Łaska
Z Wikipedii
Łaska – w religii dar udzielany człowiekowi przez boga, a którego przyznanie nie jest związane z żadną zasługą. Łaska może dotyczyć życia duchowego lub materialnego. Może być konieczna do osiągnięcia niektórych celów religijnych.
Spis treści |
[edytuj] Łaska w teologii katolickiej
| Artykuł serii Kościół katolicki |
|
 |
|
| Organizacja | |
|---|---|
|
Papież • Benedykt XVI |
|
| Początki i przeszłość | |
|
Jezus Chrystus |
|
| Teologia | |
|
Trójca Święta |
|
| Liturgia | |
|
Diakon • Prezbiter • Biskup |
|
| Portal katolicki |
|
Dział teologii dogmatycznej, którego przedmiotem jest łaska nazywa się charytologią.
[edytuj] Pojęcia ogólne
Łaska (z gr. – charis) jest uczestnictwem w wewnętrznym życiu Trójcy Św. Jest darem danym darmo z inicjatywy Boga. Ma charakter nadprzyrodzony. Przerasta rozum, siłę i wolę człowieka. Przez łaskę Bóg się objawia i udziela. Łaska oczyszcza z grzechu i uświęca. Łaska wspomaga powołanie i usprawiedliwia.
Przez sam chrzest człowiekowi udzielona jest łaska uświęcająca. Jest ona darem habitualnym, który w sposób trwały uzdalnia człowieka do świętości i życia mocą Bożej miłości.
Łaska może być habitualna, czyli być trwałym uzdolnieniem do życia zgodnie z powołaniem, albo może być aktualna, czyli być darem interwencyjnym wspierającym nawrócenie lub uświęcenie.
W sakramentach Bóg udziela łaski sakramentalnej, czyli daru związanego z charakterem sakramentu.
Charyzmaty jak też wszystkie inne uzdolnienia są łaskami szczególnymi.
[edytuj] Problem łaski i wolności
Łaska nie stoi w sprzeczności z wolnością i wolą człowieka. Łaska jako wolny dar Boga domaga się wolnej odpowiedzi człowieka. Łaska uprzedza ludzkie czyny, ale nie pozbawia człowieka wolnej woli. Dla Boga czas jest trwającą aktualnością, dlatego choć ustanowił wybranych w swojej decyzji uwzględnił wolność człowieka. Człowiek jest wolny w swych czynach. Bóg jest natomiast wolny w udzielaniu darów, do których należy życie nadprzyrodzone i zbawienie, które jest aktem miłosierdzia.
[edytuj] Historia sporów i doktryny
Spory, które toczyły się w Kościele na temat łaski dotyczyły przede wszystkim zależności pomiędzy łaską, a wolną wolą człowieka. (Przedstawione dokumenty nauczania Kościoła należą do najważniejszych wypowiedzi doktrynalnych.)
- Pelagiusz kontra Augustyn – Pelagiusz twierdził, że człowiek we własnym ręku posiada zbawienie. W 418 papież Innocenty I ekskomunikuje Pelagiusza.
- Indiculus – 440 – (prawdopodobny autor :papież Leon I) – systematyzuje dotychczasowe nauczanie Kościoła.
- Lacidus kontra Faustus – Lacidus powołując się na Augustyna głosił predestynacjonizm, Faustus – przeciwnie, semipelagianizm.
- Wyznanie wiary Lacidusa – 473 – dokument prywatny, ale znaczący historycznie.
- II Synod w Orange – 3 lipca 529 – dyskusja sprowokowana przez Faustusa znalazła odpowiedź w kanonach synodu (redakcji Cezarego i papieża Feliksa IV), które potwierdzają umiarkowaną naukę Augustyna.
- III Synod w Valence – 855 odrzuca naukę Jana Szkota Eriugeny, który głosił predestynację.
- Piotr Abelard – chciał przy pomocy logiki wyjaśnić zależność woli i łaski. Jego twierdzenia odrzucił w 1140 Synod w Sens.
- XV Sobór w Vienne (1311-1312) odrzuca naukę begardów twierdzących, że drogą jedynie kontemplacji można osiągnąć jedność z Bogiem.
- In agro dominico Jan XXII (1329) – przeciw Mistrzowi Eckhartowi głoszącemu możliwość samodoskonalenie, aż do jedności z Bogiem (panteizm).
- Jan Wiclif i Jan Hus – głosili ścisłą predestynację. Potępieni przez XV Sobór w Konstancji (1414-1418).
- Exsurge Domine Leon X (1520) - uznanie za heretyckie in globo 41 zdań z dzieł Marcina Lutra.
- XIX Sobór trydencki (1547) – Dekret o usprawiedliwieniu – Najważniejszy dekret soboru. W całości systematyzuje doktrynę o grzechu pierworodnym, o zbawczym dziele Chrystusa i o łasce.
- Michał de Bay (Bajus) – uznawał, że człowiek nie posiada wolności. Pius V w Ex omnibus affilitionibus (1567) odrzucił prawowierność twierdzeń.
- De auxiliis – wielki spór między jezuitami (moliniści) i dominikanami (tomiści) o skuteczność łaski. W 1607 Paweł V nie rozwiązawszy sporu wprowadził zakaz dyskusji na ten temat.
- Janseniusz – przypisywał większą rolę łasce niż woli człowieka i uważał, że człowiek nie może oprzeć się łasce. Innocenty X w Cum occasione (1653) potępia 5 zdań z Augustinusa.
- Antoni Arnauld i janseniści – próba obrony nauczania Janseniusza. Klemens XI w Unigenitus (1713) odrzuca jansenizm w całości.
- Humani generis Pius XII (1950) – przypomina nauczanie soboru trydenckiego o darmowości łaski.
[edytuj] Łaska w innych Kościołach chrześcijańskich
Łaska jest fundamentalnym przedmiotem teologii kościołów powstałych w okresie reformacji.
Zobacz więcej w haśle Sola gratia.
