Kraj morawsko-śląski

Z Wikipedii

Kraj morawsko-śląski
Moravskoslezský kraj


Herb kraju morawsko-czeskiego	Flaga kraju morawsko-czeskiego

Czechy

5 445 km²

Populacja (2005)
- liczba ludności
- gęstość

1 250 000
230 osób/km²

Miejscowości
- miasta

299
22

Kraj morawsko-śląski z podziałem na powiaty

Kraj morawsko-śląski (czes. Moravskoslezský kraj) to region administracyjny w Czechach, odpowiednik polskiego województwa, przy granicy ze Słowacją i Polską, u ujścia Opawy i Ostrawicy do Odry. Stolicą kraju jest Ostrawa.

W czasach Czechosłowacji region nazywany był stalowym sercem kraju. Do tej pory dominującą gałęzią gospodarki jest tu przemysł ciężki, zwłaszcza hutnictwo stali.

[edytuj] Informacje ogólne

Leży w północnych Morawach i czeskiej części Górnego Ślaska (tj. czeska część Śląska Cieszyńskiego (tzw. Zaolzie), Śląsk Opawski i okręg Hulczyński). Na południu sąsiaduje z krajem zlińskim, na zachodzie z krajem ołomunieckim, na północy z polskim woj. opolskim oraz woj. śląskim, na południowym wschodzie ze słowackim krajem żylińskim.

[edytuj] Warunki geograficzne

Kraj morawsko-śląski leży na granicy Masywu Czeskiego i zachodnich Karpat.

Najwyższe wzniesienie - Pradziad (1 491 m n.p.m.) w paśmie Jesioników na granicy z krajem ołomunieckim. Na przeciwnym krańcu regionu leży Łysa Góra (czes. Lysá hora) 1 324 m n.p.m. w pasmie Beskidów Śląsko-Morawskich na granicy z krajem zlińskim. Niższe pasmo górskie to Beskid Śląski na pograniczu z Polską. Północny zachód obszaru to wyżyna w dorzeczu Odry i jej dopływów.

Większość kraju poprzez rzekę Odrę i jej dopływy (Opawę, Ostrawicę oraz Olzę) należy do zlewni Morza Bałtyckiego. Teren Niskiego Jesionika w okolicach Rýmařova oraz część powiatu Nowy Jiczyn poprzez Morawę należy do zlewni Morza Czarnego.

Pomimo przemysłowego charakteru kraju jest w nim szereg obszarów chronionych - odpowiedników parków krajobrazowych. Są to Beskidy Zachodnie i Śląsko-Morawskie na obszarze 1 160 km², Jesioniki oraz rejon Poodří. Ponadto jest tu 131 niewielkich rezerwatów przyrody.

[edytuj] Podział administracyjny

Region podzielony jest na 299 gmin, z czego 22 gminy z poszerzonymi kompetencjami:

które po reformie administracyjnej, od 1 stycznia 2003, stały się jednostkami podziału administracyjnego. Na mocy tej samej reformy powiaty nie są już jednostką podziału administracyjnego Czech. Podział na powiaty zachowały jednak sądy, policja i niektóre inne urzędy państwowe. Został on również zachowany dla celów statystycznych.
Kraj morawsko-śląski dzieli się na 6 powiatów:

Bruntál
Frýdek-Místek
Karwina
Nowy Jiczyn
Opawa
Ostrawa (jako miasto wydzielone z powiatu)

[edytuj] Historia

W czasach monarchii austro-węgierskiej tereny te częściowo należały do margrabstwa morawskiego a częściowo do Górnego Śląska.
W latach 1949-1960 większość dzisiejszego kraju morawsko-śląskiego podzielona była pomiędzy dwa - ostrawski (większość terenów) oraz ołomuniecki. Po roku 1960 obszar kraju morawsko-ślaskiego znalazł się w granicach kraju północnomorawskiego (czes. Severomoravský kraj), który to stan trwał do 31 grudnia 1999 roku.
Kraj morawsko-śląski postał w wyniku reformy administracyjnej w 2000. Sąd krajowy w Ostrawie jednak nadal ma jurysdykcję na obszarze kraju Morawsko-śląskiego z 1960 r.

[edytuj] Ludność

Kraj ten ma największą liczbę mieszkańców w Republice Czeskiej oraz największą gęstość zaludnienia - 230 mieszkańców na km² (przy średniej 130 mieszk./km² w Czechach). Największa gęstość zaludnienia występuje w powiecie ostrawskim - 453 mieszk./km², najmniejsza w powiecie Bruntal - 63 mieszk./km². Mimo dużego napływu po II wojnie światowej rdzennych Czechów z głębi kraju na dużej części tego terenu (Zaolzie) mieszka liczna autochtoniczna mniejszość polska, tzw. Cieszyniocy (ok. 50-100 tys.).

[edytuj] Gospodarka

Na terenie tej jednostki administracyjnej występują złoża węgla kamiennego eksploatowane przez liczne kopalnie w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim oraz duża huta stali w Trzyńcu. Rozbudowany przemysł maszynowy.

Około połowy obszaru zajmują tereny rolnicze a 35% lasy, głównie w Beskidach i Jesionikach.

[edytuj] Kultura, sport, zabytki

Centrum kulturalnym kraju morawsko-śląskiego jest jego stolica Ostrawa. Na jego obszarze znajduje się 19 teatrów, 63 muzea, 99 galerii sztuki, 63 kina, 429 bibliotek. Ponadto 113 stadionów sportowych i 26 lodowisk nie licząc setek lokalnych boisk, hal sportowych i basenów. Na uwagę zasługuje teatr w Czeskim Cieszynie - Těšínské Divadlo ze sceną czeską i polską. W Ostrawie swoją siedzibę ma Orkiestra Symfoniczna Janáčeka. Ponadto znajduje się tu wiele pamiątek historycznych - zamków i pałaców oraz założeń urbanistycznych. Takimi są historyczne centra miast Nowy Jiczyn, Příbor, oraz Štramberk, zamki Hradec nad Moravicí, Radun, Kravaříce na Opavsku oraz Fulnek, pałace Sovinec nad Rýmařov, Starý Jičín oraz Hukvaldy w Beskidach. Interesujace są też muzea: automobilizmu w Kopřivnicy, wagonów kolejowych w Studénce oraz górnictwa w dzielnicy Ostrawy Petřkovicach.

W górach liczne wyciągi narciarskie i rozbudowana baza hotelowo-noclegowa.

[edytuj] Transport

Po podziale Czechosłowacji na dwa niezależne państwa, województwo stało się ważnym węzłem komunikacyjnym na styku Czech, Słowacji i Polski. Modernizowana infrastruktura drogowa nadal nie nadąża za potrzebami tego województwa. Od 2002 budowana jest autostrada D1 pomiędzy Lipníkem nad Bečvou a Boguminem w pobliżu granicy polskiej. Po stronie polskiej w roku 2006 ma rozpocząć się budowa autostrady A1, która na przejściu granicznym Gorzyczki – Věřňovice połączy się z autostradą czeską. Ponadto przez województwo przebiegają dwie trasy międzynarodowe - E75 oraz E462. Na obszarze województwa funkcjonują trzy duże przejścia graniczne (granica polsko-czeska) dwa w Czeskim Cieszynie jedno w Boguminie i jedno na granicy czesko-słowackiej w Mostach koło Jablonkowa (czes. Mosty u Jablunkova).

Ostrawa z Boguminem tworzą ważny węzeł kolejowy. Dwie zelektryfikowane linie kolejowe, w tym modernizowana i przystosowywana do ruchu szybkich pociągów linia Praga - Bogumin - Zebrzydowice.

Największym w regionie lotniskiem jest port lotniczy Ostrava-Mošnov drugi co do wielkości w Czechach, o lokalnym znaczeniu, około 20 kilometrów od Ostrawy. Przystosowany do lądowania najcięższych samolotów - długość pasa startowego 3600 metrów.

[edytuj] Szkolnictwo

Na terenie województwa znajduje się: 36 gimnazjów, 85 średnich szkół zakładowych, 56 pomaturalnych szkół zawodowych, 10 wyższych uczelni zawodowych i cztery szkoły wyższe: Wyższa Szkoła Górnicza - Uniwersytet Techniczny w Ostrawie, Uniwersytet Ostrawski, Uniwersytet Śląski w Opawie oraz Wyższa Szkoła Zawodowa w Ostrawie. Razem 14 wydziałów i ponad 25 000 studentów.