda 53, Zośka, Parasol, Miotła, Pięść i Czata. Przeszedł szlak bojowy od Woli, poprzez Stare Miasto, ewakuację kanałami, Czerniaków i ponownie przejście kanałami na Mokotów. Po kapitulacji kontynuował działalność konspiracyjną, a po rozwiązaniu Armii Krajowej dowodził Obszarem Centralnym Delegatury Sił Zbrojnych .
1 sierpnia 1945, w pierwszą rocznicę wybuchu powstania, został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Zwolniony po miesiącu, stanął na czele tzw. Centralnej Komisji Likwidacyjnej AK. Zwrócił się do AK-owców z apelem o ujawnienie się i skorzystanie z amnestii. U części oficerów AK spotkało się to z dezaprobatą, a nawet posądzeniem o zdradę. W wyniku jego apelu ujawniło się ok. 50 tys. członków podziemia, w tym część nadal działających w zbrojnym podziemiu.
W miarę swoich możliwości otaczał opieką swoich byłych żołnierzy, pomagał im znaleźć pracę i organizował opiekę medyczną.
W lutym 1949 r. został ponownie aresztowany. Poddano go długotrwałemu śledztwu, w czasie którego był torturowany. Próbowano na nim bezskutecznie wymusić zeznania obciążające gen. Fieldorfa. 16 listopada 1953 r. został skazany przez sędziego Mieczysława Widaja na karę dożywotniego więzienia. Na wolność wyszedł w wyniku amnestii w 1956, a rok później został zrehabilitowany.
Uzyskał stopień generała brygady LWP. Był wiceprzewodniczącym ZBoWiD.
Zmarł w dniu 4 maja 1988 r. Został pochowany 11 maja 1988 r. na cmentarzu wojskowym na Powązkach.
[edytuj] Najważniejsze daty
- 30 sierpnia 1914 – przybył do Krakowa z batalionem Związku Strzeleckiego i wstąpił I. Brygady;
- 25 sierpnia 1915 – ranny w bitwie pod Łoczówkiem dostał się do niewoli rosyjskiej (z której uciekł);
- 1916 – po wyjściu z więzienia austriackiego wstąpił do 6 pułku piechoty I Brygady Legionów;
- 11 maja 1918 – brał udział w przegranej bitwie 13 pułku piechoty II Korpusu, dowodzonego przez gen. Józefa Hallera, pod Kaniowem na Ukrainie;
- 1918 – wstąpił (w stopniu porucznika) do 13 dywizji piechoty Wojska Polskiego;
- 1922 – wystąpił z wojska w randze kapitana;
- 1927 – wrócił do służby wojskowej. Pełnił ją w Równem, Grodnie, Brześciu oraz w Siedlcach;
- 1938 – został wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie;
- sierpień 1939 – został członkiem sztabu Grupy Operacyjnej Dywersji, Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego;
- wrzesień 1939 – utworzył Tajną Organizację Wojskową w Stanisławowie;
- 24 czerwca 1940 – powrócił na tereny okupowane przez Niemców jako Komendant Główny TOW;
- marzec 1943 – po scaleniu TOW z Kedywem został zastępcą płk Fieldorfa;
- 13 kwietnia 1943 – awansowany do stopnia podpułkownika;
- 1 lutego 1944 – objął dowództwo Kedywu;
- 1 sierpnia 1944 – dowodził zgrupowaniem oddziałów Kedywu, nazwanych od jego pseudonimu – Radosław;
- 11 sierpnia 1944 – został ciężko ranny podczas wycofywania się oddziałów ze Stawek;
- 27 sierpnia 1944 – powrócił do swoich oddziałów, dowodził leżąc na noszach, nie wyleczony z ran;
- 30 sierpnia na 31 sierpnia – dowodził nieudaną próbą przebicia się ze Starego Miasta do Śródmieścia;
- 5 września 1944 – dowodził obroną Czerniakowa;
- 20 września 1944 – ewakuacja kanałami na Mokotów;
- 1 października 1944 – awansowany do stopnia pułkownika;
- kwiecień-sierpień 1945 dowodził obszarem Centralnym DSZ
- 1 sierpnia 1945 – aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa;
- początek września 1945 – zwolniony z więzienia;
- 8 września 1945 – wystosował list do członków AK z apelem o wyjście z podziemia i ujawnienie się;
- 4 lutego 1949 – ponowne aresztowanie przez UB;
- 16 listopada 1953 – po długim śledztwie, torturowany, został skazany jako zdrajca Narodu Polskiego na dożywotnie więzienie;
- 1956 – po ogłoszeniu amnestii zwolniony z więzienia;
- 1957 – rehabilitowany;
- 12 października 1980 – awansowany do stopnia generała brygady;
- sierpień 1981 – w filmie emitowanym przez TVP ujawnia szczegóły tzw. pomocy sowieckiej dla powstańczych oddziałów Armii Krajowej;
[edytuj] Odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości z Mieczami
- jedenastokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1981)
